Trong bối cảnh kinh tế – xã hội liên tục thay đổi, việc nắm bắt, cập nhật kịp thời các chính sách tài chính, thuế là điều kiện sống còn giúp cho doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các hộ kinh doanh cá thể vận hành hiệu quả, tránh rủi ro pháp lý, duy trì động lực phát triển bền vững. Luật Thuế Giá Trị Gia Tăng (GTGT) mới nhất số 48/2024/QH15 vừa được Quốc hội thông qua dự kiến sẽ tạo ra những thay đổi đáng kể từ ngày 01/07/2025. Liệu đâu là những điểm mới nổi bật và doanh nghiệp cần chú ý gì để thích ứng nhịp nhàng cùng “làn sóng” chính sách mới này?
Toàn cảnh sự thay đổi của Luật Thuế GTGT từ 2025
Ngày 26/11/2024, Quốc hội thông qua Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 với nhiều điểm sửa đổi, bổ sung quan trọng so với Luật số 13/2008/QH12. Từ 01/07/2025, luật mới này sẽ thay thế hoàn toàn luật cũ, tác động sâu rộng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, đặc biệt với doanh nghiệp vừa, nhỏ và hộ kinh doanh cá thể – nhóm đang chiếm phần lớn “sức sống” của nền kinh tế Việt Nam.
“Cập nhật chính sách thuế không chỉ để tuân thủ, mà còn là nắm bắt cơ hội tối ưu vận hành – cạnh tranh bền vững trong môi trường kinh doanh mới.”
- Luật mới lược bỏ, bổ sung, điều chỉnh nhiều nhóm đối tượng không chịu thuế, nhóm chịu thuế suất ưu đãi.
- Siết chặt điều kiện khấu trừ và hoàn thuế GTGT, đặc biệt với chứng từ thanh toán và hóa đơn.
- Bổ sung thêm trường hợp được hoàn thuế cho doanh nghiệp sản xuất hàng hóa, dịch vụ áp dụng thuế suất 5%.
- Minh bạch hơn về giá tính thuế, mở rộng các trường hợp tính thuế bằng 0 đồng (ví dụ đối với hàng/dịch vụ dùng để khuyến mại)…
1. Điều chỉnh nhóm đối tượng không chịu thuế GTGT
Những điểm lược bỏ và bổ sung quan trọng
- Lược bỏ khỏi danh sách không chịu thuế:
- Phân bón, máy móc thiết bị chuyên dùng cho nông nghiệp
- Tàu đánh bắt xa bờ, dịch vụ tổ chức thị trường chứng khoán
- Kinh doanh chứng khoán (một số hoạt động nhất định)
- Sản phẩm xuất khẩu đã chế biến từ tài nguyên, khoáng sản không chịu thuế GTGT chỉ khi đáp ứng danh mục do Chính phủ quy định.
- Bổ sung miễn thuế: Hàng hóa nhập khẩu để ủng hộ, tài trợ cho phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh (theo quy định của Chính phủ).
Đây là sự điều chỉnh khuyến khích doanh nghiệp, nhà sản xuất chú ý hơn đến nguồn lực, sản phẩm ưu tiên – không thể “ngoại lệ” mãi nhóm hàng động chạm nhiều đến an sinh – công bằng thuế.
“Mỗi điều chỉnh chính sách đều hướng về công bằng thuế – từ đó hình thành nền tảng bền vững cho môi trường kinh doanh minh bạch.”
2. Sửa đổi về giá tính thuế với hàng hóa nhập khẩu
Từ 01/07/2025, giá tính thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu sẽ là:
Giá tính thuế = Trị giá tính thuế nhập khẩu + Thuế nhập khẩu + Thuế nhập khẩu bổ sung (nếu có) + Thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có) + Thuế bảo vệ môi trường (nếu có)
Khác biệt lớn so với trước đây là đã làm rõ thêm các khoản thuế bổ sung, đồng thời giá nhập tại cửa khẩu sẽ theo quy định về thuế xuất-nhập khẩu (thay vì chỉ cộng đơn thuần “giá cửa khẩu + thuế”).
