Một trong những câu chuyện được bàn luận sôi nổi nhất trong cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh thời gian gần đây chính là sự thay đổi lớn trong chính sách thuế. Hẳn bạn đã nghe đâu đó về việc “bỏ thuế khoán” từ năm 2026, và có lẽ trong lòng đang có đôi chút băn khoăn: Liệu điều này sẽ ảnh hưởng thế nào đến công việc kinh doanh của mình? Thay vì lo lắng, hãy cùng tôi khám phá cơ hội trong thay đổi này. Hành trình chuyển đổi tuy có những thách thức ban đầu, nhưng chắc chắn sẽ mở ra một trang mới minh bạch và chuyên nghiệp hơn cho hoạt động kinh doanh của bạn.
Sự thay đổi mang tính bước ngoặt: Tạm biệt thuế khoán
Kể từ ngày 1/1/2026, theo quy định tại khoản 6 Điều 10 Nghị quyết 198/2025/QH15, phương pháp thuế khoán mà chúng ta đã quen thuộc bấy lâu sẽ chính thức khép lại. Thay vào đó, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ chuyển sang phương pháp kê khai và tự nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế.
Đây không chỉ là thay đổi về phương pháp tính thuế, mà là bước chuyển mình quan trọng hướng tới sự minh bạch và công bằng trong môi trường kinh doanh. Mỗi hộ kinh doanh giờ đây sẽ trở thành một mắt xích quan trọng trong hệ thống thuế hiện đại của đất nước.
Theo hướng dẫn chi tiết tại Mục 2.2 Phần I Điều 1 Đề án kèm theo Quyết định 3389/QĐ-BTC năm 2025 của Bộ Tài chính, việc chuyển đổi này được thực hiện bài bản với sự phân loại rõ ràng các nhóm hộ kinh doanh. Điều đáng mừng là những hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm (nhóm 1) sẽ được miễn nộp thuế GTGT và thuế TNCN. Tuy nhiên, trách nhiệm kê khai vẫn cần được thực hiện 2 lần/năm để xác định nghĩa vụ thuế.
Phân nhóm hộ kinh doanh: Hiểu rõ để chuẩn bị đúng hướng
Việc phân loại hộ kinh doanh thành các nhóm khác nhau giúp cơ quan thuế áp dụng chính sách quản lý phù hợp, đồng thời giúp mỗi chủ hộ biết mình cần chuẩn bị những gì. Dựa trên dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, chúng ta có 4 nhóm chính:
- Nhóm 1: Doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm – Được miễn thuế GTGT và TNCN, kê khai đơn giản 2 lần/năm, sổ sách ghi chép cơ bản.
- Nhóm 2: Doanh thu từ 200 triệu đến 3 tỷ đồng – Kê khai theo quý/tháng, sử dụng hóa đơn điện tử, kế toán đơn giản.
- Nhóm 3: Doanh thu trên 3 tỷ đến 50 tỷ đồng – Kê khai chi tiết, báo cáo định kỳ, cần hỗ trợ phần mềm kế toán.
- Nhóm 4: Doanh thu trên 50 tỷ đồng – Quản lý như doanh nghiệp nhỏ, kiểm toán đầy đủ, hóa đơn điện tử bắt buộc.
Việc xác định đúng nhóm mà mình thuộc về sẽ giúp bạn chuẩn bị các bước tiếp theo một cách chính xác và hiệu quả.
Hành trang cần chuẩn bị cho hành trình mới
Thay đổi luôn mang đến cơ hội cho những ai biết chuẩn bị. Dưới đây là những việc quan trọng bạn cần thực hiện ngay từ bây giờ để bước vào năm 2026 thật tự tin.
Nắm vững cơ chế tính thuế theo phương pháp kê khai
Khác với thuế khoán – nơi mức thuế được ấn định cố định – phương pháp kê khai yêu cầu bạn xác định số thuế phải nộp dựa trên doanh thu và chi phí thực tế. Điều này đòi hỏi việc ghi chép, lưu trữ chứng từ đầy đủ và chính xác.
Mẹo nhỏ: Hãy bắt đầu làm quen với việc ghi chép doanh thu và chi phí hàng ngày ngay từ bây giờ. Bạn có thể sử dụng sổ tay hoặc ứng dụng đơn giản trên điện thoại. Thói quen này không chỉ giúp bạn sẵn sàng cho năm 2026 mà còn giúp quản lý tài chính kinh doanh hiệu quả hơn.
Nâng cao năng lực kế toán – thuế
Bạn không cần phải trở thành một kế toán viên chuyên nghiệp, nhưng hiểu biết cơ bản về kế toán và thuế là vô cùng cần thiết. Dưới đây là những bước bạn có thể thực hiện:
- Theo dõi các kênh thông tin chính thống của cơ quan thuế để cập nhật chính sách mới.
- Tham gia các khóa đào tạo ngắn hạn về kê khai thuế dành cho hộ kinh doanh.
