Một năm mới sắp đến luôn mang theo những hy vọng mới và cả những thay đổi mới trong hành lang pháp lý. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể, việc nắm bắt kịp thời các chính sách mới không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là chìa khóa để vận hành trơn tru, tối ưu chi phí và phát triển bền vững. Có lẽ bạn cũng đang tự hỏi: Những quy định nào sẽ có hiệu lực từ 2026, và chúng tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của mình ra sao?
Thay vì lo lắng, hãy xem đây là cơ hội để chúng ta cùng cập nhật và điều chỉnh. Bài viết này sẽ tổng hợp và phân tích những chính sách tài chính, thuế, lao động nổi bật sắp có hiệu lực, giúp bạn có sự chuẩn bị tốt nhất cho một năm kinh doanh thuận lợi phía trước.
Những Thay Đổi Quan Trọng Về Thuế Cho Doanh Nghiệp & Hộ Kinh Doanh
Đây là nhóm chính sách được quan tâm hàng đầu, trực tiếp ảnh hưởng đến dòng tiền và nghĩa vụ tài chính của mọi chủ thể kinh doanh.
1. Quy Định Mới Về Các Khoản Thu Nhập Chịu Thuế TNDN
Theo Nghị định số 320/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Chính phủ đã quy định cụ thể hơn về các khoản thu nhập chịu thuế. Điều này nhằm minh bạch hóa, tránh những cách hiểu không thống nhất dẫn đến tranh chấp hoặc rủi ro về sau.
- Doanh nghiệp cần làm gì? Kiểm tra lại chính sách kế toán, đặc biệt là việc hạch toán các khoản thu nhập khác (từ chuyển nhượng tài sản, cho thuê tài sản, lãi tiền gửi…). Đảm bảo rằng mọi khoản thu đều được xác định đúng theo quy định mới và tính thuế đầy đủ.
- Mẹo nhỏ: Hãy lập một bảng theo dõi riêng các nguồn thu nhập ngoài hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp. Việc này giúp bạn dễ dàng tổng hợp và đối chiếu khi lập tờ khai thuế TNDN.
2. Tin Vui Cho Hộ Kinh Doanh Cá Thể: Ngưỡng Doanh Thu Miễn Thuế
Một trong những điểm sáng đáng chú ý nhất từ Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa được thông qua là quy định về hộ và cá nhân kinh doanh. Theo đó, đã có sự thống nhất: Hộ kinh doanh có doanh thu đến 500 triệu đồng/năm không phải nộp thuế TNCN.
Quy định này được kỳ vọng sẽ tạo động lực rất lớn, giảm gánh nặng thuế khóa cho hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ lẻ, siêu nhỏ, góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển.
- Ai được hưởng lợi? Các hộ kinh doanh cá thể, cá nhân kinh doanh có tổng doanh thu từ mọi hoạt động trong năm dương lịch không vượt quá 500 triệu đồng.
- Lưu ý quan trọng: “Doanh thu” ở đây được hiểu là tổng doanh thu trước thuế. Bạn cần có sổ sách, hóa đơn chứng từ minh bạch để xác định chính xác con số này. Dù được miễn thuế TNCN, bạn vẫn có thể phải thực hiện các nghĩa vụ thuế khác như thuế môn bài (nếu có) hoặc thuế GTGT tùy theo phương pháp kê khai.
3. Nghị Định Xử Phạt Về Thuế, Hóa Đơn 2026: Chặt Chẽ Hơn Và Cũng Thông Cảm Hơn
Nghị định 310/2025/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, hóa đơn có hiệu lực từ 16/01/2026 mang cả hai màu sắc: siết chặt quản lý và bổ sung các tình tiết giảm nhẹ.
- Mở rộng khái niệm vi phạm: Nghị định làm rõ và mở rộng hơn các hành vi bị coi là vi phạm, đặc biệt liên quan đến hóa đơn điện tử, kê khai thuế qua mạng. Điều này yêu cầu doanh nghiệp phải cẩn trọng hơn trong thao tác nghiệp vụ.
- Bổ sung tình tiết “bất khả kháng”: Đây là điểm nhân văn. Nghị định bổ sung các trường hợp bất khả kháng (thiên tai, dịch bệnh, sự cố bất ngờ) làm gián đoạn việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Nếu rơi vào trường hợp này, bạn có thể được xem xét giảm hoặc miễn phạt.
- Lời khuyên từ chuyên gia: Hãy xem đây là hồi chuông cảnh tỉnh để rà soát lại toàn bộ quy trình kế toán – thuế nội bộ. Đầu tư vào một phần mềm hóa đơn điện tử uy tín và đào tạo nhân sự kỹ càng là cách phòng ngừa rủi ro tốt nhất.
Cập Nhật Chính Sách Lao Động & Tiền Lương Từ 2026
Chi phí nhân sự luôn là một trong những khoản chi lớn nhất. Hiểu rõ chính sách mới giúp bạn lập kế hoạch ngân sách chính xác và đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người lao động.
1. Mức Lương Tối Thiểu Vùng Mới Chính Thức Áp Dụng
Nghị định số 293/2025/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có hiệu lực từ 01/01/2026. Mức lương này tăng so với năm 2025, phản ánh sự điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội.
- Tác động: Doanh nghiệp cần tính toán lại quỹ lương, điều chỉnh hợp đồng lao động và các khoản đóng bảo hiểm xã hội (BHXH, BHYT, BHTN) dựa trên mức lương tối thiểu mới. Lưu ý rằng lương thỏa thuận không được thấp hơn mức tối thiểu vùng.
