Tin tức

Cập nhật chính sách thuế kế toán mới từ 2026 cho doanh nghiệp

Posted on by Kế toán Online
14
Th12

Một năm mới lại đến, mang theo không khí của những khởi đầu và những thay đổi mới. Đối với cộng đồng doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như các hộ kinh doanh cá thể, năm 2026 hứa hẹn là một bước ngoặt quan trọng với hàng loạt chính sách về thuế, kế toán chính thức có hiệu lực. Thay vì lo lắng, hãy xem đây là cơ hội để chúng ta chuyển mình, hoạt động minh bạch và chuyên nghiệp hơn trong một hành lang pháp lý rõ ràng, công bằng. Bài viết này sẽ đồng hành cùng bạn, giải mã từng thay đổi một cách dễ hiểu nhất, cùng những lời khuyên thực tế để bạn vững vàng bước vào giai đoạn mới.

Một Kỷ Nguyên Mới Cho Hộ Kinh Doanh: Chính Thức Bỏ Thuế Khoán Từ 01/01/2026

Nếu bạn là chủ một cửa hàng nhỏ, một xưởng sản xuất gia đình, hay một cá nhân kinh doanh tự do, có lẽ “thuế khoán” đã là một khái niệm quen thuộc suốt nhiều năm qua. Tuy nhiên, từ ngày 01/01/2026, phương pháp này sẽ chính thức trở thành dĩ vãng. Đây là một trong những thay đổi cốt lõi nhất, thể hiện rõ định hướng của Nhà nước trong việc số hóa, minh bạch hóa và tạo sự công bằng trong môi trường kinh doanh.

Theo Nghị quyết 68-NQ/TW và Nghị quyết 198/2025/QH15, việc xóa bỏ thuế khoán nhằm thu hẹp khoảng cách giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, khuyến khích chuyển đổi mô hình và quản lý thuế dựa trên dữ liệu thực tế. Điều này không chỉ giúp ngân sách nhà nước được quản lý chặt chẽ hơn mà còn tạo điều kiện để các hộ kinh doanh phát triển bền vững.

Vậy, điều gì sẽ thay thế cho thuế khoán? Thay vì một mức thuế cố định ấn định theo năm, từ 2026, nghĩa vụ thuế của bạn sẽ được tính toán dựa trên doanh thu thực tế phát sinh và được quản lý thông qua hệ thống dữ liệu như hóa đơn điện tử, giao dịch ngân hàng. Điều này đòi hỏi sự chủ động hơn trong việc ghi chép và kê khai, nhưng bù lại, bạn sẽ thấy sự công bằng rõ rệt: kinh doanh hiệu quả thì đóng thuế phù hợp, và ngược lại.

Phân Nhóm Quản Lý Thuế Mới: Bạn Thuộc Nhóm Nào?

Cơ chế mới sẽ phân loại hộ, cá nhân kinh doanh thành các nhóm dựa trên doanh thu hàng năm, với các chế độ kê khai và mức thuế áp dụng khác nhau. Dưới đây là bảng tổng hợp theo dự thảo Đề án 3389/QĐ-BTC, kèm theo đề xuất mới nhất từ Bộ Tài chính:

