Chắc hẳn nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể đang cảm thấy “choáng ngợp” trước những thay đổi liên tục về chính sách thuế, kế toán. Mỗi lần có một nghị định mới ra đời lại kéo theo hàng loạt câu hỏi: Điều này ảnh hưởng thế nào đến hoạt động của tôi? Tôi cần phải làm gì để tuân thủ? Thấu hiểu những băn khoăn đó, bài viết này sẽ là người bạn đồng hành, giúp bạn giải mã một cách dễ hiểu và toàn diện nhất về Nghị định 70/2025/NĐ-CP – một cột mốc quan trọng trong hành trình số hóa và đơn giản hóa thủ tục về hóa đơn, chứng từ, có hiệu lực từ ngày 01/6/2025.
Nghị Định 70/2025/NĐ-CP: Bước Chuyển Mình Mạnh Mẽ Trong Quản Lý Hóa Đơn, Chứng Từ
Với việc sửa đổi, bổ sung tới 40/61 điều của Nghị định 123/2020/NĐ-CP, Nghị định 70/2025 không chỉ là một bản sửa lỗi thông thường mà là một cuộc “tái cấu trúc” toàn diện. Mục tiêu xuyên suốt là minh bạch hóa, tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế và đẩy mạnh chuyển đổi số. Đây là tin vui cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế số đang phát triển từng ngày.
Sự ra đời của Nghị định 70 phản ánh nỗ lực không ngừng của Nhà nước trong việc bắt kịp xu thế, đồng hành và tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, minh bạch hơn.
Những Điểm Mới Nổi Bật Mà Doanh Nghiệp Cần Đặc Biệt Lưu Ý
Thay vì đi sâu vào tất cả các điều khoản pháp lý phức tạp, chúng ta hãy cùng điểm qua những thay đổi thiết thực nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp.
Mở Rộng Đối Tượng Áp Dụng Và Tạo Điều Kiện Cho Người Bán
Nghị định mới đã mở rộng “vòng tay” để đón nhận thêm nhiều đối tượng tham gia vào hệ sinh thái hóa đơn điện tử:
- Nhà cung cấp nước ngoài: Các nhà cung cấp ở nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số nay có thể đăng ký tự nguyện sử dụng hóa đơn điện tử. Đây là bước tiến quan trọng trong việc quản lý các giao dịch xuyên biên giới.
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được ủy nhiệm lập hóa đơn: Trước đây, chỉ doanh nghiệp, tổ chức mới được ủy nhiệm cho bên thứ ba (có quan hệ liên kết) lập hóa đơn. Giờ đây, quy định đã mở rộng cho cả hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, giúp họ linh hoạt hơn trong việc triển khai các giải pháp hóa đơn điện tử.
Linh Hoạt Hóa Thời Điểm Lập Hóa Đơn
Đây có lẽ là một trong những thay đổi được chờ đợi nhất, giải quyết nhiều vướng mắc từ thực tế:
- Xuất khẩu hàng hóa: Thời điểm lập hóa đơn (hóa đơn thương mại điện tử, hóa đơn GTGT điện tử hoặc hóa đơn bán hàng điện tử) được xác định linh hoạt, nhưng chậm nhất là ngày làm việc tiếp theo kể từ ngày hàng hóa được thông quan.
- Dịch vụ cung cấp cho tổ chức, cá nhân nước ngoài: Áp dụng thời điểm lập hóa đơn như trong nước, tức là tại thời điểm hoàn thành việc cung cấp dịch vụ, bất kể đã thu tiền hay chưa.
- Một số ngành nghề đặc thù: Nghị định bổ sung thời điểm lập hóa đơn cho nhiều lĩnh vực như kinh doanh bảo hiểm, casino, trò chơi điện tử có thưởng, cho vay, đại lý đổi ngoại tệ… với các quy định rất cụ thể, phù hợp với đặc thù nghiệp vụ.
- Bãi bỏ một số quy định: Nghị định đã bỏ quy định lập hóa đơn tổng cuối ngày/tháng đối với một số dịch vụ ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm… cho người mua là cá nhân không có nhu cầu lấy hóa đơn, giúp giảm tải khối lượng công việc.
Bổ Sung Và Làm Rõ Nội Dung Hóa Đơn
Nghị định yêu cầu chi tiết hơn về thông tin trên hóa đơn để đảm bảo tính minh bạch và phù hợp với các quy định khác:
- Thông tin người mua: Ngoài tên, địa chỉ, mã số thuế, có thể sử dụng thêm số định danh cá nhân hoặc mã số đơn vị có quan hệ với ngân sách.
- Tên hàng hóa, dịch vụ: Với dịch vụ ăn uống, phải thể hiện mặt hàng ăn, uống cụ thể. Với vận tải, phải thể hiện biển số xe, hành trình (điểm đi – điểm đến). Với vận tải trên nền tảng số, phải thể hiện thông tin người gửi hàng.
- Thời điểm ký số và khai thuế: Quy định rõ thời điểm ký số và gửi dữ liệu cho cơ quan thuế chậm nhất là ngày làm việc tiếp theo kể từ thời điểm lập hóa đơn. Người bán khai thuế theo thời điểm lập hóa đơn, người mua khai thuế theo thời điểm nhận được hóa đơn hợp lệ.
Quy Định Rõ Ràng Về Hóa Đơn Điện Tử Khởi Tạo Từ Máy Tính Tiền
Đây là điểm nhấn quan trọng, thể hiện định hướng đẩy mạnh số hóa ở cấp độ bán lẻ, trực tiếp cho người tiêu dùng.
