Ở Việt Nam, hộ kinh doanh cá thể luôn giữ một vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Với sự linh hoạt, gần gũi cộng đồng và khả năng tạo công ăn việc làm lớn, các hộ kinh doanh cá thể trở thành lựa chọn khởi nghiệp của rất nhiều cá nhân, gia đình. Tuy nhiên, không ít chủ hộ còn băn khoăn về nghĩa vụ thuế, quy định mới liên quan cũng như cách tính thuế sao cho đúng, đủ và an tâm vận hành kinh doanh. Những thay đổi về chế độ thuế khoán, mức thuế suất, miễn giảm thuế… từ nay đến năm 2026 đang tạo ra nhiều băn khoăn cho chủ hộ kinh doanh.
Bài viết này sẽ giúp bạn—dù là hộ kinh doanh nhỏ lẻ hay doanh nghiệp vừa và nhỏ—hiểu cặn kẽ hơn về các quy định quan trọng, cách tính, mẹo quản lý thuế, đặc biệt cập nhật các điểm mới nhất theo quy định từ năm 2025, 2026. Đừng để những vướng mắc về thuế làm cản trở bước tiến kinh doanh của bạn!
Căn cứ pháp lý và những cập nhật mới về thuế hộ kinh doanh cá thể
Các văn bản pháp luật liên quan
- Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 (Hiệu lực: 01/07/2020)
- Nghị định 139/2016/NĐ-CP (Hiệu lực: 01/01/2017)
- Thông tư 92/2015/TT-BTC (Hiệu lực: 30/07/2015)
- Nghị định 22/2020/NĐ-CP (Hiệu lực: 25/02/2020)
- Nghị định 126/2020/NĐ-CP (Hiệu lực: 05/12/2020)
- Luật Thuế Giá trị gia tăng (các sửa đổi, bổ sung, áp dụng từ 01/01/2009)
- Thông tư 40/2021/TT-BTC (Hiệu lực: 01/06/2021)
- Nghị định 70/2025/NĐ-CP (Hiệu lực: 01/06/2025)
- Nghị quyết 198/2025/QH15 (Thông qua năm 2025)
Điểm mới nổi bật về thuế khoán và phương pháp tính thuế hộ kinh doanh
Nội dung về chính sách thuế đối với hộ kinh doanh đang có sự thay đổi lớn trong những năm tới. Hiểu được tiến trình chuyển đổi này sẽ giúp các cá nhân, doanh nghiệp chuẩn bị tốt hơn và tránh rủi ro pháp lý không mong muốn.
Chính sách thuế khoán: Quy trình chuyển đổi từ 2025 đến 2026
Chế độ thuế khoán được áp dụng ra sao?
Thuế khoán là mức thuế cơ quan thuế ấn định cố định cho hộ kinh doanh dựa trên doanh thu, ngành nghề, địa bàn và các yếu tố liên quan. Thông thường, hộ kinh doanh chỉ cần nộp khoản thuế này định kỳ tháng hoặc quý mà không phải kê khai doanh thu chi tiết từng lần phát sinh.
Nhận định chuyên gia: “Chế độ thuế khoán từng giúp đơn giản hóa thủ tục cho hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Tuy nhiên, cùng với xu thế minh bạch hóa và áp dụng công nghệ số, phương pháp này đang từng bước chuyển đổi sang kê khai thực tế.”
Từ 01/06/2025: Bỏ thuế khoán cho hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên
- Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP: Hộ kinh doanh cá thể có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên không được áp dụng thuế khoán mà phải chuyển sang phương pháp kê khai.
- Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử phát hành từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.
- Hộ kinh doanh dưới 1 tỷ đồng vẫn có thể chọn giữa thuế khoán và kê khai đến hết năm 2025.
Chia sẻ kinh nghiệm: Để chuẩn bị chuyển sang kê khai, chủ hộ nên tập thói quen quản lý sổ sách, lưu hóa đơn ngay từ bây giờ. Việc này giúp kiểm soát doanh thu, tránh sai sót khi kê khai sau này.
Từ 01/01/2026: Chính thức bãi bỏ toàn bộ chế độ thuế khoán
- Theo Nghị quyết 198/2025/QH15: Tất cả hộ kinh doanh cá thể—bao gồm cả doanh thu dưới 1 tỷ đồng—phải chuyển sang chế độ kê khai thuế dựa trên doanh thu, chi phí thực tế.
- Cá nhân kinh doanh (không phải hộ) được chọn: kê khai thường xuyên (theo tháng/quý) hoặc kê khai từng lần phát sinh doanh thu.
Kinh nghiệm thực tiễn: Việc chuyển đổi này giúp công tác thuế minh bạch, đồng thời khuyến khích hộ kinh doanh làm chủ được các con số của mình, chủ động hơn trong kiểm soát nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.
Các loại thuế và nghĩa vụ thuế cơ bản hộ kinh doanh cá thể phải nộp
Theo quy định hiện hành, hộ kinh doanh cá thể chủ yếu liên quan đến ba loại thuế chính:
- Lệ phí môn bài (thuế môn bài)
- Thuế giá trị gia tăng (GTGT)
- Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
Ngoài ra, một số ngành đặc thù có thể phát sinh thuế tài nguyên, thuế bảo vệ môi trường (nếu kinh doanh hàng hóa chịu các sắc thuế này).
