Chắc hẳn bạn đang là chủ một cửa hàng nhỏ, một xưởng sản xuất gia đình, hay một cá nhân đang khởi nghiệp với những bước đi đầu tiên. Hàng ngày, ngoài việc quản lý nhân sự, tìm kiếm khách hàng và chăm lo cho từng sản phẩm, dịch vụ, có một “bài toán” luôn thường trực khiến bạn đau đầu: Thuế. Làm sao để hiểu rõ, tính đúng và nộp đủ các loại thuế cho hộ kinh doanh của mình, đặc biệt trong bối cảnh pháp luật thuế liên tục có những thay đổi quan trọng?
Thấu hiểu những băn khoăn đó, bài viết này sẽ là một cẩm nang toàn diện, giúp bạn nắm bắt một cách rõ ràng và hệ thống về cách tính thuế và các loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp, với những cập nhật mới nhất có hiệu lực từ năm 2025 và định hướng đến năm 2026.
Bức Tranh Toàn Cảnh Về Chế Độ Thuế Khoán Hộ Kinh Doanh Năm 2025
Trước đây, “thuế khoán” là khái niệm quen thuộc với hầu hết các hộ kinh doanh cá thể. Đây là một hình thức đơn giản, nơi cơ quan thuế sẽ “ấn định” một mức thuế cố định (bao gồm cả thuế GTGT và thuế TNCN) mà hộ kinh doanh phải nộp hàng tháng hoặc hàng quý, dựa trên doanh thu ước tính từ việc khảo sát ngành nghề và quy mô kinh doanh. Tuy nhiên, bức tranh này đang có sự thay đổi mạnh mẽ để phù hợp với xu thế quản lý minh bạch và hiện đại.
1. Bỏ Thuế Khoán Đối Với HKD Có Doanh Thu Từ 1 Tỷ Đồng – Từ Ngày 01/06/2025
Theo quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP, một cột mốc quan trọng đã được thiết lập. Kể từ ngày 01/06/2025, hình thức nộp thuế khoán sẽ chính thức được bãi bỏ đối với các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên.
Điều này đồng nghĩa với việc:
- Các hộ kinh doanh này bắt buộc phải chuyển sang nộp thuế theo phương pháp kê khai. Thay vì nộp một mức cố định, bạn sẽ phải tự kê khai doanh thu, chi phí thực tế và tính ra số thuế phải nộp cho cơ quan thuế.
- Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế. Đây là bước đi then chốt nhằm minh bạch hóa doanh thu, giúp cơ quan quản lý nắm bắt được tình hình kinh doanh thực tế một cách chính xác.
Như vậy, kể từ 01/06/2025, ranh giới được xác định rất rõ: Hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên sẽ áp dụng phương pháp kê khai. Trong khi đó, các hộ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng vẫn có thể lựa chọn một trong hai phương pháp: khoán hoặc kê khai cho đến hết ngày 31/12/2025.
2. Bỏ Thuế Khoán Hộ Kinh Doanh, Cá Nhân Kinh Doanh – Từ Năm 2026
Sự thay đổi này thậm chí còn triệt để hơn khi Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội chính thức xóa bỏ hoàn toàn chế độ thuế khoán đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026.
Từ thời điểm này:
- Tất cả hộ kinh doanh, bất kể doanh thu là bao nhiêu, đều phải tính thuế theo phương pháp kê khai.
- Cá nhân kinh doanh (không đăng ký hộ kinh doanh) sẽ có thể lựa chọn giữa phương pháp kê khai hoặc khai thuế theo từng lần phát sinh.
Đây là một cuộc “đại tu” lớn trong hệ thống quản lý thuế, hướng tới sự công bằng và minh bạch tuyệt đối. Việc chuẩn bị tâm thế và kiến thức để chuyển đổi sang phương pháp kê khai là vô cùng cần thiết cho mọi chủ hộ kinh doanh.
Các Loại Thuế Hộ Kinh Doanh Cá Thể Phải Nộp
Dù áp dụng phương pháp tính thuế nào, về cơ bản, hộ kinh doanh cá thể hiện nay phải quan tâm đến 3 loại thuế và lệ phí chính sau:
- Lệ phí (thuế) môn bài: Khoản lệ phí phải nộp hàng năm dựa trên mức doanh thu.
- Thuế giá trị gia tăng (GTGT): Đánh trên phần giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ.
- Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Đánh trên thu nhập từ hoạt động kinh doanh của cá nhân chủ hộ.
Ngoài ra, nếu kinh doanh các mặt hàng đặc thù như xăng dầu, than, túi ni-lông… hộ kinh doanh có thể phải nộp thêm thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên.
Một lưu ý cực kỳ quan trọng: Theo Nghị quyết 198/2025/QH15, kể từ ngày 01/01/2026, lệ phí môn bài sẽ chính thức được bãi bỏ cho tất cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh và cả các doanh nghiệp. Đây là một tin vui, giúp giảm bớt gánh nặng chi phí đầu năm cho cộng đồng kinh doanh.
Cách Tính Thuế Hộ Kinh Doanh Cá Thể Trước Ngày 01/01/2026
Để có cái nhìn rõ ràng nhất, chúng ta hãy cùng đi vào cách tính từng loại thuế trong giai đoạn chuyển tiếp này.
1. Cách Tính Thuế Môn Bài Cho Hộ Kinh Doanh Cá Thể
Lệ phí môn bài được tính dựa trên doanh thu bình quân năm của hộ kinh doanh. Dưới đây là bảng mức thuế môn bài áp dụng cho đến hết năm 2025:
- Doanh thu trên 500 triệu đồng/năm: 1.000.000 đồng/năm.
