Thời gian gần đây, nhiều chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như các hộ kinh doanh cá thể, đang cảm nhận rõ áp lực cũng như tầm quan trọng ngày càng lớn của việc tuân thủ nghĩa vụ thuế. Sự thay đổi không ngừng của chính sách, việc tăng cường kiểm tra, giám sát theo hướng minh bạch và chuyển đổi số mạnh mẽ đã tạo nên diện mạo mới cho môi trường kinh doanh – nơi mà “biết luật và làm đúng luật” sẽ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững hơn bao giờ hết.
Bức tranh quản lý thuế hiện nay: Nỗ lực nâng cao và đổi mới
Bối cảnh kinh tế – xã hội thay đổi kéo theo sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành thuế. Không chỉ dừng lại ở việc thu thuế, các cơ quan quản lý ngày càng hướng đến hỗ trợ và phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn. Đồng hành là các cam kết thúc đẩy chuyển đổi số, tinh gọn quy trình thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và bình đẳng.
Câu chuyện không còn là “được – mất” mà chính là việc đảm bảo vận hành minh bạch, chủ động và bền vững cho doanh nghiệp và người kinh doanh.
- Tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm: Chưa bao giờ ngành thuế lại chủ động rà soát, thanh kiểm tra các doanh nghiệp, hộ kinh doanh sát sao như hiện nay. Trong 6 tháng đầu 2025, đã có gần 200.000 trường hợp bị xử lý vi phạm, với tổng truy thu, phạt lên đến hơn 1.783 tỷ đồng.
- Chính sách mới liên tục: Các chính sách liên quan đến thuế giá trị gia tăng, thu nhập doanh nghiệp, tài sản, hóa đơn điện tử, miễn/giảm tiền thuê đất… liên tục được cập nhật, thay đổi.
- Đẩy mạnh chuyển đổi số: Ngành thuế đang xây dựng nền tảng số, áp dụng quy trình hoàn thuế tự động, quản lý bằng hệ thống điện tử, ứng dụng di động (eTaxMobile) phục vụ kê khai – tra cứu – nộp thuế mọi lúc, mọi nơi.
- Cải thiện chất lượng phục vụ: Nhiều địa phương như Khánh Hòa, Hưng Yên, Thái Nguyên… chủ động tổ chức các buổi tập huấn, hội nghị hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật chính sách mới, tháo gỡ khó khăn.
Các điểm nóng và vướng mắc nổi bật trong môi trường thuế hiện nay
1. Cho thuê nhà, mặt bằng: Thu nhập – nghĩa vụ không thể xem nhẹ
Hoạt động cho thuê nhà, mặt bằng hay kho bãi ngày càng phổ biến vì mang lại dòng tiền ổn định. Tuy vậy, nhiều cá nhân, doanh nghiệp vẫn “lơ là” việc kê khai thuế đúng quy định. Không ít trường hợp đã bị xử phạt, truy thu số tiền lớn chỉ bởi thiếu sót trong việc kê khai doanh thu, nộp thuế đúng hạn hoặc lách luật kê khai thấp hơn thực tế.
- Hậu quả có thể nghiêm trọng hơn: Những trường hợp nợ thuế dù chỉ vài nghìn đồng cũng có thể bị tạm hoãn xuất cảnh hoặc cưỡng chế tài khoản ngân hàng. Đây là thực tế nhiều doanh nghiệp nhỏ hay chủ nhà cho thuê chưa từng nghĩ tới!
- Mẹo nhanh:
Ghi chép doanh thu thuê nhà hằng tháng, sử dụng app thuế điện tử (eTaxMobile) để theo dõi nghĩa vụ và nhận thông báo tự động từ cơ quan thuế.
Một chuyên gia thuế từng nhận định: “Đúng luật, đơn giản là lựa chọn không bao giờ muộn, đặc biệt với nguồn thu nhập thụ động như cho thuê nhà.”
2. Hóa đơn điện tử: Thách thức mới, nhưng cũng là bước tiến lớn
Chuyển đổi từ hóa đơn giấy – thuế khoán sang hóa đơn điện tử khiến không ít hộ kinh doanh, đặc biệt là tiểu thương truyền thống, cảm thấy lo lắng vì:
- Áp lực từ việc phải kê khai doanh thu thực, sát sao hơn.
- Lo ngại sẽ bị truy thu nếu trước đây kê khai “dễ dãi” hơn thực tế.
- Chi phí, quy trình công nghệ, khó khăn khi sử dụng phần mềm mới.
Tuy nhiên, nhiều chương trình hỗ trợ đã và đang được triển khai:
- Cán bộ thuế chủ động phối hợp tới tận nơi để hướng dẫn, cài đặt phần mềm hóa đơn điện tử, thậm chí ngoài giờ hành chính khi cần.
- Chính sách hỗ trợ gần 250.000 hộ/hơn 2 triệu doanh nghiệp với gói tư vấn, tập huấn miễn phí – đặc biệt ưu ái nhóm tiểu thương, hộ nhỏ lẻ.
- Nhiều phần mềm hóa đơn điện tử “nhà làm” tích hợp quy trình kê khai, nộp thuế online tự động, dễ thao tác, tiết kiệm thời gian.