  • Nhóm 1 (Doanh thu đến 500 triệu đồng/năm): Đây là điểm đáng chú ý nhất. Theo đề xuất mới trong Công văn 18491/BTC-CST, ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN dự kiến sẽ được nâng từ 200 triệu lên 500 triệu đồng/năm. Nếu đề xuất này được thông qua, đây sẽ là tin vui cực lớn cho hàng trăm nghìn hộ kinh doanh siêu nhỏ.
    • Thuế GTGT: Không phải nộp.
    • Thuế TNCN: Không phải nộp.
    • Kê khai doanh thu: 2 lần/năm.
    • Hóa đơn: Khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử.
    • Sổ sách: Ghi chép đơn giản, được hỗ trợ phần mềm miễn phí từ Nhà nước.
  • Nhóm 2 (Doanh thu trên 500 triệu đến 3 tỷ đồng/năm):
    • Thuế GTGT: Áp dụng phương pháp trực tiếp (Thuế phải nộp = Doanh thu x Tỷ lệ %). Có thể tự nguyện đăng ký phương pháp khấu trừ nếu đủ điều kiện.
    • Thuế TNCN: Tính theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu (Thuế phải nộp = Doanh thu x Tỷ lệ %).
    • Kê khai: Theo quý và quyết toán năm.
    • Hóa đơn: Bắt buộc dùng hóa đơn điện tử, đặc biệt nếu doanh thu >1 tỷ và bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng thì cần dùng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền.
    • Tài khoản ngân hàng: Bắt buộc mở tài khoản riêng cho hoạt động kinh doanh.
  • Nhóm 3 (Doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm):
    • Thuế GTGT: Bắt buộc áp dụng phương pháp khấu trừ (Thuế phải nộp = Thuế đầu ra - Thuế đầu vào được khấu trừ).
    • Thuế TNCN: Tính trên thu nhập tính thuế (Thu nhập tính thuế = Doanh thu - Chi phí hợp lý), sau đó áp dụng thuế suất 17%.
    • Kê khai: Theo tháng (nếu doanh thu năm >50 tỷ) hoặc quý, và quyết toán năm.
    • Chế độ kế toán: Áp dụng theo chế độ kế toán doanh nghiệp (siêu nhỏ hoặc vừa).
    • Hóa đơn & Tài khoản ngân hàng: Bắt buộc như Nhóm 2.

Mẹo nhỏ cho bạn: Hãy bắt đầu tập thói quen lưu trữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ mua vào ngay từ bây giờ. Dù thuộc nhóm nào, việc này cũng vô cùng quan trọng để bạn xác định chính xác chi phí, doanh thu và có căn cứ giải trình khi cần. Đặc biệt với Nhóm 3, hóa đơn đầu vào là “chìa khóa” để được khấu trừ thuế GTGT.

Cập Nhật Quan Trọng Về Các Luật Thuế Mới

1. Luật Thuế Giá Trị Gia Tăng (GTGT) 2024 – 7 Điểm Doanh Nghiệp Cần Nắm

Luật Thuế GTGT sửa đổi có hiệu lực từ 2026 mang nhiều thay đổi sâu rộng. Dưới đây là tóm tắt 7 điểm then chốt:

  • Thu hẹp diện không chịu thuế: Một số mặt hàng như phân bón, máy móc nông nghiệp, tàu cá… sẽ không còn thuộc diện không chịu thuế và có thể chịu thuế suất 5% hoặc 10%.
  • Thay đổi cách tính giá tính thuế hàng nhập khẩu: Công thức mới đã bao gồm cả thuế nhập khẩu, thuế TTĐB, thuế BVMT, giúp thống nhất và minh bạch hơn.

    • Điều kiện khấu trừ thuế đầu vào siết chặt: Gần như mọi giao dịch mua vào đều phải thanh toán không dùng tiền mặt (chuyển khoản) để được khấu trừ thuế GTGT. Hãy chuyển đổi thói quen thanh toán ngay từ bây giờ.

  • Bổ sung trường hợp được hoàn thuế: Doanh nghiệp chỉ sản xuất hàng hóa/dịch vụ chịu thuế suất 5%, nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ từ 300 triệu đồng trở lên trong 12 tháng liên tục, sẽ được xem xét hoàn thuế.

2. Tăng Mức Giảm Trừ Gia Cảnh Thuế Thu Nhập Cá Nhân (TNCN)

Đây là tin vui cho người lao động và cả chủ doanh nghiệp khi tính thuế TNCN cho nhân viên. Từ kỳ tính thuế 2026:

  • Mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế: 15,5 triệu đồng/tháng (186 triệu đồng/năm).
  • Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc: 6,2 triệu đồng/tháng.

