Trong hành trình xây dựng và phát triển doanh nghiệp, việc nắm bắt kịp thời những thay đổi về chính sách thuế không chỉ là nghĩa vụ mà còn là một lợi thế cạnh tranh quan trọng. Đặc biệt, đối với các hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc hiểu rõ về thuế thu nhập cá nhân (TNCN) giúp chủ động hơn trong hoạch định tài chính, chi trả lương thưởng minh bạch và thu hút nhân tài. Năm 2025 đánh dấu một bước chuyển mình đáng chú ý khi dự thảo Luật Thuế TNCN mới được đưa ra với những đề xuất cải cách biểu thuế lũy tiến từng phần – một nội dung có tác động trực tiếp đến thu nhập của người lao động và chi phí của người sử dụng lao động. Bài viết này sẽ cùng bạn phân tích chi tiết những điểm mới này, so sánh với quy định hiện hành và đưa ra những gợi ý thiết thực để doanh nghiệp có sự chuẩn bị tốt nhất.
Biểu Thuế Lũy Tiến Từng Phần Hiện Hành: Bức Tranh Toàn Cảnh
Trước khi đi sâu vào những thay đổi, chúng ta cần có cái nhìn rõ ràng về cơ chế tính thuế TNCN đang được áp dụng. Biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành, căn cứ theo Luật Thuế TNCN 2007 (sửa đổi, bổ sung), được thiết kế với 7 bậc thuế. Nguyên tắc “lũy tiến” ở đây có nghĩa là thuế suất sẽ tăng dần theo từng phần thu nhập tăng thêm, đảm bảo tính công bằng xã hội.
Dưới đây là biểu thuế cụ thể tính trên thu nhập tính thuế/tháng (sau khi đã trừ các khoản giảm trừ):
- Bậc 1: Thu nhập đến 5 triệu đồng – Áp dụng thuế suất 5%
- Bậc 2: Thu nhập trên 5 triệu đến 10 triệu đồng – Áp dụng thuế suất 10%
- Bậc 3: Thu nhập trên 10 triệu đến 18 triệu đồng – Áp dụng thuế suất 15%
- Bậc 4: Thu nhập trên 18 triệu đến 32 triệu đồng – Áp dụng thuế suất 20%
- Bậc 5: Thu nhập trên 32 triệu đến 52 triệu đồng – Áp dụng thuế suất 25%
- Bậc 6: Thu nhập trên 52 triệu đến 80 triệu đồng – Áp dụng thuế suất 30%
- Bậc 7: Thu nhập trên 80 triệu đồng – Áp dụng thuế suất 35%
Lưu ý quan trọng: Thu nhập tính thuế là phần thu nhập còn lại sau khi đã trừ đi các khoản giảm trừ gia cảnh cho bản thân, người phụ thuộc và các khoản đóng bảo hiểm bắt buộc. Việc kê khai đầy đủ người phụ thuộc là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm số thuế phải nộp.
Mặc dù đã phát huy hiệu quả qua nhiều năm, biểu thuế 7 bậc này cũng bộc lộ một số hạn chế, đặc biệt là sự phức tạp trong tính toán và khoảng cách giữa các bậc thuế khá hẹp, khiến người lao động dễ “nhảy bậc” thuế khi thu nhập tăng nhẹ.
Dự Thảo Mới 2025: Đơn Giản Hóa Với 5 Bậc Thuế
Nhận thấy những bất cập từ biểu thuế hiện hành, dự thảo Luật Thuế TNCN mới (dự kiến áp dụng từ 2025) đã đề xuất cải cách mạnh mẽ bằng cách rút gọn số bậc thuế từ 7 xuống còn 5 bậc. Đây được xem là điểm thay đổi có tác động rộng rãi nhất. Cơ quan soạn thảo đưa ra 2 phương án để thảo luận và lấy ý kiến.