- Công thức nhanh để kiểm tra: Mức đóng BHXH bắt buộc (tháng) = Lương đóng BHXH * 22% (trong đó người lao động đóng 10.5%, người sử dụng lao động đóng 11.5%). Đảm bảo lương đóng BHXH không thấp hơn lương tối thiểu vùng.
2. Tuổi Nghỉ Hưu Tiếp Tục Tăng Theo Lộ Trình
Năm 2026, tuổi nghỉ hưu của lao động nam là 61 tuổi 6 tháng và lao động nữ là 57 tuổi. Đây là lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu đã được quy định từ trước.
Đối với doanh nghiệp, điều này có nghĩa là đội ngũ nhân sự có kinh nghiệm sẽ gắn bó lâu hơn. Hãy xem xét các chính sách đào tạo, chuyển giao công việc và chế độ phúc lợi phù hợp để tận dụng tối đa kinh nghiệm của người lao động lớn tuổi, đồng thời thu hút thế hệ trẻ.
Các Chính Sách Khác Có Thể Ảnh Hưởng Đến Chi Phí & Hoạt Động Kinh Doanh
1. Chính Sách Đất Đai: Tiền Sử Dụng Đất Khi Chuyển Mục Đích
Từ 01/01/2026, Nghị quyết của Quốc hội quy định mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển đất nông nghiệp sang đất ở chính thức có hiệu lực. Nếu doanh nghiệp bạn có kế hoạch đầu tư, mở rộng cơ sở sản xuất kinh doanh liên quan đến chuyển mục đích sử dụng đất, cần tính toán kỹ khoản chi phí này vào tổng vốn đầu tư.
2. Giá Điện: Quy Định Minh Bạch Và Phân Khúc Giá
Thông tư 60/2025/TT-BCT quy định chi tiết về thực hiện giá bán điện, trong đó có quy định giá bán lẻ điện sinh hoạt và giá điện cho sạc xe điện. Đáng chú ý là quy định về đối tượng bắt buộc áp dụng giá bán điện theo thời gian sử dụng trong ngày (giá 3 bậc).
- Đối với hộ kinh doanh, cửa hàng: Nếu thuộc đối tượng phải áp dụng giá điện 3 bậc, bạn có thể điều chỉnh giờ hoạt động của các thiết bị tiêu thụ nhiều điện (máy lạnh, máy móc) vào khung giờ thấp điểm để tiết kiệm chi phí.
- Đối với doanh nghiệp kinh doanh sạc xe điện: Thông tư đã có quy định riêng, tạo cơ sở pháp lý minh bạch cho việc định giá dịch vụ. Đây là tín hiệu tích cực cho sự phát triển của hạ tầng xe điện.
Lời Khuyên Để Ứng Phó Linh Hoạt Với Thay Đổi Chính Sách
Thay đổi là hằng số duy nhất. Thay vì bị động, hãy chủ động với 4 bước sau:
- Bước 1: Rà Soát & Phân Loại. Liệt kê tất cả các chính sách mới, xác định chính xác chính sách nào áp dụng cho mô hình kinh doanh của bạn (hộ cá thể/doanh nghiệp, ngành nghề, quy mô lao động…).
- Bước 2: Đánh Giá Tác Động. Với mỗi chính sách, hãy đặt câu hỏi: Nó ảnh hưởng đến chi phí, quy trình, nhân sự hay báo cáo của tôi như thế nào? Con số cụ thể là bao nhiêu?
- Bước 3: Lập Kế Hoạch Hành Động. Lên danh sách việc cần làm: điều chỉnh hợp đồng, cập nhật phần mềm kế toán, đào tạo lại nhân viên, lập hồ sơ đề nghị… và giao rõ trách nhiệm, thời hạn.
- Bước 4: Tìm Kiếm Hỗ Trợ Chuyên Môn. Đừng ngần ngại tham vấn ý kiến từ các chuyên gia kế toán, thuế hoặc luật sư. Một khoản đầu tư nhỏ cho tư vấn chuyên nghiệp có thể giúp bạn tránh những sai sót tốn kém về sau.
Hành trình kinh doanh chưa bao giờ là dễ dàng, đặc biệt trong một môi trường pháp lý không ngừng hoàn thiện. Nhưng chính những thay đổi này lại là dấu hiệu của một nền kinh tế năng động, minh bạch và hội nhập. Việc của chúng ta – những người chèo lái doanh nghiệp vừa và nhỏ – là trang bị cho mình kiến thức vững vàng, tinh thần cầu thị và sự linh hoạt. Khi bạn hiểu luật, bạn không chỉ tuân thủ mà còn biết cách tận dụng nó để bảo vệ và phát triển chính doanh nghiệp của mình.
Hãy xem mỗi chính sách mới như một ngã rẽ trên bản đồ, yêu cầu bạn điều chỉnh vô-lăng một chút. Với sự chuẩn bị kỹ càng, bạn hoàn toàn có thể tự tin lái con thuyền doanh nghiệp vượt qua mọi thay đổi, hướng tới những mục tiêu tăng trưởng bền vững. Sự chủ động ngày hôm nay chính là nền tảng cho thành công ngày mai.
Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ Kế toán Thuế Online (KTO) tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO để luôn cập nhật và đồng hành vững bước trong hành trình kinh doanh của mình.
Nguồn Tham Khảo Chính
- Nghị định 320/2025/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) được thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
- Nghị định 310/2025/NĐ-CP về xử ph