Sự thay đổi trong chính sách thuế, nhất là khi có những đề xuất, điều chỉnh về thuế suất, điều kiện miễn giảm hay các chính sách quản lý mới, luôn gây ra không ít tâm tư cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể. Trong bối cảnh kinh tế chuyển động không ngừng, việc nắm bắt kịp thời thông tin và đưa ra quyết định phù hợp là yếu tố quyết định để duy trì sự phát triển bền vững cũng như đảm bảo tuân thủ pháp luật một cách chủ động, hiệu quả. Đằng sau mỗi con số, mỗi quy định là cơ hội hoặc thách thức, và quan trọng nhất là ý thức chủ động thích ứng của chính người làm chủ doanh nghiệp, quản lý tài chính, kế toán.
Những thay đổi lớn về thuế trong năm 2024: Doanh nghiệp cần lưu ý gì?
Chính sách thuế năm 2024 ghi nhận hàng loạt động thái đáng chú ý: từ điều chỉnh thuế suất, tăng giảm trừ gia cảnh đến quy định sử dụng hóa đơn điện tử, quản lý thuế trên thương mại điện tử… Những thay đổi này không chỉ ảnh hưởng đến ngân sách mà còn tác động đến chiến lược kinh doanh, giá cả trên thị trường, cũng như quy trình vận hành nội bộ của mỗi đơn vị.
- Đề xuất áp thuế 20% trên lãi chuyển nhượng bất động sản: một chủ đề nóng, nhiều chiều ý kiến tranh luận về tác động thực tế.
- Chính sách miễn, giảm, ưu đãi thuế cho doanh nghiệp nhỏ và vừa: giúp giảm nhẹ gánh nặng và khuyến khích doanh nghiệp phát triển.
- Quy định mới về hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh và đơn vị có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm, hướng tới minh bạch hóa hoạt động kinh doanh.
- Mở rộng nền tảng khai và nộp thuế trực tuyến, đặc biệt cho các ngành nghề kinh doanh trên sàn thương mại điện tử.
Với đặc thù nhỏ gọn, vừa phải xoay xở thị trường, vừa đáp ứng quy định quản lý, DN nhỏ và siêu nhỏ, cũng như hộ cá thể nên chủ động theo sát sát chính sách mới để linh hoạt điều chỉnh hoạt động của mình.
Diễn biến nóng: Thuế 20% trên lãi chuyển nhượng bất động sản và loạt ý kiến trái chiều
Gánh nặng thuế: Người bán hay người mua chịu thiệt?
Những ý kiến phổ biến gần đây cho rằng “áp thuế 20% trên lãi chuyển nhượng bất động sản sẽ khiến giá nhà tăng, cuối cùng người mua oằn lưng gánh thuế”. Nhưng thực tế thị trường lại không đơn giản như vậy.
Kinh nghiệm thực chiến cho thấy, việc chuyển gánh nặng thuế hoàn toàn sang bên mua là điều không dễ dàng. Giá nhà bị điều tiết bởi cung-cầu, khả năng chi trả của người dân và cả các quy định khác về pháp lý, tín dụng, thị trường. Chính sách thuế mới này hướng tới việc hạn chế đầu cơ, lướt sóng nhà đất; nhưng mặt khác, nếu mức thuế quá cao có thể khiến nhiều người ngại đầu tư, “đóng băng” giao dịch.
Một số mẹo nhỏ dành cho doanh nghiệp bất động sản, môi giới:
- Phân tích kỹ chi phí, lợi nhuận trước mỗi thương vụ để đưa ra mức giá phù hợp, tránh “lướt sóng bằng mọi giá”.
- Linh hoạt áp dụng các chương trình ưu đãi, trả góp – giảm áp lực cho người mua thay vì tăng giá sốc.
- Chủ động cập nhật các mức thuế ưu đãi, giảm trừ hoặc chính sách hỗ trợ mới nhất, tận dụng tối đa lợi thế về mặt thuế.
Mức 20% có thực sự quá cao?