- Làm quen với phần mềm kế toán đơn giản và ứng dụng eTax Mobile để nộp thuế điện tử.
- Xem xét thuê dịch vụ kế toán nếu khối lượng công việc quá lớn hoặc phức tạp.
Kiến thức về thuế và kế toán không chỉ giúp bạn tuân thủ pháp luật, mà còn là công cụ đắc lực để quản lý và phát triển kinh doanh. Đừng ngại đầu tư thời gian để học hỏi những kiến thức này.
Thiết lập hệ thống sổ sách và chứng từ
Sổ sách và chứng từ là bằng chứng cho mọi giao dịch trong kinh doanh của bạn. Việc thiết lập hệ thống này ngay từ đầu sẽ giúp bạn tiết kiệm rất nhiều thời gian và công sức về sau.
- Sử dụng mẫu sổ sách do cơ quan thuế ban hành để đảm bảo tính thống nhất.
- Lưu trữ đầy đủ hóa đơn mua vào và bán ra để chứng minh chi phí hợp lý.
- Thiết lập thói quen kiểm tra và đối chiếu số liệu định kỳ.
Ứng dụng hóa đơn điện tử và công nghệ
Hóa đơn điện tử không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Việc áp dụng công nghệ sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, giảm thiểu sai sót và quản lý kinh doanh hiệu quả hơn.
Lộ trình chuyển đổi số đơn giản:
Bước 1: Đăng ký chữ ký số và tài khoản thuế điện tử → Bước 2: Lựa chọn nhà cung cấp hóa đơn điện tử uy tín → Bước 3: Thiết lập hệ thống và đào tạo nhân viên → Bước 4: Vận hành và tối ưu hóa
Đối với những hộ kinh doanh bán lẻ, việc sử dụng máy tính tiền có kết nối với hệ thống hóa đơn điện tử là giải pháp tối ưu, giúp tự động hóa quy trình xuất hóa đơn và quản lý doanh thu.
Dự trù tài chính và lập kế hoạch kê khai
Việc chuyển sang kê khai thuế theo doanh thu thực tế có thể ảnh hưởng đến dòng tiền của bạn, đặc biệt trong những kỳ kinh doanh có doanh thu cao. Hãy chủ động lập kế hoạch tài chính để đảm bảo luôn có đủ tiền nộp thuế đúng hạn.
- Dự báo doanh thu và chi phí hàng tháng để ước tính số thuế phải nộp.
- Theo dõi sát sao dòng tiền, trích lập quỹ dự phòng cho nghĩa vụ thuế.
- Nắm rõ các mốc thời gian kê khai và nộp thuế để tránh bị phạt chậm nộp.
Những lưu ý quan trọng khi kê khai thuế theo quy định mới
Khi chuyển sang phương pháp kê khai, bạn cần đặc biệt lưu ý những điểm sau:
Theo khoản 2 Điều 9 Nghị định 126/2020/NĐ-CP, hộ kinh doanh được quyền lựa chọn kỳ kê khai là tháng hoặc quý. Tuy nhiên, việc lựa chọn này cần được duy trì ổn định trong cả năm dương lịch. Nếu muốn chuyển từ kê khai tháng sang quý, bạn cần gửi Văn bản đề nghị (theo Mẫu 01/ĐK-TĐKTT) trước ngày 31/1 của năm mới.
Đối với thuế GTGT, từ 1/7/2025, nếu bạn tự phát hiện không đủ điều kiện khai quý, bạn có thể chuyển sang khai tháng từ quý sau và nộp Mẫu 02/XĐ-PNTT cho phần thuế tăng thêm. Trường hợp cơ quan thuế phát hiện, họ sẽ xác định phần thuế tăng thêm và yêu cầu bạn chuyển sang khai tháng từ thời điểm có thông báo.
Lời nhắn nhủ từ trái tim
Hành trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai chắc chắn sẽ có những khó khăn ban đầu, nhưng hãy tin rằng đây là bước đi cần thiết để kinh doanh của bạn phát triển bền vững và chuyên nghiệp hơn. Mỗi thay đổi trong chính sách không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để chúng ta hoàn thiện và nâng tầm quản trị.
Bạn không đơn độc trong hành trình này. Hãy xem đây là dịp để học hỏi, để trưởng thành, và để xây dựng một nền tảng vững chắc cho tương lai kinh doanh của mình. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng ngay hôm nay sẽ mang lại sự an tâm và thành công trong tương lai.
Để đồng hành cùng bạn trong hành trình nắm bắt thông tin và cập nhật kiến thức mới, bạn có thể theo dõi các chia sẻ giá trị từ Kế toán Thuế Online (KTO) tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO.
Nguồn tham khảo
- Nghị quyết 198/2025/QH15
- Quyết định 3389/QĐ-BTC năm 2025 của Bộ Tài chính
- Nghị định 126/2020/NĐ-CP
- Thông tư 80/2021/TT-BTC
- Dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh