Trong hành trình xây dựng và phát triển sự nghiệp của mình, có lẽ không ít lần bạn – những chủ hộ kinh doanh, doanh nghiệp siêu nhỏ – cảm thấy bối rối trước những quy định về kế toán, thuế. Đó dường như là một thế giới phức tạp, đầy rẫy thuật ngữ khó hiểu, khiến bạn vừa lo lắng về việc tuân thủ, vừa trăn trở về chi phí và thời gian. Thấu hiểu điều đó, Nhà nước đang có những bước đi mạnh mẽ nhằm đơn giản hóa mọi thủ tục, mang đến một làn gió mới, minh bạch và thuận lợi hơn cho cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Bối Cảnh Và Tinh Thần Của Đề Xuất Mới
Những ngày cuối năm 2025 này, một đề xuất quan trọng đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến rộng rãi: Dự thảo Thông tư mới hướng dẫn chế độ kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, thay thế cho Thông tư số 88/2021/TT-BTC. Đây không chỉ là một sự thay đổi đơn thuần về quy trình, mà còn là một phần trong lộ trình lớn hơn, thể hiện quyết tâm cải cách mạnh mẽ của Chính phủ.
Tinh thần cốt lõi được nêu rõ trong Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị là: “Rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý về kinh doanh cá thể; thu hẹp tối đa sự chênh lệch, tạo mọi điều kiện thuận lợi về tổ chức quản trị và chế độ tài chính, kế toán để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp.”
Mục tiêu lớn nhất chính là xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất vào năm 2026, chuyển sang phương pháp tự khai, tự nộp thuế. Sự thay đổi này hứa hẹn mang lại sự công bằng, minh bạch và tạo động lực để các hộ kinh doanh mạnh dạn chuyển mình, phát triển lên quy mô doanh nghiệp chuyên nghiệp.
Tại Sao Lại Cần Một Thông Tư Kế Toán Mới?
Câu trả lời nằm ở sự đồng bộ. Khi chính sách thuế thay đổi, thì chế độ kế toán – công cụ ghi chép, theo dõi làm căn cứ tính thuế – cũng phải được điều chỉnh theo. Ông Trịnh Đức Vinh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính), nhấn mạnh về tính cấp thiết: Thông tư mới cần được ban hành trong năm 2025 để kịp thời đồng bộ với hiệu lực thi hành của pháp luật thuế từ ngày 1/1/2026.
Việc này không chỉ giúp bạn, những người trực tiếp thực hiện, dễ dàng tuân thủ mà còn đảm bảo tính thống nhất trong toàn bộ hệ thống quản lý tài chính – kế toán – thuế.
Dự Kiến Những Thay Đổi Quan Trọng Trong Dự Thảo
Dự thảo Thông tư mới được xây dựng với tinh thần “dễ tuân thủ, dễ thực hiện”. Dưới đây là những điểm đáng chú ý nhất mà bạn cần nắm bắt:
1. Phân Loại Và Hướng Dẫn Kế Toán Theo Quy Mô Doanh Thu Và Phương Pháp Thuế
Thay vì một quy định chung cho tất cả, dự thảo phân loại rất rõ ràng, giúp mỗi hộ kinh doanh biết mình cần phải làm gì.
- Doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm: Rất đơn giản! Bạn chỉ cần sử dụng Sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ (mẫu S1a-HKD) để ghi chép.
- Doanh thu từ trên 200 triệu đến 3 tỷ đồng/năm: Việc ghi chép sẽ phụ thuộc vào phương pháp nộp thuế GTGT và thuế TNCN.
- Trường hợp 1: Nộp thuế GTGT và thuế TNCN theo tỷ lệ % trên doanh thu → Sử dụng hóa đơn bán hàng và các sổ kế toán đơn giản.
- Trường hợp 2: Nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ (dành cho những hộ có nhu cầu và đủ điều kiện) → Sử dụng hóa đơn GTGT, hóa đơn bán hàng và sổ kế toán chi tiết hơn.
- Doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm: Mức độ yêu cầu cao hơn, phù hợp với quy mô hoạt động.
- Trường hợp 1 & 2: Tương tự như trên, nhưng yêu cầu thêm Bảng kê mua hàng hóa, dịch vụ đối với trường hợp bán hàng không có hóa đơn, giúp việc quản lý chi phí chặt chẽ hơn.
