Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu liên tục biến động, từng dòng tin tức, quyết sách chính sách từ các nước lớn như Mỹ, Trung Quốc hay liên minh châu Âu có thể tạo nên những làn sóng lan tỏa mạnh mẽ đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trên toàn thế giới. Sự thay đổi về thuế quan, chính sách tài chính, và biến động thị trường quốc tế không chỉ ảnh hưởng đến các tập đoàn đa quốc gia mà còn tác động trực tiếp – dù có thể gián tiếp qua nhiều khâu trung gian – đến từng doanh nghiệp vừa, nhỏ và cả các hộ kinh doanh cá thể tại Việt Nam. Hiểu, cập nhật và chủ động ứng phó với các thay đổi này chính là bí quyết giúp doanh nghiệp trụ vững và phát triển bền vững trước thách thức của thời cuộc.
Bức tranh kinh tế thế giới: Những chuyển động 24h qua
Chỉ trong một ngày, hàng loạt tin tức kinh tế – tài chính trên thế giới đã cho thấy bối cảnh toàn cầu đang “nóng” lên từng giờ. Từ các chính sách thuế quan mới của Mỹ, các động thái điều hành lãi suất của Fed, tới biến động thị trường vàng, cổ phiếu, và những bước đi điều chỉnh của các tập đoàn lớn như Tesla, Intel hay Microsoft… Tất cả đều cho thấy sự năng động, phức tạp của môi trường kinh doanh quốc tế hiện nay.
- Mỹ siết thuế nhập khẩu: Chỉ trong một tuần, Tổng thống Mỹ công bố hàng loạt mức thuế nhập khẩu mới từ 10% tới 50% cho nhiều mặt hàng, gây tác động không nhỏ tới các quốc gia xuất khẩu như Trung Quốc, Ấn Độ, Thụy Sĩ, Brazil…
- Biến động thị trường tài chính: Cổ phiếu của các ông lớn như Intel, Microsoft biến động mạnh, trong khi phố Wall lại lạc quan vào giá vàng và dự báo mới cho lãi suất Fed cũng chuyển biến bất ngờ.
- Dòng chảy thương mại thay đổi: Các quốc gia như Trung Quốc thành lập thêm các ủy ban quản lý rủi ro, trong khi EU, Brazil, Ấn Độ… tìm cách thích nghi với làn sóng đổi mới về chính sách thuế toàn cầu.
“Những thay đổi về thuế quan, lãi suất và chính sách tài chính toàn cầu đang đòi hỏi doanh nghiệp Việt, đặc biệt là nhóm vừa và nhỏ, phải nhạy bén hơn bao giờ hết trong việc cập nhật thông tin và xây dựng chiến lược ứng phó.” – Nhận định từ chuyên gia tư vấn tài chính doanh nghiệp.
Thuế quan mới của Mỹ và hệ lụy với kinh tế thế giới
Đòn bẩy từ chính sách thuế của Mỹ
Mỹ vẫn giữ vai trò trung tâm trong nền kinh tế toàn cầu. Bất kỳ quyết định nào từ Nhà Trắng liên quan đến chính sách thương mại hoặc thuế quan đều có thể tạo hiệu ứng domino, lan tỏa khắp các chuỗi cung ứng quốc tế.
- Áp thuế “sốc” lên đồng hồ Thụy Sĩ, vàng thỏi xuất xứ Thụy Sĩ: Quyết định tăng thuế 39% đã ngay lập tức đẩy giá bán lẻ các mặt hàng cao cấp này tại Mỹ tăng vọt – ảnh hưởng lớn đến chiến lược xuất khẩu của các thương hiệu hàng đầu Thụy Sĩ.
- Thuế nhập khẩu 50% – 100% với hàng hóa từ Ấn Độ, Trung Quốc, bán dẫn, dược phẩm và thậm chí cà phê Brazil: Đây là những biện pháp quyết liệt nhằm cân bằng cán cân thương mại và bảo vệ sản xuất nội địa Mỹ, đồng thời buộc các đối tác thương mại phải tìm giải pháp chuyển hướng dòng hàng hoặc thay đổi chiến lược tiếp cận thị trường Mỹ.
