Quản lý và tuân thủ thuế không chỉ dừng lại ở những con số, biểu mẫu khô khan mà là một phần quan trọng tạo nên sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp và cả nền kinh tế quốc gia. Nhưng đứng trước biến động của các chính sách thuế cả trong nước lẫn quốc tế, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể, việc nắm bắt tin tức, hiểu đúng – hiểu đủ và kịp thời thích ứng đang trở thành lợi thế cạnh tranh sống còn. Bạn đã thực sự cập nhật những thay đổi mới nhất về thuế và sẵn sàng hành động?
Toàn cảnh bức tranh thuế: Biến động lớn từ trong nước đến quốc tế
Áp lực thuế quan toàn cầu: Cơ hội đan xen thách thức cho doanh nghiệp Việt
Trong nửa đầu năm 2025, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực, điển hình như ngành xuất khẩu tôm tăng trưởng mạnh mẽ. Tuy nhiên, phía sau con số ấn tượng là áp lực rất lớn từ các bàn cờ thuế quốc tế:
- Mỹ siết thuế chống bán phá giá: Nguy cơ mức thuế chống bán phá giá lên tới 33,29% với mặt hàng tôm Việt Nam, khiến giá xuất khẩu kém cạnh tranh hơn trên thị trường Mỹ.
- Thuế đối ứng và bảo hộ: Chính quyền Mỹ liên tục xem xét nâng thuế trên các lĩnh vực như dược phẩm, chip, ô tô điện, sản phẩm kim loại… nhằm bảo hộ doanh nghiệp nội địa, dẫn đến nhiều quốc gia, kể cả Việt Nam, phải gấp rút nâng cao nội lực sản xuất, chủ động chuỗi cung ứng.
- Căng thẳng thương mại Mỹ – Ấn – Nga: Các phát biểu “nóng” từ lãnh đạo Mỹ cho thấy xu thế tăng thuế đối với các đối tác mua dầu của Nga, thậm chí một số mặt hàng có thể đối mặt mức thuế lên tới 250%.
“Chính sách thuế quốc tế không chỉ là câu chuyện giữa các ông lớn, mà tác động trực tiếp đến giá thành, sức cạnh tranh và kế hoạch mở rộng thị trường của từng doanh nghiệp nhỏ ở Việt Nam.”
Thị trường nội địa: Cải cách, minh bạch hóa, số hóa và…tháo nút thắt
Cùng lúc với áp lực ngoại thương, môi trường thuế trong nước đang trong tiến trình cải cách mạnh:
- Sửa đổi hàng loạt luật thuế: Luật Đất đai 2024, Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), dự thảo cập nhật Nghị định về Thuế thu nhập doanh nghiệp… Tất cả đều tập trung vào mục tiêu minh bạch, phục vụ tốt hơn doanh nghiệp – người dân.
- Số hóa quản lý, minh bạch thủ tục: Đẩy mạnh chuyển đổi số, chia sẻ dữ liệu liên thông giữa các bộ ngành nhằm giảm tối đa các rào cản, chi phí tuân thủ, tạo điều kiện tối đa cho hộ kinh doanh cũng như doanh nghiệp nhỏ.
- Chính sách “ưu đãi mềm” cho khởi nghiệp, hộ kinh doanh mới: Đề xuất của VCCI về không xử phạt các lỗi hình thức hóa đơn – thuế trong hai năm đầu, tạo không gian cho doanh nghiệp nhỏ tự tin chuyển mình sang kỷ nguyên hóa đơn điện tử mà không lo lắng về các ràng buộc phạt hành chính ngay lập tức.
Những vấn đề doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh không thể bỏ qua
1. Sự chặt chẽ của chính sách thuế và rủi ro nợ thuế, trốn thuế
Thời gian qua, hàng loạt doanh nghiệp từ nhỏ tới lớn – từ Nghệ An, Cao Bằng đến Quảng Trị – bị điểm danh công khai vì nợ thuế lên tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tỉ đồng. Không chỉ dừng lại ở việc bị “nêu tên”, một số lãnh đạo doanh nghiệp đã bị bắt giữ, khởi tố do cố tình trốn thuế.
- Mẹo nhỏ: Đừng chờ đến khi bị công khai, bị cấm xuất cảnh hoặc mất uy tín mới lo xử lý nợ thuế. Hãy thường xuyên đối chiếu thông báo thuế qua hệ thống điện tử và chủ động liên hệ với cơ quan quản lý để xử lý kịp thời vướng mắc.