Việc điều chỉnh này phản ánh chính sách chia sẻ với người dân trước áp lực lạm phát và sinh hoạt phí tăng cao, giúp tăng thu nhập thực tế, từ đó thúc đẩy tiêu dùng nội địa – một động lực quan trọng cho doanh nghiệp nhỏ.

3. Điều Chỉnh Thuế Bảo Vệ Môi Trường Và Thuế Tiêu Thụ Đặc Biệt (TTĐB)

Các loại thuế gián thu này cũng có sự điều chỉnh:

  • Thuế BVMT với xăng dầu năm 2026: Áp dụng mức cố định theo Nghị quyết 109/2025/UBTVQH15 (ví dụ: xăng là 2.000 đồng/lít). Từ 2027 sẽ quay về biểu thuế lũy tiến.
  • Thuế TTĐB: Biểu thuế suất và mức thuế tuyệt đối đối với hàng hóa, dịch vụ đặc biệt (rượu, bia, thuốc lá, ô tô…) được sửa đổi theo Luật Thuế TTĐB 2025. Doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng này cần cập nhật ngay biểu thuế mới để tính toán giá thành và giá bán cho chính xác.

Chế Độ Kế Toán Mới: Thông Tư 99/2025/TT-BTC Thay Thế Thông Tư 200

Đây là thay đổi “cứng” về mặt nghiệp vụ dành cho bộ phận kế toán của doanh nghiệp. Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức có hiệu lực từ 01/01/2026, mang theo một diện mạo mới với nhiều cải tiến:

  • Tinh gọn hệ thống sổ sách: Chỉ còn 42 mẫu sổ thay vì 45 mẫu như trước, giúp việc ghi chép trở nên đơn giản và tập trung hơn vào các nghiệp vụ thực tế.
  • Cập nhật hệ thống tài khoản: Điều chỉnh để phù hợp hơn với hoạt động kinh doanh trong thời đại số, đặc biệt là các giao dịch thương mại điện tử, chuyển đổi số.
  • Biểu mẫu Báo cáo tài chính (BCTC) thay đổi: Cấu trúc và các chỉ tiêu trên BCTC được cập nhật để phản ánh trung thực, đầy đủ hơn bản chất tài chính của doanh nghiệp. Việc lập và đọc BCTC sẽ cần có sự làm quen mới.

Lời khuyên thực tế: Doanh nghiệp nên lên kế hoạch đào tạo, cập nhật kiến thức cho kế toán viên ngay trong năm 2025. Đồng thời, cần kiểm tra và nâng cấp phần mềm kế toán đang sử dụng để đảm bảo tương thích với các biểu mẫu và quy định mới của Thông tư 99 trước thời điểm áp dụng.

Lộ Trình Hành Động: Chuẩn Bị Gì Cho Năm 2026?

Thay đổi là điều không thể tránh khỏi, nhưng sự chuẩn bị kỹ càng sẽ biến thách thức thành cơ hội. Dưới đây là lộ trình hành động gợi ý cho bạn:

  1. Xác định rõ “vị trí” của mình: Dựa trên doanh thu dự kiến năm 2025, hãy xác định xem bạn sẽ thuộc Nhóm 1, 2 hay 3 theo quy định mới. Điều này sẽ định hướng toàn bộ các bước tiếp theo.
  2. Số hóa và minh bạch hóa hoạt động:
    • Đăng ký và sử dụng thành thạo hóa đơn điện tử.
    • Tách bạch tài khoản ngân hàng cá nhân và kinh doanh.
    • Áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt cho mọi giao dịch mua vào.
  3. Rà soát và nâng cấp hệ thống kế toán:
    • Cập nhật phần mềm kế toán theo Thông tư 99.
    • Huấn luyện nhân sự về chế độ kế toán và thuế mới.
    • Thiết lập quy trình lưu trữ chứng từ điện tử khoa học.
  4. Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn: Đừng ngần ngại tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tư vấn thuế, kế toán để có lộ trình tối ưu nhất cho mô hình kinh doanh cụ thể của bạn.

Những thay đổi chính sách từ năm 2026, xét cho cùng,