- Dự báo thâm hụt thương mại Mỹ – Trung về mức thấp kỷ lục: Tháng 6, thâm hụt thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới chỉ còn 9,4 tỷ USD – thấp nhất 21 năm qua, phản ánh sự dịch chuyển mạnh dòng chảy thương mại và các biện pháp ngăn chặn nhập siêu quyết liệt từ phía Mỹ.
Doanh nghiệp toàn cầu thích nghi ra sao?
- Chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu, sản xuất: Nhiều doanh nghiệp châu Âu tăng giá bán, chuyển một phần nhà máy sang địa phận Mỹ để né thuế, hay như Indonesia chuyển hướng xuất khẩu tôm sang Trung Quốc – phản ánh hành xử linh hoạt của các doanh nghiệp quốc tế dưới áp lực thuế quan mới.
- Nắm bắt chính sách miễn trừ: Kinh tế Brazil được đánh giá vững vàng dù đối diện thuế cao nhờ tận dụng các hiệp định thương mại song phương, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và chủ động tìm kiếm các ưu đãi miễn trừ.
- Doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn: Trong khi các tập đoàn có thể dễ dàng dịch chuyển sản xuất thì các doanh nghiệp vừa và nhỏ hay hộ kinh doanh thường gặp nhiều rào cản về chi phí, mạng lưới đối tác, và thiếu thông tin cập nhật.
“Mỗi động thái về thuế nhập khẩu, dù ở xa tận Mỹ, cũng có thể khiến doanh nghiệp Việt đối mặt nguy cơ tăng giá đầu vào, gián đoạn chuỗi cung ứng, thậm chí mất đơn hàng xuất khẩu nếu không chủ động ứng phó.” – Chia sẻ của một giám đốc doanh nghiệp vừa tại TP.HCM.
Biến động lãi suất, tác động đến thị trường tài chính, doanh nghiệp
Fed – cỗ máy điều tiết dòng tiền toàn cầu
- JPMorgan dự báo Fed giảm lãi suất sớm: Động thái dự báo giảm lãi suất ngay từ tháng 9 cho thấy Mỹ đang cân nhắc điều chỉnh chính sách để hỗ trợ thị trường lao động yếu đi – tác động mạnh tới lãi suất vay USD toàn cầu, trong đó có Việt Nam.
- Biến động lãnh đạo Fed: Việc đề cử các thành viên mới, kinh nghiệm từ Chủ tịch Hội đồng Cố vấn kinh tế, sẽ tác động trực tiếp tới tư duy và phương pháp điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian tới.
“Một đợt giảm mạnh lãi suất USD có thể tạo cơ hội cho doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tiếp cận vốn vay rẻ hơn, nhưng cũng đi kèm rủi ro biến động tỷ giá và sức ép cạnh tranh quốc tế tăng lên.”
Tác động lan tỏa đến thị trường Việt Nam
- Lãi suất quốc tế điều chỉnh – cơ hội gỡ khó cho doanh nghiệp: Nhiều doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu bằng USD hoặc có nhu cầu vốn ngoại tệ sẽ được lợi, nhưng lưu ý cẩn trọng trước rủi ro tỷ giá.
- Thị trường chứng khoán, vàng biến động: Giá cổ phiếu các tập đoàn công nghệ Mỹ lên xuống mạnh, giá vàng cũng được các chuyên gia phố Wall lạc quan dự báo tăng, tạo nhiều cơ hội – nhưng cũng tiềm ẩn thách thức cho nhà đầu tư cá nhân và các doanh nghiệp sử dụng vàng làm kênh bảo toàn vốn.