Mẹo nhỏ cho bạn: Hãy xác định rõ doanh thu và phương pháp thuế của mình ngay từ đầu năm để lựa chọn hình thức kế toán phù hợp, tránh lãng phí thời gian và công sức.
2. Linh Hoạt Trong Cách Thức Thực Hiện Kế Toán
Dự thảo thể hiện sự thông cảm với nguồn lực hạn chế của hộ kinh doanh. Bạn có nhiều lựa chọn:
- Tự mình ghi chép sổ sách: Nếu bạn có khả năng và thời gian.
- Bố trí người làm kế toán: Thuê một nhân viên kế toán.
- Thuê dịch vụ làm kế toán: Giải pháp tối ưu về chi phí và chuyên môn. Đây là xu hướng được khuyến khích.
- Nhờ người thân trong gia đình: Vợ, chồng, cha, mẹ, con cái, anh chị em ruột có thể làm kế toán cho hộ kinh doanh.
- Kiêm nhiệm: Người quản lý, thủ kho, thủ quỹ có thể kiêm nhiệm việc ghi chép kế toán.
Sự linh hoạt này cho thấy Nhà nước thực sự muốn giảm bớt gánh nặng hành chính, tạo điều kiện tối đa để bạn tập trung vào kinh doanh.
3. Số Hóa Và Lưu Trữ
Dự thảo khuyến khích mạnh mẽ việc lưu trữ tài liệu kế toán trên phương tiện điện tử. Đây là bước đi phù hợp với xu thế chung, giúp bạn:
- Tiết kiệm không gian lưu trữ.
- Dễ dàng tìm kiếm, tra cứu khi cần.
- Đảm bảo an toàn, bảo mật dữ liệu.
Thời hạn lưu trữ tối thiểu là 5 năm, hãy chú ý để tuân thủ quy định này.
4. Các Trường Hợp Đặc Biệt
Nếu hộ kinh doanh của bạn có hoạt động cho thuê tài sản hoặc thương mại điện tử, dự thảo cũng đã có hướng dẫn cụ thể với các mẫu sổ riêng biệt (như mẫu S2a-HKD, S5a-HKD), giúp việc kê khai thuế trở nên rõ ràng và chính xác.
Lộ Trình Và Những Hỗ Trợ Đi Kèm
Để việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai diễn ra suôn sẻ, Nhà nước đang triển khai một loạt biện pháp hỗ trợ:
- Cung cấp miễn phí nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung.
- Tổ chức các dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về quản trị, kế toán, thuế.
- Ngành Thuế đang thực hiện 60 ngày cao điểm để hỗ trợ chuyển đổi cho khoảng 2 triệu hộ kinh doanh.
Bí quyết từ chuyên gia: Hãy chủ động tìm hiểu và tận dụng những hỗ trợ miễn phí này. Chúng sẽ là “cẩm nang” quý giá giúp bạn vượt qua giai đoạn chuyển đổi một cách tự tin nhất.
Lời Kết: Hành Trình Mới, Cơ Hội Mới
Thay đổi luôn đi kèm với những thách thức ban đầu, nhưng đằng sau đó là vô vàn cơ hội. Việc chuyển sang chế độ kế toán minh bạch, tự khai tự nộp thuế không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là bước đệm vững chắc để bạn xây dựng một nền tảng tài chính lành mạnh, nâng cao uy tín và mở rộng quy mô kinh doanh. Hãy xem đây là cơ hội để “nâng cấp” chính mình, để từ một hộ kinh doanh nhỏ lẻ, bạn có thể trở thành một doanh nghiệp chuyên nghiệp, có chỗ đứng vững chắc trong nền kinh tế.
Những thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ Kế toán Thuế Online (KTO) sẽ luôn đồng hành cùng bạn trên hành trình này. Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ KTO tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO.
Nguồn tham khảo:
- Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị.
- Nghị quyết 138/NQ-CP ngày 16/5/2025 của Chính phủ.
- Dự thảo Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (thay thế Thông tư 88/2021/TT-BTC).
- Báo Điện tử Chính phủ (Chinhphu.vn).