Lưu ý đặc biệt: Từ ngày 01/01/2026, chế độ thu – nộp lệ phí môn bài cho hộ kinh doanh, công ty và cá nhân kinh doanh sẽ được bãi bỏ hoàn toàn. Đây là thông tin quan trọng giúp các chủ hộ kinh doanh có kế hoạch dài hạn hơn về chi phí hoạt động.
Hướng dẫn cách tính từng loại thuế cho hộ kinh doanh cá thể trước năm 2026
1. Cách tính lệ phí môn bài (Thuế môn bài)
Lệ phí môn bài hiện tại vẫn áp dụng cho hộ kinh doanh cá thể theo doanh thu bình quân năm của năm trước liền kề hoặc theo mức doanh thu dự kiến đối với hộ mới thành lập.
- Doanh thu trên 500 triệu đồng/năm: 1.000.000 đồng/năm
- Trên 300 đến 500 triệu đồng/năm: 500.000 đồng/năm
- Trên 100 đến 300 triệu đồng/năm: 300.000 đồng/năm
- Dưới 100 triệu đồng/năm: Miễn lệ phí môn bài
Bên cạnh đó, các trường hợp sau đây cũng được miễn lệ phí môn bài:
- Hộ kinh doanh thành lập mới (miễn năm đầu)
- Hộ kinh doanh sản xuất muối, nuôi trồng/thủy sản, dịch vụ hậu cần nghề cá
- Hộ kinh doanh không thường xuyên, không có địa điểm cố định
Mẹo nhỏ: Khi vừa thành lập hoặc có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm, hãy chủ động thông báo và xác nhận với cơ quan thuế để được miễn môn bài đúng quy định, tránh nộp thừa, nộp sai.
2. Cách xác định thời điểm tính doanh thu lệ phí môn bài
- Hộ kinh doanh mới thành lập: Miễn năm đầu.
- Sau năm đầu thành lập: Lấy doanh thu thực tế năm trước làm căn cứ xác định bậc lệ phí cho năm tiếp theo.
Ví dụ: Hộ kinh doanh mở tháng 10/2024 sẽ miễn môn bài năm 2024. Đến năm 2025, nếu doanh thu đạt 175 triệu đồng, áp bậc 300.000 đồng/năm.
3. Cách tính thuế GTGT và thuế TNCN cho hộ kinh doanh
Các trường hợp miễn thuế GTGT, TNCN
- Trước ngày 31/12/2025: Doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống được miễn thuế GTGT và TNCN.
- Từ 01/01/2026: Doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm được miễn thuế GTGT và TNCN.
“Việc nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế sau năm 2026 là chính sách nhân văn, giúp hỗ trợ hộ nhỏ lẻ thực sự khó khăn.”
Công thức tính thuế GTGT và thuế TNCN hộ kinh doanh
Số thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế x Tỷ lệ thuế GTGT
Số thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế x Tỷ lệ thuế TNCN
Trong đó:
- Doanh thu tính thuế là:
- Phương pháp khoán: Doanh thu do cơ quan thuế điều tra, ấn định (chưa phải doanh thu thực tế 100%).
- Phương pháp kê khai: Doanh thu thực tế phát sinh trong kỳ, gồm tất cả các khoản tiền hàng, tiền dịch vụ, tiền hoa hồng,…
- Tỷ lệ thuế GTGT & TNCN: áp dụng theo bảng tra cứu thuế suất dưới đây, tùy ngành nghề.
Lưu ý: Nếu hộ kinh doanh khoán có sử dụng thêm hóa đơn bán lẻ do cơ quan thuế cấp, doanh thu tính thuế khi này là: Doanh thu tính thuế = Doanh thu khoán + Doanh thu trên hóa đơn.
Kinh nghiệm thực tế: Đừng ngại trao đổi với cán bộ thuế địa phương về việc điều chỉnh doanh thu khoán nếu thấy mức khoán chưa sát với thực tế, nhất là khi kinh doanh có nhiều biến động. Trường hợp doanh thu tăng/giảm, bạn có quyền đề nghị thẩm định lại!
4. Bảng tra cứu thuế suất hộ kinh doanh theo từng ngành nghề
Tỷ lệ % thuế trên doanh thu của hộ kinh doanh có thể xem tóm tắt như sau:
| Ngành nghề kinh doanh | Thuế GTGT | Thuế TNCN |
|---|---|---|
| Phân phối, bán buôn/bán lẻ hàng hóa (bao gồm hoa hồng, chiết khấu…) | 1% | 0,5% |
| Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên liệu (lưu trú, tư vấn, sửa chữa…) | 5% | 2% |
| Cho thuê tài sản (nhà, đất, kho bãi…) | 5% | 5% |
| Kinh doanh đại lý bảo hiểm, xổ số, đa cấp | 0% | 5% |
| Vận tải, sản xuất, ăn uống, xây dựng có bao thầu vật tư | 3% | 1,5% |
| Sản xuất sản phẩm khác, chưa liệt kê | 2% | 1% |
Gợi ý: Nếu kinh doanh đa ngành, hãy khai báo và tách doanh thu từng lĩnh vực riêng biệt khi kê khai để áp dụng đúng mức thuế suất, tránh nhầm lẫn, tiết kiệm chi phí một cách hợp lý!