Sự chủ động chuyển đổi số, minh bạch hoá doanh thu là cách tốt nhất để bảo vệ uy tín, quyền lợi lâu dài.
Bí quyết chuyển đổi nhẹ nhàng:
- Luôn yêu cầu bên bán/nhà thầu cung cấp hóa đơn điện tử hợp lệ để khấu trừ đúng chuẩn.
- Bắt đầu làm quen với hệ thống demo, ứng dụng thử nghiệm để giảm áp lực khi áp dụng chính thức.
- Tham gia các lớp tập huấn miễn phí, nhận hỗ trợ từ cán bộ thuế hoặc nhà cung cấp phần mềm.
3. Xử phạt, truy thu và hệ lụy
Những câu chuyện doanh nghiệp lớn (như Thép Nam Kim, VietinBank) bị phạt, truy thu hàng trăm triệu đến hàng chục tỷ đồng đã trở nên quen thuộc. Ngay cả cá nhân/hộ kinh doanh nhỏ cũng nằm trong “tầm ngắm” với hình thức xử lý nghiêm minh:
- Truy thu, phạt vi phạm hành chính khi kê khai thiếu, trốn thuế hoặc nộp muộn.
- Cưỡng chế tài khoản ngân hàng khi nợ thuế quá hạn.
- Công khai danh sách nợ thuế, hạn chế xuất cảnh đối với đại diện pháp luật doanh nghiệp.
Lưu ý quan trọng: Số tiền bị xử phạt thường lớn hơn rất nhiều lần so với nếu thực hiện nghĩa vụ đúng hạn. Ngoài ra, còn ảnh hưởng uy tín, khó tiếp cận vay vốn hoặc giao dịch đối tác trong tương lai.
4. Thuế quốc tế & xuất nhập khẩu: Doanh nghiệp cần nhạy bén
Thị trường trong và ngoài nước đều chịu áp lực cạnh tranh gay gắt từ các chính sách thuế quốc tế, đặc biệt là thuế đối ứng của các quốc gia lớn như Mỹ, EU… Gần đây, Mỹ nâng thuế với hơn 400 mặt hàng thép, nhôm; xuất khẩu hạt tiêu sang Mỹ cũng ghi nhận rào cản mới.
- Doanh nghiệp xuất khẩu cần chủ động theo dõi các chính sách thuế của nước ngoài để có phương án thích ứng kịp thời.
- Chủ động đa dạng hóa thị trường, đổi mới chuỗi cung ứng là bí quyết sống còn.
- Tham khảo giải pháp:
Cập nhật thường xuyên các bản tin chuyên ngành, nhận tư vấn về thuế xuất nhập khẩu, tận dụng các ưu đãi FTA khi hội nhập.
Chính sách mới: Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cá thể
Miễn, giảm tiền thuê đất – Người kinh doanh cần chủ động chuẩn bị
Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định 230/2025/NĐ-CP về miễn, giảm tiền sử dụng và thuê đất, theo Luật Đất đai mới (2024). Điều này mở ra cơ hội giảm gánh nặng tài chính, nhất là cho doanh nghiệp sản xuất, dịch vụ, tiểu thương thuê mặt bằng lâu dài. Tuy nhiên, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần
- Rà soát lại hồ sơ đất đai, phương án kinh doanh liên quan để cập nhật ưu đãi kịp thời.
- Chủ động nắm rõ điều kiện, thủ tục và hạn chót nộp hồ sơ miễn, giảm.
- Tìm kiếm tư vấn pháp lý/kế toán chuyên sâu, tránh thiếu sót do chủ quan.
Mẹo nhỏ: Theo dõi thường xuyên website của Tổng cục Thuế, Sở Tài Nguyên & Môi trường hoặc dịch vụ tư vấn online để nhận cảnh báo và hỗ trợ từ sớm.
Khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp
Nhiều hộ kinh doanh vẫn e dè trước những lo ngại về thuế – kế toán – thủ tục khi “lớn lên” thành doanh nghiệp chính thức. Thực tế, chủ trương ngày càng rõ ràng hướng tới tinh gọn quy trình, chi phí hợp lý và minh bạch chính sách, nhằm khơi dậy đóng góp bền vững của khu vực kinh tế năng động này.
Chìa khóa khơi dậy sức bật mới chính là không ngừng nâng cao hiểu biết; sẵn sàng thay đổi để thích ứng và phát triển hơn mỗi ngày.
So sánh nhanh:
- Hộ kinh doanh cá thể: Thủ tục đơn giản, thuế khoán (sắp bỏ), quy mô nhỏ, hạn chế tiếp cận vốn lớn và đối tác lớn.
- Doanh nghiệp nhỏ vừa: Quản lý bài bản, minh bạch hóa tài chính, tiếp cận nhiều chính sách ưu đãi, dễ mở rộng thị trường; nhưng cần tuân thủ kế toán, hóa đơn điện tử, kê khai đầy đủ.
Bí quyết cho hộ kinh doanh là mạnh dạn tìm hiểu, chủ động chuyển đổi khi hội tụ đủ điều kiện, và không đợi đến khi bị “ép buộc” bởi chính sách mới.
