Bạn có bao giờ cảm thấy những quy định về hóa đơn, chứng từ như một mê cung phức tạp, luôn thay đổi và khiến bạn đau đầu mỗi khi có cập nhật mới? Đừng lo lắng, bởi những thay đổi này thực chất là những bước tiến quan trọng nhằm đơn giản hóa thủ tục, minh bạch hóa hoạt động và tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho cộng đồng doanh nghiệp. Với sự ra đời của Nghị định số 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/6/2025, hành trình kinh doanh của bạn sắp trở nên “dễ thở” hơn với nhiều điểm mới đáng chú ý. Hãy cùng tôi, một người bạn đồng hành trong lĩnh vực tài chính – kế toán – thuế, khám phá những thay đổi này một cách dễ hiểu và thực tế nhất.
Những Điểm Mới Nổi Bật Dành Cho Người Nộp Thuế
Nhóm nội dung đầu tiên và cũng là quan trọng nhất trong Nghị định 70/2025 hướng đến mục tiêu tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể.
Đối Tượng Áp Dụng Được Mở Rộng
Nghị định mới đã bổ sung thêm một đối tượng áp dụng rất đáng chú ý: “Nhà cung cấp ở nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam” hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số. Điều này cho phép họ đăng ký tự nguyện sử dụng hóa đơn điện tử. Đây là một bước tiến phù hợp với xu thế kinh tế số toàn cầu, giúp quản lý minh bạch các giao dịch xuyên biên giới.
Sự mở rộng này không chỉ giúp quản lý thuế hiệu quả hơn mà còn tạo ra sân chơi công bằng giữa các nhà cung cấp trong nước và nước ngoài.
Nguyên Tắc Lập Và Quản Lý Hóa Đơn Linh Hoạt Hơn
- Khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn: Nghị định cho phép sử dụng cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử để triển khai các chương trình khuyến khích như “khách hàng thường xuyên”, “dự thưởng”, “hóa đơn may mắn”. Đây vừa là công cụ marketing hiệu quả, vừa góp phần nâng cao ý thức cộng đồng.
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được ủy nhiệm lập hóa đơn: Đây là điểm mới rất thiết thực. Trước đây, chỉ doanh nghiệp, tổ chức kinh tế mới được ủy nhiệm cho bên thứ ba (có quan hệ liên kết) lập hóa đơn. Giờ đây, quy định đã mở rộng cho cả hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, giúp họ linh hoạt hơn trong việc quản lý hóa đơn.
- Tích hợp biên lai thu phí và hóa đơn điện tử: Quy định mới cho phép tích hợp hai loại chứng từ này trên cùng một định dạng điện tử, giúp đơn giản hóa thủ tục và thân thiện với người dùng.
Thời Điểm Lập Hóa Đơn – Chi Tiết Và Rõ Ràng Hơn
Đây là một trong những nội dung được sửa đổi, bổ sung nhiều nhất, giúp doanh nghiệp dễ dàng áp dụng vào thực tế kinh doanh đa dạng.
- Với xuất khẩu hàng hóa: Thời điểm lập hóa đơn (hóa đơn thương mại điện tử, hóa đơn GTGT điện tử hoặc hóa đơn bán hàng điện tử) chậm nhất là ngày làm việc tiếp theo kể từ ngày hàng hóa được thông quan. Quy định rõ ràng này giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc lập hóa đơn.
- Với một số ngành nghề đặc thù: Nghị định bổ sung thời điểm lập hóa đơn cụ thể cho nhiều lĩnh vực như:
- Dịch vụ ngân hàng (trừ cho vay), chứng khoán, bảo hiểm, thương mại điện tử…: Thời điểm lập là khi hoàn thành việc đối soát dữ liệu, chậm nhất không quá ngày 07 của tháng sau hoặc 07 ngày kể từ khi kết thúc kỳ quy ước.
- Kinh doanh bảo hiểm: Thời điểm lập hóa đơn là thời điểm ghi nhận doanh thu theo luật kinh doanh bảo hiểm.
- Kinh doanh casino, trò chơi điện tử có thưởng: Quy định rất chi tiết về thời điểm lập hóa đơn và chuyển dữ liệu.
- Hoạt động cho vay: Thời điểm lập hóa đơn được xác định theo kỳ hạn thu lãi trong hợp đồng.
- Bỏ quy định lập hóa đơn tổng: Nghị định đã bỏ quy định lập hóa đơn tổng cuối ngày/tháng đối với một số dịch vụ như ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm… cho người mua là cá nhân không có nhu cầu lấy hóa đơn. Điều này giảm tải đáng kể khối lượng công việc cho doanh nghiệp.
Hóa Đơn Điện Tử Khởi Tạo Từ Máy Tính Tiền – Ai Sẽ Phải Áp Dụng?
Đây là nội dung được nhiều hộ kinh doanh, siêu thị, nhà hàng, khách sạn quan tâm. Nghị định 70/2025 quy định rõ hơn về đối tượng áp dụng:
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có mức doanh thu từ 01 tỷ đồng/năm trở lên.
- Doanh nghiệp có hoạt động bán lẻ trực tiếp đến người tiêu dùng trong các lĩnh vực như: trung tâm thương mại, siêu thị, ăn uống, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ vận tải hành khách, giải trí…
Mẹo nhỏ cho bạn: Nếu doanh nghiệp bạn thuộc diện phải áp dụng nhưng chưa có điều kiện về hạ tầng công nghệ, hãy chủ động liên hệ với cơ quan thuế để được hỗ trợ và có lộ trình chuyển đổi phù hợp. Việc trì hoãn mà không có lý do chính đáng có thể bị xem là vi phạm.