So với nhiều nước, mức thuế suất 20% trên lãi chuyển nhượng bất động sản tại Việt Nam đứng ở khoảng trung bình – cao, nhất là trong bối cảnh thị trường còn nhiều biến động. Dù vẫn khó triệt tiêu hoàn toàn đầu cơ hay lướt sóng, nhưng đây là bước khởi đầu cho môi trường kinh doanh minh bạch hơn.
“Áp chính sách thuế chuyển nhượng công bằng và vừa sức sẽ góp phần giúp thị trường phát triển bền vững, giảm tình trạng nhà đầu tư ‘phớt lờ’ pháp lý hoặc lướt sóng bất chấp rủi ro.”
Chính sách thuế cho doanh nghiệp vừa và nhỏ: Cơ hội đón ưu đãi mới
Xu hướng ưu đãi thuế cho doanh nghiệp nhỏ và vừa đang ngày càng rõ nét và cụ thể hóa bằng các chính sách mới:
- Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế suất ưu đãi áp dụng từ giữa năm 2025 theo từng ngành nghề, quy mô doanh thu.
- Hỗ trợ về tín dụng, vốn, phí và khai báo thuế nhanh gọn trên nền tảng điện tử.
- Mở rộng các chương trình đào tạo, tập huấn nhằm giúp doanh nghiệp nhỏ tiếp cận thông tin, tăng năng lực quản trị tài chính – thuế.
Bí kíp tận dụng chính sách ưu đãi
- Bám sát các văn bản từ Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam… để chủ động đăng ký, thụ hưởng ưu đãi đúng thời điểm.
- Chủ động lưu trữ, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ chứng từ, báo cáo tài chính từ đầu năm để không bị vướng mắc khi cơ quan thuế cần xác minh.
- Kịp thời cập nhật các phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử – giảm thiểu rủi ro sai sót và tiết kiệm thời gian cho công tác thu – nộp thuế.
Nhiều doanh nghiệp SME đã tiết kiệm từ 10–25% ngân sách đóng thuế nhờ chủ động tư vấn, áp dụng chính sách ưu đãi: chọn gói thuế suất giảm, nộp đúng hạn và khai báo chuẩn xác.
Bản tin mới: Sửa đổi giảm trừ gia cảnh – Lợi thế và lưu ý khi lập kế hoạch nhân sự
Theo đề xuất năm 2024, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế có thể nâng lên tới 15,5 triệu đồng/tháng, người phụ thuộc lên tới 6,2 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, mức giảm trừ phù hợp từng vùng miền, nhận diện thu nhập và mức sống đa dạng, không “cào bằng”.
- Doanh nghiệp nên bám sát quy định vùng miền (thành thị/ nông thôn) khi chủ động dự toán thuế TNCN cho từng cán bộ nhân viên.
- Đối chiếu xuất phát điểm giảm trừ so với biến động nhân sự thực tế (tăng mới, nghỉ việc…) từ đầu năm để không bị phạt sai sót hoặc truy thu.
- Sử dụng biểu thuế mới chỉ có 5 bậc thay vì 7 bậc (nếu được thông qua), tối ưu hóa tính toán lương thưởng, không để “lọt mất” khoản ưu đãi hợp pháp.
“Quản lý nhân sự vừa mang tính chiến lược, vừa là ‘đòn bẩy’ giảm gánh nặng thuế và giữ chân người tài, nhất là với doanh nghiệp SME và hộ kinh doanh cá thể.”
Những điểm cần chú ý khi doanh nghiệp kinh doanh trên sàn thương mại điện tử
Chuyển dịch lên sàn thương mại điện tử là xu thế tất yếu. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực chịu sự quản lý ngày càng chặt chẽ từ cơ quan thuế, với nhiều quy định mới:
- Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử từ mức doanh thu 1 tỷ đồng/năm: Đây là điều kiện xác định minh bạch doanh số, tránh thất thu thuế.
- Định kỳ kê khai, khấu trừ và nộp thuế do sàn vận hành thu thay hoặc cá nhân tự chủ động – giảm rủi ro trốn/né thuế bị phạt nặng.
- Quy trình hoàn thuế cho cá nhân, hộ kinh doanh nếu doanh thu chưa đến ngưỡng nhất định; lưu ý cập nhật chính xác doanh số liên tục.
