Bạn có biết, trong hành trình phát triển kinh doanh bền vững, một trong những yếu tố quyết định chính là sự minh bạch và tuân thủ các quy định về thuế? Đối với nhiều chủ hộ kinh doanh cá thể, thuật ngữ “thuế khoán”, “kê khai”, những thay đổi về luật thuế… đôi khi là nỗi băn khoăn lớn mỗi dịp đầu năm tài chính. Khi chính sách mới liên tục cập nhật, làm sao để biết mình cần phải nộp những loại thuế nào, cách tính ra sao — và những thay đổi lớn sắp tới sẽ ảnh hưởng ra sao đến công việc kinh doanh của mình? Bài viết này sẽ giúp bạn định hình lại tất cả bức tranh về các loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp, bí quyết thực tiễn để chủ động ứng phó trước những thay đổi sắp tới, cũng như cập nhật góc nhìn chuyên gia giúp bạn “đi đúng đường”, an tâm phát triển kinh doanh.
Căn cứ pháp lý và tổng quan về chính sách thuế dành cho hộ kinh doanh cá thể
Thuế là trách nhiệm và cũng là quyền lợi của mỗi công dân, doanh nghiệp. Việc nắm vững các quy định pháp luật về thuế giúp hộ kinh doanh chủ động hơn trong quá trình vận hành. Hiện nay, chính sách thuế dành cho hộ kinh doanh cá thể liên quan trực tiếp tới một số văn bản pháp lý quan trọng sau:
- Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14.
- Nghị định 139/2016/NĐ-CP (về lệ phí môn bài).
- Thông tư 92/2015/TT-BTC (hướng dẫn về thuế TNCN, thuế GTGT đối với cá nhân).
- Nghị định 22/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung về lệ phí môn bài).
- Nghị định 126/2020/NĐ-CP (hướng dẫn Luật Quản lý thuế).
- Thông tư 40/2021/TT-BTC (về quản lý thuế đối với hộ cá nhân kinh doanh).
- Nghị định 70/2025/NĐ-CP cùng Nghị quyết 198/2025/QH15 (các quy định mới chính thức áp dụng từ năm 2025–2026).
“Không có gì cần thiết cho sự phát triển bền vững của một hộ kinh doanh bằng việc chủ động nắm bắt các thay đổi về chính sách thuế. Việc này giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, giảm rủi ro và tận dụng tối đa ưu đãi của pháp luật.”
Tổng hợp những thay đổi lớn về thuế khoán từ năm 2025–2026
1. Bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên (từ 01/06/2025)
Trước đây, “thuế khoán” được Cơ quan Thuế ấn định dựa trên doanh thu bình quân và lĩnh vực kinh doanh hàng tháng hoặc hàng quý, mang tính chất cố định. Điều này thuận tiện nhưng chưa thực sự phản ánh đúng doanh thu thực tế – đồng nghĩa có thể gây thiệt cho cả nhà nước lẫn cá nhân kinh doanh (nếu doanh thu biến động lớn).
Tuy nhiên, từ ngày 01/06/2025, theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, những hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ không còn được áp dụng phương pháp thuế khoán nữa. Thay vào đó:
- Phải chuyển sang phương pháp kê khai (nộp thuế dựa theo doanh thu, chi phí thực tế phát sinh).
- Bắt buộc dùng hóa đơn điện tử phát hành từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.
Một thay đổi tác động lớn đến các hộ, cửa hàng bán lẻ, quán ăn, dịch vụ lớn… vốn từng chỉ quen “nộp đầu kỳ, không phải báo cáo”.
“Đây là dấu mốc chuyển mình quan trọng, nhằm tăng tính minh bạch và phù hợp với lộ trình chuyển đổi số, quản lý thuế hiện đại.”
2. Bỏ hoàn toàn chế độ thuế khoán từ năm 2026
Theo Nghị quyết 198/2025/QH15, từ ngày 01/01/2026, chế độ thuế khoán chính thức bị xóa bỏ đối với mọi hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Điều này nghĩa là:
- Mọi hộ kinh doanh cá thể, không phân biệt doanh thu đều phải tính thuế theo phương pháp kê khai.