- Một số trường hợp vướng vào rắc rối chỉ vì lỗi hệ thống hoặc nhầm lẫn thông tin cũng dẫn đến bị cấm xuất cảnh oan.
“Việc công khai doanh nghiệp nợ thuế không mang tính răn đe mà còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bên liên quan, cảnh báo các bên rủi ro trong hợp tác.”
2. Hóa đơn điện tử – từ quy định bắt buộc đến không gian ưu tiên hỗ trợ
Chuyển đổi sang hóa đơn điện tử là xu hướng tất yếu, nhưng vẫn là “nỗi lo” với nhiều hộ kinh doanh cá thể cũng như doanh nghiệp nhỏ. Đổi mới đồng nghĩa phải đầu tư công nghệ, cập nhật quy trình, lúng túng trong thực hiện quy định mới.
- Tin vui: Các đề xuất từ VCCI và nhiều tổ chức đã giúp giảm áp lực: Trong 2 năm đầu, nếu chỉ vi phạm về hình thức (không có dấu hiệu gian lận), phần lớn khả năng sẽ không bị xử phạt hành chính nghiêm khắc.
- Mẹo ứng dụng nhanh: Luôn cập nhật phần mềm hóa đơn điện tử từ nhà cung cấp uy tín. Lưu lại hướng dẫn thao tác, tập huấn nội bộ định kỳ và thường xuyên tra cứu các thông báo, lỗi mới từ Tổng cục Thuế.
3. Ưu đãi thuế doanh nghiệp: Cần hiểu sâu để không… “bỏ lỡ” cơ hội
Bộ Tài chính gần đây công bố dự thảo quy định chi tiết về ưu đãi Thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN), trong đó:
- Rõ ràng điều kiện, linh hoạt lựa chọn: Doanh nghiệp có thể lựa chọn mức ưu đãi có lợi nhất; ưu đãi đặc thù có thể được kế thừa khi chuyển đổi hình thức hoặc sáp nhập.
- Chú ý cách xác định thu nhập ưu đãi: Nếu chưa xác định đúng, dễ bị loại ưu đãi khi kiểm tra, gây thiệt hại tài chính lớn.
“Ưu đãi thuế là quyền lợi, nhưng cũng cần sự hiểu biết chuyên sâu để được hưởng trọn vẹn. Đừng ngại hỏi chuyên gia khi bạn chưa chắc chắn!”
Xu thế mới: Chuyển đổi số – Hệ sinh thái thuế ngày càng tiện ích
Cơ quan thuế chuyển từ “quản lý” sang “phục vụ” doanh nghiệp
Điểm sáng nổi bật chính là sự thay đổi tư duy trong cải cách thủ tục và quản lý thuế: từ “giám sát, xử phạt” sang “hỗ trợ, phục vụ” – hướng tới mục tiêu thúc đẩy kinh tế tư nhân, giảm tối đa chi phí tuân thủ.
- Tích hợp nhiều dịch vụ thuế tại Trung tâm phục vụ hành chính công, rút ngắn thời gian đi lại, tiếp xúc trực tiếp giữa người nộp thuế và cán bộ quản lý.
- Đo lường mức độ hài lòng người nộp thuế thường xuyên. Thống kê gần đây cho thấy 96% người nộp thuế hài lòng với công tác hỗ trợ – một con số biết nói!
- Quy trình điện tử hóa từ đăng ký hộ kinh doanh, khai – nộp – hoàn thuế… giúp tiết kiệm thời gian, loại bỏ sai sót thủ công.
Chú ý cập nhật, chủ động điều chỉnh trước thay đổi
Trong bối cảnh các chính sách thuế, phí, lệ phí… liên tục được điều chỉnh, doanh nghiệp, hộ kinh doanh càng chủ động cập nhật sớm càng tránh được rắc rối lẫn rủi ro tài chính.
- Công thức “Cập nhật – Đánh giá – Thích ứng”:
-
Bước 1: Đọc tin tức – văn bản mới nhất (qua website Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính, các chuyên trang uy tín or KTO)
Bước 2: Đối chiếu ngay với thực tế doanh nghiệp/hộ kinh doanh của mình.
Bước 3: Đánh giá tác động, chủ động tìm hướng điều chỉnh/ưu đãi.
Bước 4: Tìm hiểu thêm giải pháp số hóa, hoặc hỏi chuyên gia kế toán – thuế nếu thấy bối rối.
Một số bí quyết ứng phó hiệu quả với các thay đổi về thuế dành cho doanh nghiệp vừa & nhỏ, hộ kinh doanh cá thể
- Luôn lưu trữ và quản lý hồ sơ, hóa đơn chặt chẽ. Việc số hóa giúp tra cứu – chứng minh nhanh chóng khi có kiểm tra bất ngờ hoặc lúc cần xác minh tiền lãi, chi phí được trừ.