Những câu hỏi thực tế thường gặp về thuế hộ kinh doanh cá thể
- Các loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp là gì?
Chủ yếu gồm: lệ phí môn bài, thuế GTGT, thuế TNCN. Ngoài ra, có thể phát sinh thuế tài nguyên, môi trường nếu kinh doanh trong lĩnh vực liên quan.
Lưu ý: Từ 01/01/2026, không nộp lệ phí môn bài nữa. - Bậc môn bài xác định thế nào?
Xác định theo doanh thu bình quân năm trước liền kề, hoặc theo dự kiến của cơ quan thuế khi đăng ký mới kinh doanh. - Các hộ khoán nào phải chuyển sang kê khai?
Từ 01/06/2025, nếu doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên/năm; từ 01/01/2026 tất cả các trường hợp đều phải kê khai theo doanh thu thực tế. - Mẹo, giúp xác định số thuế GTGT và TNCN nhanh:
Số thuế phải nộp = Tổng doanh thu x Tỷ lệ thuế (%) từng loại
Chỉ cần biết tổng doanh thu của mình và tra bảng thuế suất là sẽ tính được ngay nghĩa vụ thuế. - Những ai được miễn thuế?
Trước 2026, hộ có doanh thu dưới 100 triệu/năm được miễn GTGT & TNCN; sau đó tăng thành 200 triệu đồng/năm.
Bí quyết quản lý thuế hiệu quả cho hộ kinh doanh cá thể
- Chủ động lưu trữ hóa đơn, chứng từ doanh thu, chi phí ngay từ đầu: Điều này giúp bạn dễ dàng đối chiếu khi chuyển đổi phương pháp kê khai, đặc biệt khi bị kiểm tra hoặc cần giải trình.
- Tư duy “khởi nghiệp sạch” về thuế: Luôn tuân thủ đúng quy định, tránh trì hoãn kê khai/nộp thuế, bởi chậm trễ dẫn đến phạt chậm nộp hay gián đoạn đăng ký kinh doanh.
- Cập nhật thông tin pháp luật, chính sách mới: Đặc biệt với các mốc chuyển đổi 2025–2026, hãy thường xuyên truy cập các cổng thông tin uy tín hoặc liên hệ với chuyên gia để không bị “bỏ lỡ” thông tin nào ảnh hưởng quyền lợi của mình.
- Chủ động chuyển đổi số: Hãy quen với việc quản lý số liệu trên phần mềm, sử dụng hóa đơn điện tử để chuẩn bị cho yêu cầu bắt buộc tương lai gần.
“Chủ động là chìa khóa vàng giúp hộ kinh doanh luôn vững vàng trước mọi biến chuyển của chính sách thuế, giảm tối đa rủi ro pháp lý và tiết kiệm được cả chi phí lẫn công sức!”
Nếu bạn cảm thấy cần thêm thông tin chuyên sâu hay cập nhật những quy định mới về thuế, đừng ngần ngại tìm đến các nguồn tư vấn chuyên nghiệp. Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ KTO tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO để luôn chủ động và vững tâm trên hành trình phát triển kinh doanh của mình.
Một vài lưu ý cập nhật thay đổi thuế cho hoạch định kinh doanh năm 2025 – 2026
- Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khi là hộ kinh doanh kê khai, nhất là doanh thu từ 1 tỷ trở lên.
- Chú ý học hỏi quy trình quản lý sổ sách – lưu hợp đồng, bảng kê thu chi và các chứng từ quan trọng.
- Dự phòng kế hoạch thuế (căn cứ dự thu/tăng trưởng) từ năm 2025 trở đi để không bị động khi chuyển đổi sang phương pháp kê khai.
Hãy coi việc hoàn thiện kỹ năng quản lý tài chính – thuế là một phần tất yếu để mở rộng quy mô bền vững. Từ một hộ cá thể nhỏ, bạn hoàn toàn có thể “chuyển mình” thành doanh nghiệp lớn hơn nếu làm chủ chính mình qua từng con số rõ ràng.
Thế giới kinh doanh luôn vận động không ngừng. Mỗi quy định mới về thuế không chỉ là thử thách mà còn là cơ hội để các hộ kinh doanh cá thể, doanh nghiệp nhỏ linh hoạt, xây dựng thương hiệu kinh doanh minh bạch, phát triển bền vững. Chúc bạn luôn vững tâm, nắm bắt đúng quy định, tỏa sáng trên hành trình phát triển của mình!
Nguồn tham khảo:
- Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14
- Thông tư 40/2021/TT-BTC
- Nghị quyết 198/2025/QH15
- Nghị định 70/2025/NĐ-CP
- Website Tổng cục thuế