- Doanh thu trên 300 đến 500 triệu đồng/năm: 500.000 đồng/năm.
- Doanh thu trên 100 đến 300 triệu đồng/năm: 300.000 đồng/năm.
- Doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống: Được miễn lệ phí môn bài.
Mẹo nhỏ: Các hộ kinh doanh mới thành lập sau ngày 25/02/2020 sẽ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên. Sang năm thứ hai, mức nộp sẽ dựa trên doanh thu thực tế của năm đầu tiên đó.
Ví dụ: Chị B mở tiệm bánh mì vào tháng 3/2024. Năm 2024, chị được miễn thuế môn bài. Đến năm 2025, nếu doanh thu năm 2024 của chị là 400 triệu đồng, thì năm 2025 chị sẽ phải nộp môn bài là 500.000 đồng.
2. Cách Tính Thuế GTGT Và Thuế TNCN Cho Hộ Kinh Doanh
Đây là phần phức tạp hơn, nhưng sẽ trở nên đơn giản nếu bạn nắm vững công thức và các quy định miễn giảm.
Quy Định Miễn Thuế Mới Nhất
- Trước ngày 31/12/2025: Hộ kinh doanh có doanh thu tính thuế từ 100 triệu đồng/năm trở xuống được miễn nộp cả thuế GTGT và thuế TNCN.
- Từ ngày 01/01/2026: Ngưỡng miễn thuế này sẽ được nâng lên. Các hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ được miễn thuế GTGT và thuế TNCN.
Công Thức Tính Thuế “Bất Di Bất Dịch”
Dù là khoán hay kê khai, công thức tính thuế GTGT và TNCN đều giống nhau:
Số thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế GTGT x Tỷ lệ % thuế GTGT
Số thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế TNCN x Tỷ lệ % thuế TNCN
Vậy, “Doanh thu tính thuế” được xác định như thế nào?
- Với phương pháp khoán: Đây là “doanh thu khoán” do cơ quan thuế ấn định và thông báo cho bạn hàng năm. Nếu bạn có mua thêm hóa đơn để xuất cho khách, doanh thu tính thuế sẽ bằng Doanh thu khoán + Doanh thu trên hóa đơn.
- Với phương pháp kê khai: Đây là toàn bộ doanh thu thực tế phát sinh trong kỳ tính thuế từ mọi hoạt động bán hàng, cung cấp dịch vụ.
Bảng Tra Cứu Mức Thuế Suất Hộ Kinh Doanh Theo Ngành Nghề
Tỷ lệ % thuế GTGT và TNCN không phải là con số cố định cho mọi ngành nghề. Nó phụ thuộc vào lĩnh vực mà bạn đang kinh doanh. Dưới đây là bảng tổng hợp từ Thông tư 40/2021/TT-BTC để bạn dễ dàng tra cứu:
1. Phân Phối, Cung Cấp Hàng Hóa
- Ngành nghề: Bán buôn, bán lẻ (bao gồm cả hoa hồng, chiết khấu).
- Thuế GTGT: 1%
- Thuế TNCN: 0.5%
2. Dịch Vụ, Xây Dựng Không Bao Thầu Nguyên Vật Liệu
- Ngành nghề: Dịch vụ ăn uống, cắt tóc, giặt là, sửa chữa, tư vấn pháp luật, kế toán, cho thuê nhà/xưởng…
- Thuế GTGT: 5%
- Thuế TNCN: 2% (riêng cho thuê tài sản là 5%)
3. Sản Xuất, Vận Tải, Xây Dựng Có Bao Thầu Nguyên Vật Liệu
- Ngành nghề: Gia công, sản xuất, vận tải hàng hóa/hành khách, xây dựng có bao vật tư.
- Thuế GTGT: 3%
- Thuế TNCN: 1.5%
4. Hoạt Động Kinh Doanh Khác
- Ngành nghề: Các ngành chưa được liệt kê ở trên.
- Thuế GTGT: 2%
- Thuế TNCN: 1%
Lưu ý: Nếu hộ kinh doanh của bạn đăng ký nhiều ngành nghề khác nhau, bạn sẽ phải tách biệt doanh thu và áp dụng tỷ lệ thuế tương ứng cho từng ngành nghề đó khi kê khai.
Giải Đáp Một Số Thắc Mắc Thường Gặp
1. Hộ kinh doanh thuế khoán nào phải chuyển sang kê khai ngay từ 01/06/2025?
Trả lời: Tất cả các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên đang nộp thuế khoán sẽ phải chuyển sang phương pháp kê khai và bắt buộc sử dụng máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.
2. Đến năm 2026, hộ kinh doanh nhỏ lẻ có còn được miễn thuế không?
Trả lời: Có, và mức ngưỡng miễn thuế còn được nâng lên. Cụ thể, từ 01/01/2026, các hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ được miễn cả thuế GTGT và thuế TNCN. Đồng thời, tất cả hộ kinh doanh đều không phải nộp lệ phí môn bài nữa.
3. Việc chuyển đổi sang kê khai có thực sự phức tạp?
Trả lời: Ban đầu, nó có thể khiến bạn bỡ ngỡ vì đòi hỏi sự chủ động trong việc ghi chép sổ sách, hóa đơn chứng từ. Tuy nhiên, xét về lâu dài, phương pháp kê khai giúp bạn phản ánh đúng tình hình kinh doanh thực tế. Nếu doanh thu thấp, số thuế bạn phải nộp có thể sẽ ít hơn so với mức khoán trước đây. Hãy xem đây là cơ hội để n