Trong hành trình xây dựng và phát triển doanh nghiệp, việc nắm bắt kịp thời những thay đổi về chính sách thuế, kế toán là một yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp vận hành trơn tru và bền vững. Gần đây, một cột mốc quan trọng đã được thiết lập với sự ra đời của Nghị định số 70/2025/NĐ-CP, mang đến những điều chỉnh sâu rộng về quy định hóa đơn, chứng từ. Những thay đổi này không chỉ nhằm hiện đại hóa công tác quản lý thuế mà còn hướng tới việc tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch và thuận lợi hơn cho mọi doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể – những trụ cột của nền kinh tế.
Nghị Định 70/2025/NĐ-CP: Bước Chuyển Mình Quan Trọng Trong Quản Lý Hóa Đơn, Chứng Từ
Được Chính phủ ban hành ngày 20/3/2025 và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/6/2025, Nghị định số 70/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung 40/61 điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP. Đây không phải là một bản sửa đổi nhỏ lẻ, mà là một cuộc “tổng điều chỉnh” nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, thúc đẩy chuyển đổi số và tạo điều kiện tối đa cho người nộp thuế.
Sự ra đời của Nghị định 70 phản ánh nỗ lực không ngừng của Nhà nước trong việc hoàn thiện khung pháp lý, đồng hành và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong kỷ nguyên số. Việc nắm bắt và áp dụng chính xác các quy định mới không chỉ là tuân thủ pháp luật, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, nâng cao hiệu quả quản trị.
Các Điểm Mới Nổi Bật Tác Động Trực Tiếp Đến Doanh Nghiệp & Hộ Kinh Doanh
Dưới đây là những thay đổi quan trọng mà mọi chủ doanh nghiệp, kế toán viên cần đặc biệt lưu tâm.
1. Mở Rộng Đối Tượng Áp Dụng Và Tạo Thuận Lợi Cho Người Nộp Thuế
Nghị định 70 mở rộng phạm vi áp dụng, thể hiện sự hội nhập sâu rộng của nền kinh tế số:
- Bổ sung đối tượng áp dụng: Lần đầu tiên, “Nhà cung cấp ở nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam” hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số được đăng ký tự nguyện sử dụng hóa đơn điện tử. Điều này tạo sự công bằng và minh bạch trong quản lý thuế đối với các giao dịch xuyên biên giới.
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được ủy nhiệm lập hóa đơn điện tử: Trước đây, chỉ doanh nghiệp, tổ chức mới được ủy nhiệm cho bên thứ ba (có quan hệ liên kết) lập hóa đơn. Nay, quy định mới cho phép hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh cũng được thực hiện điều này, giúp đơn giản hóa thủ tục và tạo sự linh hoạt cho các đơn vị kinh doanh quy mô nhỏ.
- Khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn: Nghị định chính thức hóa việc người bán và cơ quan thuế được sử dụng cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử để triển khai các chương trình khuyến khích như “khách hàng thường xuyên”, “dự thưởng”, “hóa đơn may mắn”. Đây là động thái tích cực nhằm nâng cao ý thức cộng đồng và tăng tính minh bạch cho toàn bộ nền kinh tế.
2. Linh Hoạt Hóa Thời Điểm Lập Hóa Đơn Cho Từng Ngành, Nghề
Đây có lẽ là điểm được các doanh nghiệp quan tâm nhất, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến công tác kế toán và kê khai thuế.
- Xuất khẩu hàng hóa: Thời điểm lập hóa đơn (hóa đơn thương mại điện tử, hóa đơn GTGT điện tử hoặc hóa đơn bán hàng điện tử) được xác định linh hoạt, chậm nhất không quá ngày làm việc tiếp theo kể từ ngày hàng hóa được thông quan.
- Dịch vụ cung cấp cho tổ chức, cá nhân nước ngoài: Áp dụng thống nhất như dịch vụ trong nước – lập hóa đơn tại thời điểm hoàn thành việc cung cấp dịch vụ, không phân biệt đã thu tiền hay chưa.
- Một số ngành nghề đặc thù: Nghị định quy định chi tiết thời điểm lập hóa đơn cho các lĩnh vực như:
- Dịch vụ ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, vận tải…: Được lập hóa đơn sau khi đối soát dữ liệu, chậm nhất là ngày 07 của tháng sau.
- Kinh doanh casino, trò chơi điện tử có thưởng: Lập hóa đơn trong vòng 01 ngày kể từ khi kết thúc ngày xác định doanh thu.
- Cho vay: Thời điểm lập hóa đơn được xác định theo kỳ hạn thu lãi trong hợp đồng.
- Bãi bỏ một số quy định: Nghị định bỏ quy định lập hóa đơn tổng cuối ngày/tháng đối với một số dịch vụ ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm cho người mua là cá nhân không có nhu cầu lấy hóa đơn, giúp giảm tải thủ tục không cần thiết.
3. Bổ Sung Và Làm Rõ Nội Dung Trên Hóa Đơn Điện Tử
Nghị định 70 bổ sung một số nội dung bắt buộc trên hóa đơn để đảm bảo tính minh bạch và phù hợp với thực tế:
- Thông tin người mua: Ngoài tên, địa chỉ, mã số thuế, có thể sử dụng thêm số định danh cá nhân hoặc mã số đơn vị có quan hệ với ngân sách.