- Đặt câu hỏi ngay khi phát hiện thông tin bất thường: Nợ thuế “ảo”, sai thông báo, lỗi thủ tục… đều cần phản hồi sớm tới chi cục thuế, tránh để kéo dài làm phát sinh khoản phạt không mong muốn.
- Thực hiện kiểm tra định kỳ công nợ thuế: Lập kế hoạch tài chính hàng tháng/ quý, rà soát số thuế phải nộp để chủ động dòng tiền.
- Tận dụng ưu đãi và hỗ trợ hiện hành: Cập nhật các chính sách miễn/giảm/quy hoán, hỏi ý kiến tư vấn nếu unsure về điều kiện được hưởng.
- Xây dựng thói quen học hỏi cộng đồng – chuyên gia: Tham gia các nhóm/kênh chia sẻ (cả online & offline) về tài chính – kế toán – thuế dành cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ; học hỏi kinh nghiệm thực tế để đi “đường tắt” an toàn.
So sánh nhanh: Ứng phó thuế truyền thống và cách làm mới
| Khía cạnh | Truyền thống | Hiện đại – số hóa |
|---|---|---|
| Quản lý hồ sơ | Giấy tờ, dễ thất lạc, tốn kho lưu trữ | Số hóa, lưu cloud, truy xuất nhanh, giảm chi phí |
| Khai – nộp thuế | Ra trực tiếp cơ quan thuế, mất thời gian | Online, nộp mọi lúc mọi nơi, tiết kiệm công sức |
| Kiểm tra/hoàn thuế | Nhọc nhằn, rườm rà, phải xin xác nhận nhiều nơi | Khai báo điện tử, quy trình đơn giản, nhận kết quả nhanh |
| Tiếp cận hỗ trợ | Hỏi trực tiếp, chờ lâu, phụ thuộc “cán bộ phụ trách” | Được tư vấn online, tổng đài, qua mạng xã hội, dịch vụ chuyên nghiệp |
Lời khuyên từ chuyên gia giàu trải nghiệm thực tiễn
- “Luôn xem thuế là đầu vào – đầu ra không thể thiếu trong mọi quyết định kinh doanh. Đừng để thuế là yếu tố sau cùng mới nghĩ đến.”
- “Đừng ngại đầu tư cho hệ thống tài chính, kế toán chuẩn chỉnh và nâng cao kỹ năng/kiến thức thuế – dù là doanh nghiệp nhỏ nhất.”
- “Chủ động hợp tác với chuyên gia tư vấn khi bắt đầu bước vào giai đoạn tăng trưởng, chuyển đổi mô hình kinh doanh hoặc mở rộng sang lĩnh vực mới.”
“Doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh hôm nay chịu khó học hỏi, tuân thủ tốt chính sách thuế chính là đặt nền móng vững chắc cho thành công và phát triển lâu dài ngày mai!”
Cập nhật liên tục – Hãy biến thông tin thành sức mạnh
Tinh thần hội nhập, sự phát triển không ngừng của công nghệ và nỗ lực cải cách thủ tục hành chính của ngành thuế Việt Nam đang đem tới nhiều thuận lợi hơn bao giờ hết cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể. Nhưng chỉ những ai chủ động, linh hoạt tiếp cận thông tin, biết áp dụng sáng tạo mới tận dụng tối đa những lợi thế này.
Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ KTO tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO. Đây là những nguồn tin cậy, liên tục cập nhật các chính sách thuế, hướng dẫn thực tế, cũng như tập hợp trải nghiệm cộng đồng để đồng hành cùng bạn mỗi khi có thắc mắc về kế toán – thuế.
Mỗi một thay đổi chính sách lại mở ra một cơ hội hoặc cảnh báo một rủi ro mới, vì vậy hãy luôn chủ động “giữ sóng”, sẵn sàng học hỏi, trao đổi – để việc tuân thủ thuế trở thành hành trình phát triển và bảo vệ tốt nhất cho doanh nghiệp của chính bạn.
Nguồn tham khảo
- Trang thông tin điện tử Tổng cục Thuế Việt Nam
- Các dự thảo, nghị định và thông báo mới nhất Bộ Tài chính
- Tin tức thị trường tài chính trong nước & quốc tế
- Kinh nghiệm thực tiễn từ cộng đồng doanh nghiệp vừa và nhỏ, chuyên gia KTO