- Cá nhân, hộ kinh doanh nhỏ có thể lựa chọn kê khai theo từng lần phát sinh (nếu phù hợp với quy mô, đặc thù ngành nghề).
Một số ưu điểm của phương pháp kê khai so với khoán:
- Phản ánh đúng thực tế kinh doanh (doanh thu, chi phí, lãi lỗ).
- Có thể tận dụng tối đa các chính sách miễn/giảm thuế nếu thuộc diện ưu đãi.
- Hỗ trợ quản lý tài chính nội bộ minh bạch, thuận tiện vay vốn, mở rộng phát triển.
“Những ai chủ động thay đổi sớm sẽ dễ dàng thích nghi, giảm tối đa rủi ro xử phạt hoặc gặp phiền toái về pháp lý trong quá trình vận hành.”
Các loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp
Trước ngày 01/01/2026, hộ kinh doanh cá thể chủ đạo phải nộp 3 loại thuế/chí phí thuế chính:
- Lệ phí môn bài (hay còn gọi là thuế môn bài).
- Thuế Giá trị gia tăng (GTGT).
- Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN).
Ngoài các khoản trên, tùy ngành nghề đặc thù, hộ kinh doanh còn có thể phải nộp thuế bảo vệ môi trường, thuế tài nguyên… nếu kinh doanh mặt hàng thuộc diện chịu các sắc thuế này.
Lưu ý đặc biệt: Từ năm 2026, lệ phí môn bài sẽ được bãi bỏ hoàn toàn theo Khoản 7 Điều 10 Nghị quyết 198/2025/QH15.
Điều này giảm một gánh nặng nhỏ về thuế cho các hộ kinh doanh.
Hướng dẫn cách tính các loại thuế phổ biến cho hộ kinh doanh cá thể (Đến hết ngày 31/12/2025)
1. Cách tính lệ phí môn bài
- Căn cứ vào doanh thu bình quân/năm của năm liền trước hoặc doanh thu dự kiến khai báo khi mới thành lập.
- Theo Nghị định 139/2016/NĐ-CP, sửa đổi bởi Nghị định 22/2020/NĐ-CP:
| Doanh thu năm | Lệ phí môn bài |
|---|---|
| Trên 500 triệu đồng/năm | 1.000.000 đồng/năm |
| Trên 300–500 triệu đồng/năm | 500.000 đồng/năm |
| Trên 100–300 triệu đồng/năm | 300.000 đồng/năm |
| 100 triệu đồng trở xuống | Thực hiện miễn lệ phí môn bài |
- Hộ kinh doanh thành lập mới kể từ 25/02/2020 cũng được miễn lệ phí môn bài năm đầu thành lập.
- Một số ngành đặc thù (nuôi trồng, đánh bắt thủy hải sản, sản xuất muối, dịch vụ hậu cần nghề cá) được miễn môn bài.
Ví dụ thực tế: Anh Minh mở cửa hàng tạp hóa vào tháng 7/2024, doanh thu dự kiến 320 triệu đồng/năm. Theo quy định, anh sẽ được miễn phí môn bài năm đầu; từ 2025 nếu doanh thu vẫn trên 300 triệu, mức thuế môn bài phải đóng là 500.000 đồng.
2. Cách tính thuế GTGT và thuế TNCN (trước khi bỏ thuế khoán)
Hai loại này thường được tính gộp theo doanh thu chịu thuế của từng ngành nghề, trên nguyên tắc sau:
- Hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống (đến hết 2025) được miễn hoàn toàn thuế GTGT và TNCN.
- Từ 2026, miễn thuế nếu doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm.
Với các trường hợp phải nộp thuế:
Số thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế GTGT x Tỷ lệ thuế GTGT
Số thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế TNCN x Tỷ lệ thuế TNCN
Trong đó:
- Doanh thu tính thuế được xác định khác nhau tùy hình thức (khoán/kê khai):
- Phương pháp khoán: Theo doanh thu cơ quan thuế ấn định hàng năm.