- Mẹo nhỏ: Khi nhập khẩu hàng, doanh nghiệp hãy kiểm tra kỹ lại các sắc thuế áp bổ sung, tránh tính thiếu – tính sai ngay từ khâu khai báo hải quan ban đầu.
3. Giá tính thuế bằng 0 cho hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại
Luật mới bổ sung rõ ràng: Hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại (đúng quy định Luật Thương mại) sẽ có giá tính thuế GTGT là 0 đồng. Đây là động thái giảm bớt thủ tục, tránh vướng mắc khi doanh nghiệp làm các chương trình khuyến mãi, tặng kèm.
“Một thay đổi nhỏ nhưng tinh tế – giúp tránh thất thoát, tranh cãi về thuế GTGT trên hàng hóa khuyến mại mà doanh nghiệp đã xác nhận đúng quy định.”
- Mẹo thực tế: Hãy chuẩn hóa hồ sơ khuyến mại, giữ đầy đủ hợp đồng, quyết định, hồ sơ đăng ký và hóa đơn liên quan. Nếu thực hiện đúng quy trình, giá tính thuế = 0 giúp doanh nghiệp không phát sinh thêm thuế GTGT đối với phần hàng hóa này.
4. Điều chỉnh thuế suất GTGT của một số nhóm hàng hóa, dịch vụ
Những mặt hàng cần đặc biệt lưu ý
- Tăng thuế suất lên 5% (từ “không chịu thuế”):
- Phân bón
- Tàu khai thác thủy sản tại vùng biển
- Tăng từ 5% lên 10%:
- Lâm sản chưa qua chế biến
- Đường, phụ phẩm sản xuất đường (gỉ đường, bã mía…)
- Thiết bị/dụng cụ chuyên dùng cho giảng dạy, nghiên cứu
- Hoạt động văn hóa, triển lãm, thể dục thể thao, biểu diễn nghệ thuật, sản xuất phim, nhập khẩu & chiếu phim
Bí quyết cho doanh nghiệp: Khi lập kế hoạch tài chính năm 2025, hãy rà soát lại từng nhóm sản phẩm – dịch vụ chi tiết để xác định đúng mức thuế suất mới, phòng tránh bị truy thu hoặc gặp khó khi kiểm tra quyết toán – thanh tra sau này.
Luôn tra cứu nhanh mức thuế suất từng mặt hàng trên hệ thống pháp lý mới. Đừng ngại hỏi chuyên gia nếu có nghi ngờ!
5. Bổ sung thêm nhóm đối tượng áp dụng thuế suất 0%
- Vận tải quốc tế, công trình xây dựng/lắp đặt ở nước ngoài hoặc khu phi thuế quan
- Hàng hóa bán tại cửa hàng miễn thuế hoặc khu vực cách ly dành cho người xuất cảnh
- Dịch vụ xuất khẩu cho thuê phương tiện vận tải sử dụng ngoài lãnh thổ, dịch vụ ngành hàng không/hàng hải cung ứng trực tiếp cho vận tải quốc tế
Sự bổ sung này mở ra thêm cơ hội cho doanh nghiệp dịch vụ xuất khẩu, logistics… tận dụng ưu đãi, cấu trúc sản phẩm thông minh để giảm bớt nghĩa vụ thuế GTGT.
- Mẹo thực tiễn: Khi xuất khẩu, đừng quên lưu mọi hồ sơ – hợp đồng – tờ khai xuất khẩu, chứng từ vận chuyển, thanh toán không dùng tiền mặt… để được áp dụng thuế suất 0% một cách an toàn.
6. Thay đổi điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào
Mở rộng bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt, tăng minh bạch hóa hóa đơn, chứng từ đầu vào – đầu ra trên từng giao dịch mua bán.