- Đối tượng áp dụng: Nghị định quy định cụ thể các đối tượng phải sử dụng, bao gồm hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 01 tỷ đồng/năm trở lên và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, siêu thị, ăn uống, khách sạn, vận tải hành khách, giải trí… có bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng.
- Nội dung hóa đơn: Quy định rõ các thông tin tối thiểu phải có, bao gồm mã của cơ quan thuế hoặc dữ liệu điện tử để người mua truy xuất. Người bán có thể gửi hóa đơn qua tin nhắn, email hoặc cung cấp mã QR để người mua tự tra cứu, tải về.
Việc mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền không chỉ giúp minh bạch hóa doanh thu mà còn tạo cơ hội để doanh nghiệp kết nối trực tiếp với khách hàng cuối, xây dựng cơ sở dữ liệu khách hàng và triển khai các chương trình khuyến mãi, chăm sóc khách hàng hiệu quả hơn.
Cơ Chế Điều Chỉnh, Thay Thế Hóa Đơn Linh Hoạt Và Thực Tế Hơn
Thay vì quy định hủy hóa đơn lập sai, Nghị định 70 tập trung vào cơ chế điều chỉnh hoặc thay thế một cách linh hoạt:
- Văn bản thỏa thuận: Trước khi điều chỉnh, người bán và người mua (nếu là tổ chức, doanh nghiệp) phải có văn bản thỏa thuận ghi rõ nội dung sai sót. Với người mua là cá nhân, người bán có thể thông báo trên website của mình.
- Lập 01 hóa đơn cho nhiều hóa đơn sai: Cho phép lập một hóa đơn điều chỉnh/thay thế cho nhiều hóa đơn đã lập sai trong cùng một tháng cho cùng một người mua, giúp tiết kiệm thời gian và công sức.
- Bổ sung các trường hợp điều chỉnh: Quy định rõ cách xử lý trong các tình huống phức tạp như: điều chỉnh sau quyết toán, chiết khấu thương mại, trả lại hàng hóa (kể cả tài sản phải đăng ký), hoàn/giảm phí bảo hiểm, hủy giao dịch bất động sản, hoàn phí dịch vụ ngân hàng, viễn thông…
Mẹo nhỏ: Hãy thiết lập một quy trình nội bộ rõ ràng để xử lý ngay các hóa đơn lập sai. Việc có sẵn mẫu văn bản thỏa thuận và hiểu rõ các bước điều chỉnh theo Nghị định mới sẽ giúp doanh nghiệp bạn xử lý tình huống nhanh chóng, tránh ảnh hưởng đến công tác kê khai thuế.
Thay Đổi Về Quy Trình Đăng Ký Và Ngừng Sử Dụng Hóa Đơn Điện Tử
Đăng Ký Sử Dụng: Tự Động Hóa Và Siết Chặt Quản Lý
Quy trình đăng ký được tự động hóa cao trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Đáng chú ý, hệ thống sẽ tự động đối chiếu thông tin người đại diện pháp luật với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Nếu người đại diện này đang liên quan đến các doanh nghiệp “có vấn đề” (ngừng hoạt động, vi phạm thuế, rủi ro cao…), cơ quan thuế có thể yêu cầu giải trình hoặc xác minh trước khi chấp thuận đăng ký.
Ngừng Sử Dụng: Bổ Sung Nhiều Trường Hợp Và Quy Trình Rõ Ràng
Nghị định bổ sung nhiều trường hợp bị ngừng sử dụng hóa đơn điện tử, phản ánh sự siết chặt quản lý, đặc biệt với các hành vi vi phạm:
- Người nộp thuế có hành vi trốn thuế.
- Bị khởi tố về hành vi lập hóa đơn bán khống.
- Cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án có văn bản đề nghị.
- Thuộc diện rủi ro rất cao về thuế.
- Thay đổi ngành nghề dẫn đến không đáp ứng điều kiện sử dụng hóa đơn từ máy tính tiền.
Ứng với mỗi trường hợp, nghị định quy định một quy trình ngừng sử dụng cụ thể, từ tự động ngừng tiếp nhận đến việc có thông báo và cho phép giải trình.
Mở Rộng Phạm Vi Áp Dụng Chứng Từ Điện Tử
Không chỉ dừng lại ở hóa đơn, Nghị định 70 còn mở rộng việc áp dụng chứng từ điện tử cho:
- Tổ chức, cá nhân khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.
- Khấu trừ thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số.
Đồng thời, nghị định cũng bổ sung các quy định về định dạng, đăng ký sử dụng và xử lý chứng từ điện tử (theo nguyên tắc tương tự như hóa đơn điện tử), tạo ra một hệ sinh thái số đồng bộ cho cả hóa đơn và chứng từ.
Lộ Trình Áp Dụng Và Thông Điệp Từ Nhà Làm Luật
Nghị định có hiệu lực từ 01/6/2025, nhưng cũng có quy định chuyển tiếp linh hoạt. Đối với các đối tượng phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nhưng chưa đáp ứng điều kiện về hạ tầng, cơ quan thuế sẽ có kế hoạch hỗ trợ và thông báo lộ trình chuyển đổi. Điều này cho thấy sự quan tâm, không “đánh úp” doanh nghiệp.
Trách nhiệm thi hành được phân công rõ ràng cho Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và đặc biệt là Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trong việc chỉ đạo, phối hợp và hỗ trợ doanh nghiệp trên địa bàn chuyển đổi, kể cả về hạ tầng công nghệ thông tin.
Nhìn chung, Nghị định 70/2025/NĐ-CP là một bước tiến dài, mang cả cơ hội và thách thức. Việc nắm bắt kịp thời và chuẩn bị chu đáo ngay từ bây giờ sẽ giúp do