- Phương pháp kê khai: Theo doanh thu thực tế (đối chiếu hóa đơn và sổ sách).
- Nếu có mua hóa đơn của cơ quan thuế từng lần để xuất cho khách:
Doanh thu tính thuế = Doanh thu khoán + Doanh thu trên hóa đơn
Nếu không mua hóa đơn:
Doanh thu tính thuế = Doanh thu khoán
Lưu ý quan trọng: Doanh thu dùng để tính thuế thường xác định từ ngày 20/11 đến 15/12 của năm trước (theo khảo sát ngành nghề, vị trí, quy mô hộ kinh doanh). Nên chủ hộ cần hợp tác với cán bộ thuế để số liệu thực tế và sát sao.
3. Bảng tra cứu thuế suất GTGT, TNCN theo từng lĩnh vực (áp dụng đến hết 2025)
| Ngành nghề | Thuế GTGT | Thuế TNCN |
|---|---|---|
| Phân phối/cung cấp hàng hóa Bán buôn, bán lẻ hàng hóa, bao gồm các khoản hoa hồng, chiết khấu… |
1% | 0,5% |
| Dịch vụ, xây dựng (không bao thầu vật liệu) Bốc xếp, may đo, bán vé, bưu chính, dịch vụ tư vấn… |
5% | 2% |
| Cho thuê tài sản Nhà xưởng, kho, văn phòng… |
5% | 5% |
| Kinh doanh đại lý bảo hiểm, xổ số, bán hàng đa cấp | 0% | 5% |
| Vận tải, sản xuất, dịch vụ có gắn hàng hóa, xây dựng có bao thầu vật liệu Dịch vụ ăn uống, bảo dưỡng… |
3% | 1,5% |
| Hoạt động kinh doanh khác (chưa liệt kê ở trên) | 2% | 1% |
Mẹo nhỏ: Hộ kinh doanh hoạt động nhiều lĩnh vực, phải bóc tách doanh thu từng ngành để áp dụng thuế suất đúng.
Hỏi đáp nhanh — Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về thuế hộ kinh doanh cá thể
- Câu hỏi: Các loại thuế hộ kinh doanh cá thể phải nộp là những loại nào?
Chia sẻ chuyên gia: 3 loại chính là thuế môn bài (đến hết 2025), thuế GTGT, thuế TNCN. Ngoài ra, nếu hoạt động đặc thù như tài nguyên, môi trường, sẽ phát sinh thêm các loại thuế khác. - Câu hỏi: Tiêu chí miễn thuế GTGT và TNCN là gì?
Kinh nghiệm thực tế: Doanh thu năm không vượt 100 triệu (đến hết 2025) hoặc dưới 200 triệu (từ 2026), không phải nộp GTGT, TNCN. Chủ hộ nên thống kê thu chi minh bạch để nếu được cơ quan thuế kiểm tra thì đủ chứng cứ xác thực. - Câu hỏi: Thời điểm nào hộ kinh doanh phải chuyển sang phương pháp kê khai?
Gợi ý: Nếu doanh thu vượt mốc 1 tỷ đồng/năm (từ 1/6/2025), hoặc từ 1/1/2026 bất kể doanh thu, đều phải kê khai. Lúc này cần chuẩn bị lại sổ sách, hóa đơn đầy đủ, tốt nhất là áp dụng sớm, đừng để bị động! - Câu hỏi: Phương pháp tính thuế kê khai có khó không?
Kinh nghiệm: Ban đầu hơi lạ nếu mới chuyển từ thuế khoán, nhưng khi đã có thói quen ghi chép doanh thu, chi phí đều đặn sẽ thấy dễ dàng và chủ động hơn. Ngoài ra, việc có các công cụ hỗ trợ, phần mềm kế toán, tư vấn từ các đơn vị chuyên môn sẽ giảm áp lực rất nhiều.
Một số bí quyết và lưu ý giúp nhà kinh doanh nhỏ dễ thở hơn với chính sách thuế mới
- Chủ động hợp tác, trao đổi với cơ quan thuế địa phương khi có thắc mắc, tránh để phát sinh lỗi do chưa hiểu rõ quy định mới.