Mẹo nhỏ:
- Doanh nghiệp nên xây dựng các kịch bản biến động tỷ giá/lãi suất để ứng phó linh hoạt –
Áp dụng phương pháp dự phòng rủi ro (hedging) hoặc lựa chọn hợp đồng ngoại tệ kỳ hạn nếu có nhu cầu thanh toán quốc tế lớn. - Chủ động cập nhật diễn biến lãi suất quốc tế trên các kênh tài chính uy tín để kịp thời điều chỉnh chiến lược vốn, kỳ hạn vay.
Chuỗi cung ứng “căng mình” thích nghi chính sách mới
Gia tăng thuế nhập khẩu từ Mỹ đang khiến nhiều quốc gia xuất khẩu lớn phải nhanh chóng “xoay trục” chuỗi cung ứng của mình. Không chỉ các tập đoàn lớn, nhiều doanh nghiệp vừa – nhỏ, kể cả hộ kinh doanh, cũng chịu ảnh hưởng mạnh từ việc tăng giá đầu vào, chi phí logistics, xáo trộn hợp đồng cung ứng.
Biến động bất động sản, chuỗi cung ứng toàn cầu, các ngành nhạy cảm
- Trung Quốc thành lập Ủy ban tài chính cho doanh nghiệp bất động sản: Đây là động thái giảm thiểu rủi ro cho lĩnh vực trọng điểm, giúp kiểm soát tốt hơn tín dụng và nguồn vốn bất động sản trong bối cảnh thị trường toàn cầu bất định.
- Đổi hướng dòng chảy thương mại: Các dòng hàng như cà phê Brazil, tôm Indonesia, chai nhựa từ Hà Lan… đều phải đi vòng qua các ngả khác, hoặc phân phối sang các đối tác mới khi thị trường Mỹ – nơi tiêu thụ lớn nhất – trở nên khó tiếp cận.
- Doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất tại chỗ: Apple, Microsoft tăng đầu tư sản xuất tại Mỹ, còn doanh nghiệp châu Âu dịch chuyển dây chuyền về gần thị trường tiêu thụ nhằm giảm tối đa rủi ro thuế quan mới.
“Khi dòng chảy thương mại toàn cầu bị bẻ hướng bởi các hàng rào thuế quan, doanh nghiệp nhỏ Việt Nam cần tận dụng thời cơ để đa dạng hóa nguồn hàng nhập khẩu, tìm kiếm đối tác, và không phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường.”
Một số mẹo “sống khỏe” trước biến động kinh tế tài chính quốc tế
- Cập nhật tin tức thường xuyên: Cần chủ động theo dõi tình hình chính sách thuế, tài khóa, tài chính quốc tế mỗi ngày để chủ động điều chỉnh kế hoạch kinh doanh.
- Xây dựng quỹ dự phòng tài chính: Luôn trích trước một phần lợi nhuận vào quỹ dự phòng để ứng phó kịch bản rủi ro về lãi suất, tỷ giá, giá vốn.
- Đa dạng hóa nguồn nguyên liệu, đối tác: Không phụ thuộc duy nhất vào một nguồn nhập, giảm thiểu rủi ro khi đối tác hoặc thị trường lớn bất ngờ siết chặt kiểm soát.
- Đọc kỹ hợp đồng quốc tế: Khi xuất nhập khẩu hoặc nhận hàng hóa, hãy chú ý các điều khoản liên quan thuế quan, chi phí phát sinh để tránh “bẫy” khi có thay đổi chính sách từ nước ngoài.
- Nâng cao năng lực quản trị tài chính, kế toán – thuế: Đào tạo định kỳ cho đội ngũ nội bộ để hiểu sâu chính sách, tận dụng được các ưu đãi, miễn trừ, giảm thiểu chi phí, phòng tránh rủi ro pháp lý.
- Xây dựng kịch bản tài chính – thuế cho từng tình huống:
Lập bảng so sánh các kịch bản: Nếu thuế nhập khẩu tăng X% thì giá vốn, giá bán, dòng tiền doanh nghiệp biến đổi ra sao? Chủ động điều chỉnh các mốc khóa đơn, thanh toán… để tối ưu lợi ích.