- Bắt buộc: Mọi hàng hóa, dịch vụ mua vào (bất kể giá trị) đều phải “có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt” để được khấu trừ GTGT đầu vào,
trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.
(Trước đây, dưới 20 triệu đồng không bắt buộc). - Bổ sung: Đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu, các chứng từ như phiếu đóng gói, vận đơn, chứng từ bảo hiểm (nếu có) cũng là giấy tờ hợp lệ được phép khấu trừ đầu vào.
Bí quyết quản trị chứng từ:
- Cần xây dựng quy trình kiểm soát thanh toán, đối soát hóa đơn, chuyển khoản liên ngân hàng cho mọi khoản mua vào. Lưu đầy đủ chứng từ thanh toán, hợp đồng, phiếu xuất kho, vận đơn,… đặc biệt với giao dịch xuất nhập khẩu.
- Với hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp nhỏ, dù giá trị nhỏ cũng tuyệt đối tránh chi trả tiền mặt cho nhà cung cấp, vừa dễ thất thoát, vừa mất quyền khấu trừ thuế GTGT.
7. Bổ sung trường hợp hoàn thuế GTGT
- Cơ sở kinh doanh sản xuất hàng hóa/dịch vụ chỉ áp dụng thuế suất 5% được hoàn thuế nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết từ 300 triệu đồng trở lên sau 12 tháng (hoặc 4 quý).
- Doanh nghiệp có xuất khẩu được hoàn thuế đầu vào chưa khấu trừ hết (từ 300 triệu trở lên/tháng hoặc quý), trừ trường hợp hàng nhập – rồi xuất khẩu sang nước khác.
“Mở rộng trường hợp hoàn thuế tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh cho nhóm doanh nghiệp tuân thủ, minh bạch – giảm áp lực dòng tiền khi hoạt động quy mô lớn, đúng pháp luật.”
- Mẹo nhanh: Hãy chủ động rà soát dữ liệu kế toán, tính trước khả năng được hoàn thuế để chuẩn bị hồ sơ, quyết toán gọn gàng, tranh thủ nguồn vốn hoàn thuế tạo sức bật cho dòng tiền doanh nghiệp.
8. Một số điểm lưu ý nổi bật đối với doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh
- Doanh thu dưới 200 triệu/năm: Hộ kinh doanh, cá nhân sản xuất kinh doanh có doanh thu dưới ngưỡng này không thuộc diện chịu thuế GTGT (bắt đầu hiệu lực từ 01/01/2026).
- Tiêu chí áp dụng phương pháp trực tiếp và khấu trừ: Doanh nghiệp có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm bắt buộc áp dụng phương pháp khấu trừ, còn dưới thì có thể chọn trực tiếp hoặc khấu trừ (tự nguyện thực hiện).
- Mức tỷ lệ phần trăm tính thuế GTGT theo doanh thu:
- Phân phối, cung cấp hàng hóa: 1%
- Dịch vụ, xây dựng không bao thầu vật liệu: 5%
- Sản xuất, vận tải, xây dựng có bao thầu vật liệu: 3%
- Hoạt động kinh doanh khác: 2%
“Việc lựa chọn và tuân thủ đúng phương pháp tính thuế không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro truy thu, mà còn xây dựng uy tín, định vị doanh nghiệp phát triển bền vững trong tương lai.”
Mẹo so sánh: Doanh nghiệp nhỏ nên cân nhắc xem doanh thu có vượt 1 tỷ đồng/năm hay không. Nếu có, hãy tập trung chuẩn hóa hóa đơn, chứng từ, lập sổ sách bài bản để vừa được khấu trừ – hoàn thuế, vừa chủ động kiểm soát dòng tiền.
9. Một vài tình huống thực tiễn & gợi ý cho doanh nghiệp
- Tình huống 1: DN nhập khẩu thiết bị sản xuất, quên cộng khoản thuế nhập khẩu bổ sung (nếu có) khi tính giá tính thuế – dẫn tới thiếu số thuế, rủi ro phạt truy thu.
