Một làn gió mới đang thổi qua cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh cá thể tại Việt Nam. Khi cánh cửa năm 2026 mở ra, một chương mới trong hành trình thuế khóa chính thức bắt đầu, mang theo những thay đổi căn bản nhằm kiến tạo một môi trường kinh doanh minh bạch và công bằng hơn. Thay vì lo lắng, hãy xem đây là cơ hội để chúng ta hoàn thiện bộ máy vận hành, nâng tầm quản trị và phát triển bền vững.
Sự Chuyển Mình Của Chính Sách Thuế: Từ Thuế Khoán Đến Kê Khai Thực Tế
Kể từ ngày 01/01/2026, theo tinh thần của Nghị quyết 198/2025/QH15, phương pháp thuế khoán – vốn đã quen thuộc với hàng triệu hộ kinh doanh – sẽ chính thức khép lại. Thay vào đó, mô hình kê khai và tự nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế sẽ được áp dụng. Đây không chỉ là sự điều chỉnh về mặt kỹ thuật, mà còn là một bước tiến quan trọng trong công tác quản lý thuế, hướng tới sự minh bạch và công bằng cho tất cả mọi người.
Sự thay đổi này, xét cho cùng, là để tạo ra một sân chơi bình đẳng, nơi mỗi cá nhân, mỗi hộ kinh doanh đều thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước một cách chính xác và rõ ràng nhất dựa trên kết quả kinh doanh thực tế của mình.
Bức Tranh Toàn Cảnh: Phân Loại Hộ Kinh Doanh Theo Quy Định Mới
Để việc chuyển đổi diễn ra suôn sẻ, các hộ kinh doanh sẽ được phân thành các nhóm dựa trên tổng doanh thu hàng năm. Việc xác định đúng nhóm mà mình thuộc về là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng.
4 Nhóm Hộ Kinh Doanh Điển Hình
- Nhóm 1 (Doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm): Được miễn thuế GTGT và thuế TNCN. Tuy nhiên, nghĩa vụ kê khai vẫn phải được thực hiện 02 lần/năm (đầu năm và giữa năm/cuối năm) để xác định tình trạng hoạt động.
- Nhóm 2 (Doanh thu từ 200 triệu đến dưới 3 tỷ đồng/năm): Áp dụng phương pháp kê khai theo quý hoặc tháng. Việc sử dụng hóa đơn điện tử và ghi chép sổ sách kế toán đơn giản là cần thiết.
- Nhóm 3 (Doanh thu từ 3 tỷ đến 50 tỷ đồng/năm): Yêu cầu kê khai chi tiết hơn, báo cáo định kỳ và được khuyến khích sử dụng phần mềm kế toán để hỗ trợ.
- Nhóm 4 (Doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm): Sẽ được quản lý tương tự như một doanh nghiệp nhỏ, với các yêu cầu về hóa đơn điện tử bắt buộc và hệ thống kế toán đầy đủ.
Lộ Trình Chuẩn Bị: 4 Bước Để Hộ Kinh Doanh Tự Tin Bước Vào Kỷ Nguyên Mới
Thời gian từ bây giờ đến cuối năm 2025 là giai đoạn vàng để các hộ kinh doanh chuẩn bị. Sự chủ động hôm nay sẽ là nền tảng vững chắc cho sự ổn định và phát triển trong tương lai.
Nắm Chắc Cơ Chế Tính Thuế Theo Phương Pháp Kê Khai
Khác biệt lớn nhất so với thuế khoán là bạn sẽ phải xác định số thuế phải nộp dựa trên doanh thu và chi phí thực tế, được chứng minh bằng hóa đơn, chứng từ. Điều này đòi hỏi một tư duy quản lý mới:
- Hiểu rõ các loại thuế: Chủ yếu là thuế GTGT và thuế TNCN. Hãy dành thời gian tìm hiểu cách tính, phương pháp kê khai cho từng loại.
- Chuyển đổi số trong quản lý: Thay vì ghi chép tay, hãy làm quen với việc lưu trữ và xử lý dữ liệu trên các nền tảng số.
Nâng Cao Năng Lực Kế Toán – Thuế
Bạn không cần phải trở thành một kế toán viên chuyên nghiệp, nhưng việc trang bị kiến thức nền tảng là vô cùng cần thiết.
- Tự cập nhật kiến thức: Theo dõi các kênh thông tin chính thống từ Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính.
- Tham gia các khóa đào tạo ngắn hạn: Các khóa học về kê khai thuế cơ bản dành cho hộ kinh doanh hiện nay rất phổ biến.
- Xem xét thuê dịch vụ kế toán: Nếu quỹ thời gian hạn hẹp hoặc quy mô kinh doanh đã lớn, đây là một giải pháp tối ưu giúp bạn an tâm tập trung vào kinh doanh.
Thiết Lập Hệ Thống Sổ Sách Và Chứng Từ Khoa Học
Đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng nhất cho mọi báo cáo thuế của bạn.