Phương Án 1: Giữ Nguyên Khoảng Cách Thu Nhập Cơ Bản
Phương án này tập trung vào việc giảm số bậc nhưng vẫn giữ các ngưỡng thu nhập quen thuộc.
- Bậc 1: Thu nhập đến 10 triệu đồng – Thuế suất 5%
- Bậc 2: Thu nhập trên 10 triệu đến 30 triệu đồng – Thuế suất 15%
- Bậc 3: Thu nhập trên 30 triệu đến 50 triệu đồng – Thuế suất 25%
- Bậc 4: Thu nhập trên 50 triệu đến 80 triệu đồng – Thuế suất 30%
- Bậc 5: Thu nhập trên 80 triệu đồng – Thuế suất 35%
Phương Án 2: Giãn Rộng Hơn Nữa Khoảng Cách Thu Nhập
Phương án này được đánh giá là có lợi hơn cho người nộp thuế, đặc biệt là nhóm thu nhập trung bình khá và cao, khi giãn rộng đáng kể các ngưỡng thu nhập.
- Bậc 1: Thu nhập đến 10 triệu đồng – Thuế suất 5%
- Bậc 2: Thu nhập trên 10 triệu đến 30 triệu đồng – Thuế suất 15%
- Bậc 3: Thu nhập trên 30 triệu đến 60 triệu đồng – Thuế suất 25%
- Bậc 4: Thu nhập trên 60 triệu đến 100 triệu đồng – Thuế suất 30%
- Bậc 5: Thu nhập trên 100 triệu đồng – Thuế suất 35%
Cả hai phương án đều loại bỏ bậc thuế suất 10% và 20% so với biểu thuế cũ, đồng thời nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế suất thấp nhất (5%) lên 10 triệu đồng/tháng (so với 5 triệu đồng như hiện nay).
So Sánh Chi Tiết Biểu Thuế Mới Và Cũ: Ai Là Người Hưởng Lợi?
Để thấy rõ tác động của dự thảo mới, chúng ta hãy cùng so sánh trực tiếp biểu thuế hiện hành với phương án 2 – phương án được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực nhất.
Bảng So Sánh Trực Quan
- Đơn giản hóa thủ tục: Từ 7 bậc giảm xuống còn 5 bậc giúp việc kê khai, tính toán thuế của kế toán doanh nghiệp trở nên dễ dàng và ít sai sót hơn.
- Tăng khoảng cách giữa các bậc thuế: Việc giãn rộng các ngưỡng thu nhập (ví dụ: bậc 3 trong phương án 2 có khoảng cách lên đến 30 triệu đồng) giúp người lao động yên tâm hơn khi thu nhập tăng, hạn chế tình trạng tăng lương “ảo” (sau thuế không tăng đáng kể do nhảy bậc thuế).
- Lợi ích cho người thu nhập trung bình khá và cao: Những người có thu nhập từ 30 triệu đồng/tháng trở lên sẽ được hưởng lợi rõ rệt. Ví dụ, một người có thu nhập tính thuế 55 triệu/tháng, theo biểu cũ sẽ áp dụng thuế suất 30%, nhưng theo phương án 2 mới chỉ thuộc bậc 25%.
- Không tăng gánh nặng thuế: Mức thuế suất tối đa vẫn được duy trì ở 35%, cho thấy mục tiêu cải cách là đơn giản hóa và hỗ trợ, không phải là tăng thu ngân sách từ thuế TNCN.
Một điểm đáng chú ý khác trong dự thảo là đề xuất tăng mức giảm trừ gia cảnh. Sự kết hợp giữa việc giãn bậc thuế và tăng giảm trừ sẽ tạo ra hiệu ứng kép, giúp tăng thu nhập thực tế cho đại đa số người lao động, từ đó kích thích tiêu dùng và phát triển kinh tế.
Những Khoản Thu Nhập Nào Từ Tiền Lương, Tiền Công Phải Chịu Thuế TNCN?