Gợi ý: Hỏi rõ đại lý hải quan, rà lại các sắc thuế đi kèm mỗi lô hàng nhập. - Tình huống 2: DN kinh doanh xuất nhập khẩu nhỏ, không chuyển khoản cho các hóa đơn mua vào dưới 20 triệu, bị loại khấu trừ GTGT toàn bộ trên các hóa đơn này từ 2025.
Gợi ý: Luôn thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, lưu chứng từ liên quan – kể cả khoản nhỏ. - Tình huống 3: Hộ kinh doanh dưới 200 triệu/năm, lo ngại về nghĩa vụ kê khai phức tạp.
Gợi ý: Từ 2026, chế độ miễn thuế GTGT giúp hộ kinh doanh thực sự nhỏ dồn nguồn lực phát triển mà không gặp áp lực về thuế suất, thủ tục.
10. Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì để không bị động?
- Chủ động rà soát sản phẩm/dịch vụ, đối chiếu danh mục thuế suất mới thường xuyên đến sát ngày hiệu lực 01/07/2025. Đừng để “sai một ly – đi một dặm”.
- Chuẩn hóa quy trình thanh toán không dùng tiền mặt, dù giá trị nhỏ hay lớn. Xây dựng quy trình kiểm soát, lưu trữ hóa đơn, chứng từ ngay hôm nay.
- Tư vấn cùng chuyên gia, sử dụng dịch vụ kế toán chuyên nghiệp khi cần rà soát, giải quyết điểm vướng.
- Tập huấn, phổ biến lại quy định mới cho đội ngũ kế toán, chủ doanh nghiệp, bộ phận mua hàng để toàn bộ doanh nghiệp chung một chuẩn mực vận hành mới.
Chìa khóa thành công: “Chủ động tìm hiểu, chuẩn hóa và kiểm soát ngay từ bây giờ sẽ giúp doanh nghiệp nhỏ không chỉ tuân thủ, mà còn tận dụng cơ hội tối đa hóa hiệu quả kinh doanh từ chính sách mới.”
Bạn đọc là doanh nghiệp vừa, nhỏ, hay hộ kinh doanh, hãy dõi theo những cập nhật mới nhất, các bài phân tích chuyên sâu, kinh nghiệm thực tiễn được chia sẻ định kỳ trên các kênh của Kế toán Thuế Online (KTO):
Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ KTO tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO
Tạm kết – Vững bước trên hành trình đổi mới chính sách
Một chính sách thuế mới – dù đơn giản hay phức tạp – đều đem đến thách thức lẫn cơ hội. Điều quan trọng nhất là mỗi chúng ta, nhất là các doanh nghiệp vừa, nhỏ và hộ kinh doanh, hãy chủ động tiếp cận, tìm hiểu, áp dụng kịp thời, sớm chuẩn hóa quy trình vận hành theo đúng quy định nhà nước. Đó không chỉ là động thái tuân thủ pháp luật, mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững, sự minh bạch, và uy tín lâu dài – dù bạn đang ở quy mô nào trên dòng chảy kinh doanh Việt Nam.
Với vai trò là chuyên gia tài chính, tôi luôn tin rằng: Mỗi doanh nghiệp nhỏ hay cá nhân kinh doanh đều có thể trở thành “điển hình thực hiện tốt” nếu biết biến những quy định mới thành lợi thế vận hành. Đừng ngần ngại chủ động học hỏi, chọn cho mình những trợ thủ đắc lực về thông tin, tư vấn – để không bao giờ bị động trước “làn gió” thay đổi chính sách.
Chúc các bạn luôn vững vàng trước mọi thay đổi của Luật – không chỉ vì nghĩa vụ, mà còn vì một Việt Nam phát triển, minh bạch – bền vững hơn từng ngày!
Nguồn tham khảo:
- Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15
- Văn bản hướng dẫn thuế của Bộ Tài chính
- Kinh nghiệm tư vấn của đội ngũ KTO
- Các nghị định, thông tư liên quan cơ quan thuế