Kinh nghiệm thực tế: Nhìn từ các “ông lớn”, áp dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ
Chiến lược chủ động của “người khổng lồ”
Các tập đoàn như Apple, Microsoft, Tesla… luôn có sẵn nhiều phương án dự phòng cho biến động kinh tế toàn cầu. Họ thường xuyên:
- Mở rộng sản xuất tại nhiều quốc gia khác nhau để giảm thiểu rủi ro đơn lẻ.
- Duy trì quỹ dự phòng lớn, quản lý dòng tiền linh hoạt.
- Thiết lập đội ngũ phân tích chính sách, cập nhật sớm các thay đổi liên quan tài chính – thuế.
- Chủ động đàm phán các ưu đãi với chính phủ và đối tác cung ứng toàn cầu.
Doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể chưa đủ nguồn lực như các tập đoàn đa quốc gia, nhưng vẫn có thể áp dụng một số nguyên tắc quản trị cơ bản:
- Lập bảng cân đối tài sản – nguồn vốn định kỳ, phân tích dòng tiền thực tế hàng tháng.
- Đàm phán hợp đồng linh hoạt với đối tác, bổ sung điều khoản dự phòng khi giá thuế, nguyên liệu biến động.
- Chủ động kết nối với các hiệp hội ngành hàng, đối tác tư vấn chuyên môn (như các dịch vụ kế toán, tài chính, thuế uy tín) để được cảnh báo sớm các rủi ro.
“Doanh nghiệp vừa và nhỏ dù hạn chế về quy mô, nhưng nếu chủ động xây dựng hệ thống quản trị tài chính, kế toán – thuế bài bản, cập nhật chính sách nhanh và biết hợp lực cùng các đối tác, hoàn toàn có thể biến khó khăn thành cơ hội bứt phá.” – Phân tích từ Kế toán Thuế Online (KTO).
Đồng hành cùng doanh nghiệp nhỏ giữa thời đại biến động
Dù không thể thay đổi được “thời tiết” kinh tế quốc tế, mỗi doanh nghiệp hay cá thể kinh doanh tại Việt Nam vẫn hoàn toàn có thể tự mình chủ động xây dựng “chiếc ô” vững chắc cho riêng mình. “Chiếc ô” ấy chính là trang bị kiến thức, kỹ năng, chủ động cập nhật chính sách mới, áp dụng các giải pháp quản trị tài chính – kế toán – thuế thông minh, và không ngừng hợp tác cùng các đối tác chuyên môn.
Một cộng đồng doanh nghiệp biết chia sẻ thông tin, hợp lực ứng phó và hành động nhanh sẽ vượt qua được những làn sóng khó khăn, biến động dù tưởng chừng lớn lao nhất.
Nếu bạn là chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể, hãy luôn củng cố tinh thần chủ động học hỏi, thường xuyên cập nhật tin tức và ý kiến chuyên môn từ các nguồn tin cậy. Những gợi ý, bí quyết từ dòng thời sự tài chính quốc tế hôm nay chính là hành trang bổ ích cho bạn chuẩn bị cho ngày mai, giảm rủi ro và đón nhận nhiều cơ hội mới.
Đừng quên đồng hành cùng các chuyên gia – dịch vụ uy tín để được tư vấn, cập nhật, giải đáp kịp thời về các quy định mới nhất. Bạn hãy theo dõi các thông tin mới nhất và các tư vấn giá trị từ KTO tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO
Chúc các bạn vững vàng, sáng suốt, tận dụng được sóng dữ để… hóa rồng trên thị trường.
Nguồn tham khảo:
- Financial Times, Bloomberg, CNBC – tin tức kinh tế tài chính toàn cầu
- Chính sách, văn bản mới từ Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế Việt Nam
- Trải nghiệm thực tế từ các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, hiệp hội ngành hàng
- Kinh nghiệm và nhận định của các chuyên gia Kế toán Thuế Online (KTO)