Điều Chỉnh Và Thay Thế Hóa Đơn – Quy Trình Minh Bạch Và Rõ Ràng
Xử lý hóa đơn sai sót luôn là vấn đề nhạy cảm. Nghị định mới đã siết chặt và làm rõ quy trình này để đảm bảo tính minh bạch.
- Bắt buộc có văn bản thỏa thuận: Trước khi điều chỉnh/thay thế hóa đơn điện tử đã lập sai cho người mua là tổ chức, doanh nghiệp, hai bên phải có văn bản thỏa thuận ghi rõ nội dung sai. Với người mua là cá nhân, người bán phải thông báo cho người mua hoặc trên website của mình.
- Được phép lập 01 hóa đơn để điều chỉnh/thay thế cho nhiều hóa đơn sai trong cùng tháng của cùng một người mua, giúp tiết kiệm thời gian và công sức.
- Bổ sung nhiều trường hợp được điều chỉnh bằng hóa đơn: Như chiết khấu thương mại, trả lại hàng hóa (kể cả hàng hóa phải đăng ký quyền sở hữu), hoàn/giảm phí bảo hiểm, hủy giao dịch bất động sản… với hướng dẫn xử lý kê khai thuế rất cụ thể.
Lưu ý quan trọng: Hóa đơn điều chỉnh cho các trường hợp như chiết khấu, trả hàng... thì người bán và người mua sẽ kê khai bổ sung vào kỳ phát sinh hóa đơn bị điều chỉnh. Hãy chú ý điểm này để tránh sai sót khi kê khai thuế.
Đăng Ký Và Ngừng Sử Dụng Hóa Đơn Điện Tử – Những Điều Cần Lưu ý
Đăng Ký Sử Dụng
Quy trình đăng ký được tin học hóa cao. Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế sẽ tự động đối chiếu thông tin người đại diện pháp luật với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và yêu cầu xác nhận qua email, số điện thoại. Điều này giúp tăng cường bảo mật và ngăn chặn rủi ro.
Ngừng Sử Dụng – Các Trường Hợp Được Bổ Sung
Nghị định bổ sung nhiều trường hợp có thể bị ngừng sử dụng hóa đơn điện tử, trong đó đáng chú ý là:
- Người nộp thuế có hành vi trốn thuế.
- Người nộp thuế thuộc diện rủi ro rất cao.
- Có hành vi lập hóa đơn cho hàng hóa, dịch vụ không có thật (bán khống) và bị khởi tố.
- Cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án có văn bản đề nghị.
Điều này cho thấy sự quyết liệt trong quản lý, nhắm thẳng vào các hành vi vi phạm, gian lận. Hãy luôn hoạt động minh bạch để bảo vệ doanh nghiệp của chính mình.
Những Thay Đổi Quan Trọng Khác Bạn Cần Biết
- Về chứng từ điện tử: Bổ sung loại chứng từ khấu trừ thuế cho hoạt động kinh doanh trên nền tảng số. Quy định rõ hơn về đối tượng, nội dung và việc xử lý chứng từ điện tử, áp dụng nguyên tắc tương tự như hóa đơn điện tử.
- Quyền của người mua hàng: Được pháp điển hóa rõ ràng, bao gồm quyền tra cứu, nhận file gốc hóa đơn; sử dụng hóa đơn hợp pháp cho hoạt động kinh doanh, kê khai thuế, đăng ký quyền sở hữu…
- Trách nhiệm của các cơ quan: Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm phối hợp để hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, đặc biệt là về hạ tầng công nghệ thông tin.
Nhìn chung, Nghị định 70/2025/NĐ-CP không chỉ sửa đổi, bổ sung mà còn hoàn thiện khung pháp lý về hóa đơn, chứng từ theo hướng hiện đại, minh bạch và thân thiện với người nộp thuế. Những thay đổi này phản ánh rõ nỗ lực của Chính phủ trong việc bắt kịp xu thế chuyển đổi số, đồng thời tháo gỡ nhiều vướng mắc phát sinh từ thực tiễn.
Hành trình tuân thủ pháp luật thuế và hóa đơn có thể đôi lúc khiến bạn cảm thấy phức tạp, nhưng hãy xem đó là một phần tất yếu để xây dựng một nền tảng kinh doanh bền vững và minh bạch. Mỗi thay đổi pháp luật đều mang trong mình mục đích tốt đẹp là tạo dựng môi trường kinh doanh công bằng và hiệu quả hơn. Việc của chúng ta là chủ động cập nhật, hiểu rõ và áp dụng một cách linh hoạt. Sự chủ động này không chỉ giúp bạn tránh được những rủi không đáng có mà còn mở ra cơ hội tối ưu hóa hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh cho chính doanh nghiệp của mình.
Để không bỏ lỡ những thông tin cập nhật mới nhất và các tư vấn giá trị giúp hành trình kinh doanh của bạn suôn sẻ hơn, bạn hãy theo dõi Kế toán Thuế Online (KTO) tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO.
Nguồn Tham Khảo
- Nghị định số 70/2025/NĐ-CP ngày 20/3/2025 của Chính phủ.
- Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ.
- Cổng Thông tin điện tử Chính phủ (chinhphu.vn).