- Mở sổ ghi chép doanh thu, chi phí: Sử dụng mẫu sổ do cơ quan thuế ban hành hoặc các phần mềm đơn giản để đảm bảo tính chính xác và dễ dàng truy xuất.
- Lưu trữ chứng từ hợp lệ: Mọi hóa đơn mua vào (để tính chi phí) và bán ra (để tính doanh thu) cần được lưu trữ cẩn thận, ít nhất trong thời hạn 05 năm.
- Báo cáo định kỳ: Hình thành thói quen tổng kết doanh thu, chi phí theo quý hoặc tháng để kê khai thuế kịp thời.
Một bộ hồ sơ, sổ sách rõ ràng không chỉ giúp bạn kê khai thuế chính xác mà còn là công cụ đắc lực để bạn phân tích hiệu quả kinh doanh, từ đó đưa ra những quyết định chiến lược sáng suốt hơn.
Ứng Dụng Công Nghệ: Hóa Đơn Điện Tử Và Máy Tính Tiền
Công nghệ chính là trợ thủ đắc lực nhất trong hành trình này. Việc sử dụng hóa đơn điện tử, đặc biệt là hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền, gần như là bắt buộc và mang lại vô số lợi ích:
- Tính pháp lý và minh bạch: Mỗi hóa đơn đều có mã của cơ quan thuế, đảm bảo tính hợp lệ và chống gian lận.
- Tự động hóa: Máy tính tiền kết nối phần mềm sẽ tự động ghi nhận doanh thu, tạo hóa đơn, giảm thiểu sai sót thủ công và tiết kiệm thời gian.
- Quản lý dữ liệu tập trung: Dễ dàng theo dõi doanh thu theo thời gian thực, xuất báo cáo nhanh chóng phục vụ cho kê khai thuế.
Để triển khai, bạn cần:
- Đăng ký chữ ký số và tài khoản thuế điện tử.
- Lựa chọn nhà cung cấp hóa đơn điện tử uy tín, được Bộ Tài chính chấp thuận.
- Đầu tư máy tính tiền có khả năng kết nối và xuất hóa đơn điện tử.
Những Lưu Ý “Sống Còn” Khi Kê Khai Thuế Theo Quy Định Mới
Bên cạnh việc chuẩn bị, việc nắm rõ các quy tắc khi thực hiện kê khai sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro không đáng có.
- Lựa chọn kỳ kê khai (tháng/quý): Hãy cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên quy mô và tính chất hoạt động của hộ kinh doanh. Một khi đã lựa chọn, cần giữ ổn định trong cả năm dương lịch.
- Thủ tục chuyển đổi kỳ kê khai: Nếu muốn chuyển từ kê khai tháng sang quý, bạn phải gửi thông báo cho cơ quan thuế trước ngày 31/01 của năm dương lịch.
- Trách nhiệm tự giác: Nếu tự phát hiện mình không còn đủ điều kiện kê khai theo quý, bạn phải chủ động chuyển sang kê khai theo tháng và thực hiện các nghĩa vụ phát sinh.
Hành Trang Tài Chính Và Tinh Thần Cho Giai Đoạn Chuyển Giao
Thay đổi luôn đi kèm với những chi phí và bỡ ngỡ ban đầu. Hãy chủ động dự trù kinh phí cho việc nâng cấp thiết bị (máy tính tiền, máy in, phần mềm), cũng như có một khoản dự phòng cho kỳ nộp thuế đầu tiên theo phương pháp mới, vì số thuế có thể sẽ biến động theo doanh thu thực tế. Quan trọng hơn cả, hãy giữ một tinh thần lạc quan và cởi mở. Đây là cơ hội để bạn hiểu rõ hơn về chính “đứa con tinh thần” của mình, từ đó vận hành nó một cách chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.
Để luôn cập nhật những thông tin mới nhất, chính xác nhất và nhận được những tư vấn giá trị, bạn có thể theo dõi các kênh thông tin của Kế toán Thuế Online (KTO). Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình phát triển bền vững.
Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ KTO tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO
Hành trình phát triển của mỗi hộ kinh doanh, mỗi doanh nghiệp nhỏ chính là những viên gạch quan trọng xây dựng nền kinh tế quốc gia. Sự thay đổi chính sách thuế lần này, dù ban đầu có thể mang đến chút thách thức, nhưng tựu chung lại là để kiến tạo một môi trường kinh doanh lành mạnh, nơi sự cố gắng và nỗ lực của bạn sẽ được ghi nhận một cách xứng đáng và công bằng nhất. Hãy xem đây là bước đệm để nâng tầm quản trị, để không chỉ tồn tại mà còn vươn xa hơn trong tương lai.
Nguồn tham khảo chính:
- Nghị quyết 198/2025/QH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
- Quyết định 3389/QĐ-BTC của Bộ Tài chính.
- Dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh (dự kiến).