Hiểu về biểu thuế là quan trọng, nhưng việc xác định đúng các khoản thu nhập chịu thuế còn quan trọng hơn. Theo quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC (và các văn bản sửa đổi, bổ sung), thu nhập chịu thuế từ tiền lương, tiền công được hiểu rất rộng.
Nó không chỉ đơn thuần là tiền lương cố định hàng tháng bạn nhận được. Cụ thể, nó bao gồm tất cả các khoản tiền mà người lao động nhận được từ người sử dụng lao động, như:
- Tiền lương, tiền công theo tháng, tuần, ngày, giờ.
- Tiền thưởng (thưởng năng suất, thưởng hiệu quả công việc, thưởng sáng kiến, thưởng dịp lễ tết…).
- Phụ cấp, trợ cấp (trừ một số khoản trợ cấp được miễn thuế theo quy định, như trợ cấp khó khăn đột xuất, trợ cấp tai nạn lao động…).
- Tiền nhận được từ các khoản phúc lợi (ví dụ: tiền mua nhà, mua xe, hỗ trợ chi phí sinh hoạt vượt quá mức quy định).
- Tiền tham gia hội đồng quản trị, ban kiểm soát.
- Các khoản lợi ích khác bằng tiền hoặc không bằng tiền mà người lao động được hưởng.
Thời điểm xác định thu nhập chịu thuế là thời điểm tổ chức, cá nhân trả thu nhập cho người nộp thuế. Điều này có nghĩa, dù bạn có nhận được tiền hay chưa, khoản thu nhập đó đã phải tính vào thu nhập chịu thuế tại thời điểm doanh nghiệp quyết toán trả cho bạn.
Đối Tượng Nào Phải Nộp Thuế Thu Nhập Cá Nhân?
Không phải cá nhân nào có thu nhập cũng phải nộp thuế TNCN. Luật thuế phân biệt rõ hai nhóm đối tượng: Cá nhân cư trú và Cá nhân không cư trú.
- Cá nhân cư trú: Là người đáp ứng một trong hai điều kiện sau:
- Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên trong một năm dương lịch hoặc trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam.
- Có nơi ở thường xuyên tại Việt Nam (bao gồm nơi đăng ký thường trú hoặc có nhà thuê để ở tại Việt Nam với hợp đồng thuê có thời hạn từ 90 ngày trở lên trong năm tính thuế).
Cá nhân cư trú phải nộp thuế đối với toàn bộ thu nhập chịu thuế, phát sinh cả trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam.
- Cá nhân không cư trú: Là người không đáp ứng các điều kiện nêu trên. Thuế thu nhập cá nhân của cá nhân không cư trú được xác định trên thu nhập chịu thuế phát sinh tại Việt Nam và không phân biệt nơi trả thu nhập. Thuế suất áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của cá nhân không cư trú là 20%.
Lời Kết: Chuẩn Bị Sẵn Sàng Cho Những Thay Đổi Tích Cực
Những đề xuất cải cách biểu thuế lũy tiến từng phần trong dự thảo Luật Thuế TNCN 2025 hứa hẹn mang lại một làn gió mới, tích cực cho cả người lao động và cộng đồng doanh nghiệp. Sự đơn giản hóa không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí tuân thủ mà còn góp phần minh bạch hóa quan hệ lao động. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ và hộ kinh doanh, đây là cơ hội để điều chỉnh chính sách lương thưởng hợp lý, nâng cao đời sống người lao động và củng cố năng lực cạnh tranh.
Việc theo dõi sát sao các thông tin chính thức từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền là vô cùng cần thiết. Hãy xem đây là một bước đi chiến lược trong hành trình phát triển bền vững của mình. Sự chủ động ngay từ hôm nay sẽ giúp bạn tự tin hơn khi các quy định mới chính thức có hiệu lực.
Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ KTO tại website Kế