Chuyển đổi số – “đòn bẩy” giải phóng sức mạnh cho doanh nghiệp nhỏ
Chuyển đổi số trong quản lý thuế đang trở thành chìa khóa thần kỳ giúp các doanh nghiệp, hộ cá thể tiết kiệm thời gian, chi phí và vận hành hiệu quả hơn mỗi ngày.
- Các ứng dụng điện tử (eTaxMobile, web thuế điện tử…) tăng khả năng chủ động của người nộp thuế: tra cứu, nộp, nhận thông báo nhanh chóng 24/7.
- Hệ thống hoá quy trình nộp, hoàn thuế tự động, giảm mạnh nguy cơ sai sót nhờ cảnh báo, phát hiện lỗi thời gian thực.
- Doanh nghiệp tiết kiệm thời gian đi lại, in ấn; đồng thời lưu trữ thông tin minh bạch và đồng bộ.
- Đặc biệt, hộ kinh doanh nhỏ, tiểu thương có thể dùng điện thoại thông minh truy cập mọi tính năng thuế hiện đại – không cần lo lắng về công nghệ.
Nên tập thói quen kiểm tra – cập nhật – lưu trữ hồ sơ, hoá đơn, biên lai trên kho dữ liệu điện tử. Điều này sẽ trở thành “vũ khí” bảo vệ doanh nghiệp giữa các đợt rà soát, kiểm tra ngày càng nghiêm ngặt.
Một số kinh nghiệm thực tế tránh rủi ro thuế cho doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cá thể
- Tự giác kê khai – nộp thuế đúng hạn: Đôi khi chỉ vì quên nộp hoặc thiếu sót nhỏ mà chi phí phạt, bị truy thu có thể vượt xa số thuế thực đóng.
- Lưu trữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ – cả giấy lẫn điện tử: Chứng minh tốt sẽ không ngại bị kiểm tra hay truy thu bất thường.
- Chủ động hỏi – học tập chính sách mới: Hãy thường xuyên cập nhật qua các hội nghị, workshop online miễn phí hoặc từ các chuyên gia uy tín.
- Ghi chép quyết toán đơn giản, chủ động dùng phần mềm quản lý doanh thu, chi phí: Dù nhỏ vẫn nên thiết lập quy trình cơ bản để kiểm tra đối chiếu khi cần.
- Tham khảo hỗ trợ – tư vấn chuyên nghiệp khi gặp khó: Đừng ngại liên hệ cán bộ thuế địa bàn hoặc các dịch vụ hỗ trợ như Kế toán Thuế Online nếu có đắn đo.
Mẹo nhỏ: Cài app nhắc lịch đóng thuế, sao lưu hóa đơn lên cloud, đăng ký nhận bản tin chính sách mới qua email hoặc kênh chuyên ngành.
Đồng hành và nâng tầm giá trị kinh doanh bằng kiến thức
Có thể thấy rằng, thách thức từ môi trường thuế – kế toán và chính sách là điều không thể né tránh, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa, nhỏ và hộ cá thể. Nhưng cũng chính từ đây, những doanh nghiệp biết thích nghi, học hỏi liên tục lại là những người bứt phá vững chắc nhất.
“Biến kỷ luật thành sức mạnh, biến quy định thành cơ hội tăng trưởng” – đó là phương châm để các doanh nghiệp nhỏ thành công trong hành trình phát triển lâu dài.
Nếu bạn cần cập nhật thông tin mới, hội thảo, tập huấn chính sách hay đơn giản là lắng nghe tư vấn chuyên sâu về thuế, kế toán, hãy chủ động kết nối với đội ngũ chuyên gia. Đừng ngần ngại xây dựng cho mình và doanh nghiệp một thói quen chủ động đọc tin tức, tra cứu online và hỏi – đáp trực tiếp với những người am hiểu thực tế.
Bạn đừng quên theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị đến từ Kế toán Thuế Online (KTO) tại website Kế toán Thuế Online cũng như trên Facebook KTO. Những cập nhật thực tiễn, câu chuyện thành công và giải đáp chi tiết sẽ là nguồn động lực quý báu trên hành trình kinh doanh của bạn.
Đôi khi chỉ một thay đổi nhỏ, một quyết định chủ động kê khai thuế, hay việc áp dụng hóa đơn điện tử sớm… cũng đủ tạo khác biệt lớn về mặt an toàn và sức phát triển cho doanh nghiệp. Là người kinh doanh hiện đại, hãy đặt sự tuân thủ làm nền móng, bởi chính kiến thức và sự chủ động sẽ giúp bạn tiến xa bền vững, linh hoạt ứng phó với mọi chuyển động của thị trường.
Nguồn tham khảo
- Cổng Thông tin Tổng cục Thuế Việt Nam
- Các bản tin kinh tế tài chính, Thông tư, Nghị định mới nhất Chính phủ
- Trang tin Kế toán Thuế Online (https://ketoanthueonline.com)
- Website Sở Tài nguyên & Môi trường, Sở Kế hoạch Đầu tư các tỉnh thành