Trong hành trình xây dựng và phát triển doanh nghiệp, việc nắm bắt kịp thời những thay đổi về chính sách thuế, hóa đơn luôn là một thách thức không nhỏ, đặc biệt là với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể. Mỗi sự điều chỉnh dù là nhỏ nhất cũng có thể tác động trực tiếp đến quy trình vận hành, chi phí và cả hiệu quả kinh doanh. Thấu hiểu điều đó, bài viết này sẽ đồng hành cùng bạn khám phá những điểm mới quan trọng trong Nghị định 70/2025/NĐ-CP về hóa đơn, chứng từ – một văn bản được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều thuận lợi hơn nữa, đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu mới mà doanh nghiệp cần lưu tâm để chủ động thích ứng.
Nghị Định 70/2025/NĐ-CP: Cánh Cửa Mới Cho Quản Lý Hóa Đơn, Chứng Từ
Chính thức có hiệu lực từ ngày 01/6/2025, Nghị định số 70/2025/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 20/3/2025 đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong công tác quản lý hóa đơn, chứng từ tại Việt Nam. Với việc sửa đổi, bổ sung tới 40/61 điều của Nghị định 123/2020/NĐ-CP, văn bản mới này không chỉ nhằm hoàn thiện khung pháp lý mà còn hướng tới mục tiêu tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế, thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Sự ra đời của Nghị định 70 phản ánh rõ nét xu hướng hiện đại hóa công tác quản lý thuế, trong đó doanh nghiệp và người nộp thuế được đặt ở vị trí trung tâm. Những thay đổi này không đơn thuần là yêu cầu tuân thủ, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, cắt giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Những Thay Đổi Quan Trọng Mà Doanh Nghiệp Cần Nắm Vững
Để giúp bạn có cái nhìn tổng quan và dễ dàng ứng dụng, chúng ta sẽ cùng phân tích các nhóm nội dung chính theo từng khía cạnh tác động đến hoạt động kinh doanh.
1. Mở Rộng Đối Tượng Và Tạo Thuận Lợi Cho Người Nộp Thuế
Nghị định 70 mở rộng phạm vi áp dụng và đơn giản hóa nhiều thủ tục, thể hiện rõ tinh thần hỗ trợ doanh nghiệp.
- Thu hút nhà cung cấp nước ngoài: Lần đầu tiên, Nghị định chính thức bổ sung đối tượng áp dụng là các “Nhà cung cấp ở nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam” hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số. Họ có thể đăng ký tự nguyện sử dụng hóa đơn điện tử giá trị gia tăng. Điều này góp phần tạo sân chơi bình đẳng và minh bạch hóa các giao dịch xuyên biên giới.
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được ủy nhiệm lập hóa đơn: Trước đây, chỉ doanh nghiệp, tổ chức kinh tế mới được ủy nhiệm cho bên thứ ba (có quan hệ liên kết) lập hóa đơn điện tử. Giờ đây, quy định đã được mở rộng cho cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Đây là một bước tiến lớn, giúp các chủ thể kinh doanh nhỏ lẻ có thể thuê ngoài dịch vụ lập hóa đơn, giảm tải áp lực hành chính.
- Khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn: Nghị định bổ sung quy định cho phép người bán, tổ chức cung cấp dịch vụ hóa đơn và cơ quan thuế sử dụng cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử để triển khai các chương trình khuyến khích như “khách hàng thường xuyên”, “tham gia dự thưởng”, “hóa đơn may mắn”. Điều này không chỉ giúp tăng cường ý thức của người tiêu dùng mà còn là kênh tiếp thị hiệu quả cho doanh nghiệp.
2. Linh Hoạt Hóa Thời Điểm Và Nội Dung Lập Hóa Đơn
Đây là nhóm thay đổi thiết thực nhất, giải quyết nhiều vướng mắc từ thực tế kinh doanh.
Về thời điểm lập hóa đơn (Điều 9):
- Xuất khẩu hàng hóa: Thời điểm lập hóa đơn (hóa đơn thương mại điện tử, hóa đơn GTGT điện tử hoặc hóa đơn bán hàng điện tử) được xác định linh hoạt, chậm nhất không quá ngày làm việc tiếp theo kể từ ngày hàng hóa được thông quan. Điều này giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc đối soát chứng từ với hải quan.
- Dịch vụ cung cấp cho tổ chức, cá nhân nước ngoài: Áp dụng thống nhất như dịch vụ trong nước, lập hóa đơn tại thời điểm hoàn thành việc cung cấp dịch vụ, không phân biệt đã thu tiền hay chưa.
- Một số ngành nghề đặc thù: Nghị định bổ sung và làm rõ thời điểm lập hóa đơn cho nhiều lĩnh vực như:
- Dịch vụ ngân hàng (trừ cho vay), chứng khoán, bảo hiểm, quảng cáo…: Lập hóa đơn sau khi đối soát dữ liệu, chậm nhất ngày 07 của tháng sau.
- Kinh doanh casino, trò chơi điện tử có thưởng: Lập hóa đơn trong vòng 01 ngày kể từ khi kết thúc ngày xác định doanh thu.
- Hoạt động cho vay: Thời điểm lập hóa đơn được xác định theo kỳ hạn thu lãi trong hợp đồng.
- Bỏ quy định lập hóa đơn tổng: Nghị định bỏ quy định lập hóa đơn tổng cuối ngày/tháng đối với một số dịch vụ như ngân hàng, bảo hiểm, cấp điện cho người mua là cá nhân không có nhu cầu lấy hóa đơn. Điều này giúp giảm tải khối lượng công việc kế toán.