- Tên hàng hóa, dịch vụ: Quy định rõ hơn đối với một số ngành:
- Dịch vụ ăn uống: Phải thể hiện mặt hàng ăn, uống cụ thể.
- Vận tải: Phải thể hiện biển kiểm soát phương tiện và hành trình (điểm đi – điểm đến).
- Vận tải qua nền tảng số: Phải thể hiện tên hàng hóa vận chuyển và thông tin người gửi hàng.
- Thời điểm ký số và khai thuế: Quy định rõ: nếu thời điểm lập và thời điểm ký số khác nhau, thì thời điểm ký số và gửi cơ quan thuế chậm nhất là ngày làm việc tiếp theo. Người bán khai thuế theo thời điểm lập hóa đơn, người mua khai thuế theo thời điểm nhận được hóa đơn hợp lệ.
4. Quy Định Chi Tiết Về Hóa Đơn Điện Tử Khởi Tạo Từ Máy Tính Tiền
Đây là nội dung có tác động lớn đến các doanh nghiệp bán lẻ, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng.
- Mở rộng đối tượng áp dụng: Nghị định bổ sung đối tượng hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 01 tỷ đồng/năm trở lên và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, siêu thị, ăn uống, khách sạn, vận tải hành khách… vào diện sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.
- Quy định rõ nội dung trên hóa đơn: Phải có đầy đủ các thông tin cơ bản và mã của cơ quan thuế hoặc dữ liệu điện tử để người mua truy xuất. Người bán có trách nhiệm gửi hóa đơn cho người mua qua tin nhắn, email hoặc cung cấp mã QR để tra cứu.
Việc mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền cho thấy định hướng rõ ràng của Nhà nước trong việc số hóa toàn bộ chuỗi cung ứng, từ khâu bán hàng đến kê khai thuế. Đối với doanh nghiệp, đây vừa là trách nhiệm, vừa là cơ hội để xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, minh bạch trong mắt khách hàng.
5. Đơn Giản Hóa & Minh Bạch Hóa Thủ Tục Thay Thế, Điều Chỉnh Hóa Đơn
Quy trình xử lý hóa đơn sai sót được cải cách đáng kể:
- Bắt buộc có văn bản thỏa thuận: Trước khi điều chỉnh/thay thế hóa đơn đã lập sai cho người mua là tổ chức, doanh nghiệp, hai bên phải có văn bản thỏa thuận ghi rõ nội dung sai. Điều này giúp hạn chế rủi ro và tăng tính pháp lý.
- Cho phép lập 01 hóa đơn điều chỉnh/thay thế cho nhiều hóa đơn sai trong cùng tháng của một người mua, giúp tiết kiệm thời gian và công sức.
- Bổ sung các trường hợp được điều chỉnh bằng hóa đơn: Như điều chỉnh do chênh lệch khi quyết toán, chiết khấu thương mại, trả lại hàng hóa, hoàn phí bảo hiểm… với hướng dẫn rất cụ thể.
6. Siết Chặt Quản Lý Với Các Trường Hợp Vi Phạm & Rủi Ro Cao
Bên cạnh những tạo thuận lợi, Nghị định 70 cũng siết chặt quản lý đối với các đối tượng vi phạm:
- Bổ sung nhiều trường hợp bị ngừng sử dụng hóa đơn điện tử, bao gồm: có hành vi lập hóa đơn để bán khống, bị cơ quan công an/Viện kiểm sát/Tòa án đề nghị, có hành vi trốn thuế, thuộc diện rủi ro rất cao về thuế.
- Quy định trình tự ngừng sử dụng rõ ràng, có trường hợp hệ thống tự động ngừng tiếp nhận mà không cần thông báo.
Lời Khuyên Thực Tế Cho Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ & Hộ Kinh Doanh
Đứng trước những thay đổi này, doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng:
- Rà soát và cập nhật ngay: Kiểm tra xem doanh nghiệp mình có thuộc diện bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền hay không. Nếu có, hãy lên kế hoạch đầu tư hoặc nâng cấp hệ thống máy tính tiền đáp ứng yêu cầu kết nối.
- Đào tạo nội bộ: Tổ chức tập huấn cho bộ phận kế toán, nhân viên bán hàng về các quy định mới, đặc biệt là thời điểm lập hóa đơn cho từng nghiệp vụ và quy trình điều chỉnh, thay thế hóa đơn.
- Tận dụng lợi ích từ chính sách mới: Hãy xem xét việc tham gia các chương trình khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn do cơ quan thuế hoặc chính doanh nghiệp tổ chức. Đây không chỉ là cách tuân thủ pháp luật mà còn là công cụ marketing và xây dựng lòng trung thành của khách hàng hiệu quả.
- Tham vấn chuyên gia: Đối với những thay đổi phức tạp, việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia kế toán, thuế là vô cùng cần thiết để tránh những sai sót đáng tiếc có thể dẫn đến rủi ro về thuế.
Mẹo nhanh: Hãy lập một bảng tổng hợp các thay đổi chính của Nghị định 70 so với quy định cũ, dán tại bàn làm việc của kế toán và quản lý để dễ dàng tra cứu và áp dụng hàng ngày.
Hành trình tuân thủ pháp luật thuế và kế toán chưa bao giờ là dễ dàng, nhưng nó chính là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của mọi doanh nghiệp. Những thay đổi từ Nghị định 70/2025/NĐ-CP, dù ban đầu có thể gây ra một chút b