Mẹo nhỏ cho nhà kinh doanh trên sàn TMĐT:
- Cài đặt sẵn phần mềm hóa đơn điện tử chuẩn từ đầu, tích hợp hệ thống quản lý đơn hàng và tài khoản ngân hàng.
- Lập sổ phụ cập nhật giao dịch theo tháng, so khớp với doanh số được sàn báo cáo – phòng khi kiểm tra, đối chiếu số liệu bất ngờ.
- Luôn để ý các email/ thông báo cập nhật quy định thuế mới từ sàn, cơ quan thuế địa phương… tránh bỏ sót thông tin quan trọng.
Bí quyết nhanh: Đúng hạn nộp báo cáo thuế điện tử, đủ dữ liệu kế toán số hóa – giảm thiểu nguy cơ bị “treo” tài khoản hoặc bị phạt chậm nộp!
Lời khuyên từ kinh nghiệm thực chiến: Đừng chủ quan với các thủ tục sau sáp nhập, thay đổi pháp lý
Thời gian gần đây, hàng loạt doanh nghiệp F&B, tiêu dùng, sản xuất… có hoạt động sáp nhập hoặc chuyển đổi mô hình kinh doanh. Tuy nhiên, không ít đơn vị lúng túng trong việc đối chiếu địa chỉ, xuất hóa đơn đúng khu vực hành chính mới, khai báo chuyển đổi pháp nhân…
- Sau thay đổi cần rà soát toàn bộ danh sách khách hàng, đối tác, cập nhật địa chỉ, thông tin liên lạc chính xác trên phần mềm hóa đơn điện tử.
- Phối hợp chặt với phòng/đội thuế địa phương, hỏi – đáp kịp thời mọi băn khoăn pháp lý phát sinh.
- Lưu ý đối chiếu các hồ sơ hợp đồng cũ – mới, kiểm soát ngày hiệu lực để không lỡ các kỳ kê khai báo cáo liên quan.
“Hồ sơ pháp lý và chứng từ thuế chuẩn hóa ngay trong giai đoạn sáp nhập, chuyển đổi là ‘chìa khóa’ tránh rủi ro bị phạt hoặc đình chỉ giao dịch bất ngờ.”
Thương mại điện tử, thanh toán không tiền mặt và cuộc đấu giữa ngân hàng – chính sách thuế
Thanh toán online đang gia tăng, nhưng đi kèm là các quy định về khấu trừ thuế, nộp thuế thay cho đối tác nước ngoài. Nhiều ngân hàng (như Vietcombank) đã đề nghị bỏ trách nhiệm khấu trừ, nộp thay thuế cho các nhà thầu nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam, vì khó khăn trong thực hiện thực tế. Tuy nhiên, phía cơ quan quản lý vẫn yêu cầu ngân hàng phải phối hợp thu thuế – đảm bảo nguồn thu cho ngân sách.
Đặc biệt, với thương mại điện tử doanh số “khủng” (gần 100.000 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2024), cơ quan thuế liên tục tăng cường quản lý:
- Rà soát kỹ hoạt động chuyển khoản, bám sát các nghiệp vụ bất thường để phát hiện trốn thuế.
- Cảnh báo việc giả vờ “từ chối chuyển khoản để né thuế”, khẳng định đây là hành vi vi phạm pháp luật tài chính.
- Kết nối dữ liệu giữa các ngân hàng, sàn TMĐT, phần mềm kế toán phục vụ kiểm tra chéo chính xác, hỗ trợ công tác thanh kiểm tra, hậu kiểm.
Những chính sách hỗ trợ mở rộng quy mô: Tăng sức mạnh cạnh tranh cho doanh nghiệp nhỏ
Năm 2024, bên cạnh chính sách thuế ưu đãi, nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ vừa về tín dụng, công nghệ, mở rộng thị trường cũng được ban hành:
- Gói tài chính tích hợp cho phép hộ kinh doanh mở tài khoản, vay vốn gọn nhẹ, nhận hóa đơn điện tử và dùng phần mềm bán hàng chuẩn Nghị định 70.
- Các khoản phí, lệ phí được điều chỉnh theo tỷ lệ doanh thu hoặc quy mô nhân sự, giảm sức ép chi phí vận hành.