Về nội dung hóa đơn (Điều 10):
- Bổ sung thông tin người mua: Ngoài tên, địa chỉ, mã số thuế, hóa đơn có thể sử dụng số định danh cá nhân hoặc mã số đơn vị có quan hệ với ngân sách.
- Chi tiết hóa tên hàng hóa, dịch vụ:
- Dịch vụ ăn uống: Phải thể hiện rõ mặt hàng ăn, uống.
- Vận tải: Phải thể hiện biển kiểm soát phương tiện và hành trình (điểm đi – điểm đến).
- Vận tải qua nền tảng số, thương mại điện tử: Phải thể hiện tên hàng hóa vận chuyển, thông tin người gửi hàng.
- Xử lý chênh lệch thời gian: Quy định rõ, nếu thời điểm lập hóa đơn và thời điểm ký số khác nhau, thì thời điểm ký số và gửi cơ quan thuế chậm nhất là ngày làm việc tiếp theo. Người bán khai thuế theo thời điểm lập hóa đơn, người mua khai thuế khi nhận được hóa đơn hợp lệ.
3. Thúc Đẩy Mạnh Mẽ Hóa Đơn Điện Tử Khởi Tạo Từ Máy Tính Tiền
Đây là một trong những nội dung được chú trọng nhất, nhằm hiện đại hóa các giao dịch bán lẻ trực tiếp.
- Mở rộng đối tượng áp dụng: Nghị định bổ sung các đối tượng bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế, bao gồm:
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 01 tỷ đồng/năm trở lên.
- Doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực: trung tâm thương mại, siêu thị, bán lẻ (trừ ô tô, xe máy), ăn uống, nhà hàng, khách sạn, vận tải hành khách, dịch vụ giải trí, chiếu phim…
- Quy định rõ nội dung trên hóa đơn: Hóa đơn phải có đầy đủ thông tin người bán, người mua (nếu yêu cầu), chi tiết hàng hóa/dịch vụ, thời điểm lập và mã của cơ quan thuế (hoặc dữ liệu điện tử để truy xuất).
- Hỗ trợ và xử lý vi phạm: Nghị định cũng có lộ trình hỗ trợ các đối tượng chưa đáp ứng ngay điều kiện về hạ tầng. Tuy nhiên, sau khi được hỗ trợ mà không chuyển đổi, doanh nghiệp/hộ kinh doanh sẽ bị xử lý vi phạm.
Việc áp dụng rộng rãi hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền không chỉ giúp minh bạch hóa doanh thu, chống thất thu thuế, mà còn giúp chính các doanh nghiệp, hộ kinh doanh quản lý hàng tồn kho, doanh số một cách chính xác và hiệu quả hơn bao giờ hết. Hãy xem đây là một sự đầu tư chiến lược cho sự phát triển bền vững.
4. Quy Định Rõ Ràng Về Điều Chỉnh, Thay Thế Hóa Đơn Điện Tử
Nghị định 70 đã hệ thống hóa và chi tiết hóa các trường hợp điều chỉnh, thay thế hóa đơn, giúp doanh nghiệp dễ dàng thực hiện khi có phát sinh.
- Bắt buộc có văn bản thỏa thuận: Trước khi điều chỉnh hóa đơn sai, người bán và người mua (nếu là tổ chức, doanh nghiệp) phải có văn bản thỏa thuận ghi rõ nội dung sai sót. Với người mua là cá nhân, người bán phải thông báo cho người mua hoặc trên website của mình.
- Linh hoạt trong điều chỉnh: Cho phép lập 01 hóa đơn để điều chỉnh/thay thế cho nhiều hóa đơn sai trong cùng một tháng của cùng một người mua, giúp tiết kiệm thời gian và công sức.
- Bổ sung nhiều trường hợp cụ thể: Nghị định quy định chi tiết việc lập hóa đơn điều chỉnh cho các trường hợp:
- Chiết khấu thương mại.
- Trả lại hàng hóa, giảm giá.
- Hoàn, giảm phí bảo hiểm.
- Hủy/chấm dứt giao dịch đã thu tiền trước (bất động sản, xây dựng).
- Hoàn phí dịch vụ thanh toán thẻ ngân hàng.
5. Siết Chặt Quản Lý Với Các Trường Hợp Vi Phạm
Bên cạnh những tạo thuận lợi, Nghị định 70 cũng tăng cường các biện pháp quản lý, xử lý đối với các hành vi vi phạm.
- Bổ sung các trường hợp bị ngừng sử dụng hóa đơn điện tử: Bao gồm: có hành vi lập hóa đơn bán khống bị khởi tố; cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án có văn bản đề nghị; có hành vi trốn thuế; thuộc diện rủi ro rất cao về thuế.
- Quy định cụ thể trình tự ngừng sử dụng: Tùy từng trường hợp, Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế sẽ tự động ngừng tiếp nhận hoặc cơ quan thuế trực tiếp ra thông báo.
- Bổ sung hành vi bị cấm: “Hành vi không chuyển dữ liệu điện tử về cơ quan thuế theo quy định” và “hành vi làm giả hóa đơn, chứng từ” chính thức được liệt kê là các hành vi bị nghiêm cấm.
Lời Khuyên Hành Động Cho Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ, Hộ Kinh Doanh
Đứng trước những thay đổi này, việc chủ động chuẩn bị là chìa khóa để vừa tuân thủ pháp lu