- Tập thói quen ghi chép doanh thu, chi phí từng ngày (sổ tay, app điện thoại, bảng Excel, phần mềm kế toán…); sẽ rất hữu ích khi chuyển sang phương pháp kê khai.
- Đăng ký, sử dụng hóa đơn điện tử đúng chuẩn (từ máy tính tiền, app di động…) ngay khi có thông báo từ cơ quan thuế.
- Luôn cập nhật quy định mới, so sánh các lợi ích/nghĩa vụ về thuế giữa hình thức khoán và kê khai, nhất là thời điểm “giao thời” giai đoạn 2025-2026.
- Đối với hộ kinh doanh cá thể phát triển mạnh, có thể cân nhắc chuyển lên mô hình doanh nghiệp để tận dụng các chính sách hỗ trợ mở rộng phát triển, vay vốn, bảo hộ thương hiệu…
Hãy xem việc thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ thuế không chỉ là trách nhiệm mà còn là nền tảng để hộ kinh doanh xây dựng lòng tin với đối tác, khách hàng, mở cửa cho những cơ hội tăng trưởng mới!
Thay đổi chính sách thuế trong tương lai gần – Đừng để bị động!
Chỉ còn một thời gian ngắn nữa, toàn bộ hệ thống thuế khoán sẽ bị loại bỏ, thay vào đó là chế độ thuế kê khai công bằng, minh bạch và hiện đại hơn cho mọi hộ kinh doanh cá thể. Nếu bạn chưa sẵn sàng với việc quản lý sổ sách, sử dụng hóa đơn điện tử, hãy bắt đầu ngay từ bây giờ!
- Chủ động tham khảo các tài liệu, hướng dẫn chính thức từ cơ quan thuế, hội doanh nghiệp ngành nghề của mình.
- Đào tạo, nâng cấp kỹ năng quản lý tài chính cho chính mình hoặc nhân sự kế toán (nếu quy mô lớn hoặc có thể thuê ngoài dịch vụ).
Bí quyết chuyên gia: Đối với hộ kinh doanh quy mô nhỏ, sử dụng dịch vụ kế toán thuế theo gói, hoặc các phần mềm kế toán online, là giải pháp tối ưu để tiết kiệm chi phí, giảm rủi ro sai sót.
Bạn có thể cập nhật những tin tức thuế, tư vấn mới nhất tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO. Đây là nguồn thông tin hữu ích, được xây dựng bởi các chuyên gia kinh nghiệm, giúp bạn kinh doanh an tâm trong bối cảnh thay đổi toàn diện của chính sách thuế hiện nay.
Động lực cho hành trình tuân thủ – Bước đệm cho tương lai phát triển kinh doanh
Trong hành trình kinh doanh, sự chủ động và trách nhiệm với các quy định của nhà nước luôn là yếu tố quyết định thành công lâu dài. Mỗi quy định thuế, dù có thể tạo ra chút áp lực ban đầu, đều hướng đến mục tiêu xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch – cũng chính là nền tảng để từng doanh nghiệp nhỏ từng bước lớn mạnh.
Dù bạn đang là chủ quán cà phê nhỏ đầu phố, cửa hàng tạp hóa gia đình, hộ kinh doanh xây dựng, hay dịch vụ online tại nhà… việc hiểu và thực hiện đúng quy định thuế là chìa khóa để an tâm phát triển, bảo vệ tài sản và thương hiệu cá nhân. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia kế toán, thuế hoặc chủ động cập nhật thông tin pháp lý kịp thời. Mỗi quyết định đúng về thuế hôm nay sẽ giúp kết quả kinh doanh ngày mai hài hòa lợi ích — vừa trách nhiệm, vừa sáng tạo và phát triển bền vững!
Nguồn tham khảo
- Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14
- Nghị định 139/2016/NĐ-CP, Nghị định 22/2020/NĐ-CP, Thông tư 92/2015/TT-BTC
- Thông tư 40/2021/TT-BTC, Nghị định 70/2025/NĐ-CP, Nghị quyết 198/2025/QH15
- Website: Kế toán Thuế Online