- Chính sách “vỗ vai động viên” các doanh nghiệp SME vươn ra thị trường mới, tăng năng lực cạnh tranh bằng cách linh hoạt điều chỉnh tổ chức tài chính – kế toán, ứng dụng phần mềm quản trị hiện đại.
Mẹo và lưu ý nhỏ trong quá trình lập kế hoạch tài chính – thuế cho doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cá thể
“Một khoản thuế được dự toán trước, kê khai đúng, nộp đủ – đôi khi còn là khoản ‘đầu tư’ cho uy tín doanh nghiệp, đa dạng hóa nguồn khách hàng và tiếp cận nhiều chính sách hỗ trợ chưa từng biết đến.”
- Dự báo doanh thu sát thực tế: Dựa trên số liệu 2–3 năm gần nhất, đồng thời tính toán thay đổi về ngành nghề, nhu cầu thị trường, mức độ cạnh tranh từng thời điểm.
- Đánh giá kỹ các chính sách thuế có hiệu lực trong năm: Chủ động hỏi ý kiến kế toán, tư vấn thuế hoặc đối thoại với cơ quan quản lý trước khi ra quyết định lớn như mua tài sản, chuyển đổi mô hình.
- Số hóa toàn bộ quy trình nộp – khai thuế để giảm bớt gánh nặng thủ tục, phòng tránh sai sót về thời hạn.
- Xây dựng “bộ hồ sơ vàng” gồm hóa đơn, chứng từ, báo cáo tài chính, hồ sơ giảm trừ – lưu trữ song song bản giấy và điện tử.
- Thường xuyên tập huấn, đào tạo ngắn hạn cho chủ hộ, kế toán viên về các quy định mới, phần mềm mới và cách phòng tránh rủi ro trong báo cáo thuế.
Tip ứng dụng: Sử dụng nhắc nhở trên Zalo, Google Calendar, hoặc tích hợp lịch trên phần mềm kế toán để cảnh báo các mốc thời hạn nộp tờ khai thuế hàng tháng/quý/năm!
Đồng hành chủ động cùng thay đổi chính sách: Lời nhắn từ chuyên gia
Trong một chặng đường kinh doanh nhiều biến động, điều quan trọng nhất đối với doanh nghiệp nhỏ, hộ cá thể không chỉ là tăng trưởng doanh thu, mà còn là sự chủ động thích nghi với chính sách, quy định mới. Hãy xem công tác kế toán, quản trị thuế như nền tảng để nuôi dưỡng lòng tin của khách hàng, đối tác và cơ quan quản lý nhà nước.
“Cộng đồng doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh – những ‘tế bào’ bền bỉ của nền kinh tế quốc dân, sẽ vững vàng hơn khi mỗi người chủ động tìm kiếm thông tin, dự phòng và tuân thủ chuẩn mực, đồng thời nhận lấy cơ hội nhận ưu đãi công bằng, phát triển dài lâu.”
Bạn hãy chủ động cập nhật thông tin qua các kênh chuyên biệt hoặc từ các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp để không bỏ lỡ bất kỳ quy định nào có thể ảnh hưởng đến quyền lợi, chiến lược kinh doanh của mình. Đừng quên, hiện nay các nguồn tin tức uy tín như Kế toán Thuế Online (KTO) liên tục cập nhật các thay đổi, gợi ý giải pháp, mẹo ứng dụng thực tế cho từng quy mô doanh nghiệp, hộ cá thể. Kỹ năng tư duy kế toán và quản trị thuế cần được “già hóa” cùng thời đại số, tạo nền móng vững vàng cho doanh nghiệp vươn lên trong môi trường cạnh tranh minh bạch và lành mạnh.
Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ KTO tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO để không bỏ lỡ những bí quyết hay nhất cho quản lý tài chính, kế toán và thuế.
Nguồn tham khảo
- Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế Việt Nam – Các dự thảo và quy định mới về thuế năm 2024
- VnExpress, chuyên mục Kinh doanh và Chính sách thuế
- Pháp luật về Quản lý thuế thương mại điện tử, Nghị định 70 và Văn bản liên quan
- Thông tin cập nhật từ các sàn thương mại điện tử, hội kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