Mỗi sáng mở cửa hàng hay khởi động một ngày làm việc mới tại cơ sở kinh doanh của mình, bạn có từng nghĩ rằng những việc tưởng chừng nhỏ bé—ghi chép lại từng đơn hàng, chính xác từng số liệu doanh thu, nộp thuế đúng hạn—thực ra đang dần mở rộng con đường phát triển bền vững cho chính mình? Chuyển mình từ phương pháp thuế khoán sang kê khai tưởng phức tạp nhưng lại là “chìa khóa vàng” giúp hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp nhỏ hòa nhập với dòng chảy kinh tế mới, chuyên nghiệp hóa hoạt động và dễ dàng tiếp cận các cơ hội lớn. Hãy cùng tôi phân tích sâu hơn để thấy rõ lợi ích và cách thực hiện việc nộp thuế theo phương pháp kê khai—một hành trình mà ai kinh doanh cũng nên bắt đầu ngay từ hôm nay.
Vì sao nên chuyển sang nộp thuế theo phương pháp kê khai?
Thực tế, nhiều hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ vẫn quen với phương pháp khoán: hàng năm nhận thông báo số thuế phải nộp dựa trên căn cứ ước tính, làm đơn giản, ít thủ tục. Tuy nhiên, sự phát triển của nền kinh tế, yêu cầu minh bạch về tài chính, kế toán, cùng chủ trương hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân đang làm cho phương pháp kê khai trở thành lựa chọn tất yếu và thông minh hơn hẳn. Dưới đây là 5 lý do cực kỳ quan trọng:
- Nâng cao tính minh bạch và chuyên nghiệp.
Việc chuyển sang kê khai thuế giúp mọi hoạt động được ghi nhận rõ ràng qua sổ sách, hóa đơn, chứng từ hợp lệ. Chỉ riêng việc sử dụng hóa đơn điện tử cũng đã tạo ra niềm tin lớn với khách hàng, góp phần xây dựng hình ảnh thương hiệu hiện đại và chuyên nghiệp. - Chủ động trong xác định số thuế phải nộp, hạn chế rủi ro bị ấn định thuế.
Một ưu điểm vô cùng lớn: doanh thu thật thế nào, thuế phải nộp sẽ tương xứng, không còn phụ thuộc vào mức khoán năm trước do cơ quan thuế quyết định. Khi có biến động thị trường, giảm doanh thu, bạn chủ động khai đúng thực tế, tránh thiệt thòi không đáng có. - Thuận lợi trong vay vốn và huy động đầu tư hoặc hợp tác kinh doanh.
Ngân hàng và đối tác luôn yêu cầu minh bạch tài chính. Khi kê khai đúng, giữ đầy đủ sổ sách, hóa đơn, việc chứng minh doanh thu, chi phí, lợi nhuận trở nên nhẹ nhàng, giúp việc mở rộng quy mô hoặc nhận đầu tư, vay vốn thuận lợi hơn rất nhiều. - Thúc đẩy quá trình chuyên nghiệp hóa và chuyển đổi lên doanh nghiệp.
Nộp thuế kê khai, quản lý dòng tiền qua tài khoản, sử dụng hóa đơn điện tử sẽ từng bước hình thành tư duy quản trị bài bản. Đó là bước đệm để hộ kinh doanh “lớn lên”, tiến dần tới mô hình doanh nghiệp chuẩn, phát triển bền vững trong tương lai. - Tạo nền tảng dữ liệu thực cho chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân.
Khi mọi hoạt động được số hóa, kê khai thực tế thay cho ước tính, cơ quan quản lý sẽ có cái nhìn thực chất và minh bạch hơn, từ đó xây dựng các chính sách hỗ trợ sát thực hơn cho từng lĩnh vực, từng quy mô kinh doanh.
“Việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là cơ hội để hộ kinh doanh tự nâng mình lên, hòa nhập vào chuỗi cung ứng lớn và tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn”—Kế toán Thuế Online (KTO) nhận định.
Những điểm mới trong chính sách thuế hộ kinh doanh
Những năm gần đây, Chính phủ và Bộ Tài chính liên tục điều chỉnh và cập nhật các quy định nhằm thúc đẩy tính minh bạch và công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế với hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ. Hai điểm nổi bật cần lưu ý:
- Nghị định số 70/2025/NĐ-CP (hiệu lực từ ngày 1/6/2025): Các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán và có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử có kết nối máy tính tiền. Động thái này là bước đệm cho lộ trình xóa bỏ hoàn toàn thuế khoán trong tương lai gần.
- Nghị quyết số 198/2025/QH15: Từ 1/1/2026, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ chuyển toàn bộ sang phương pháp kê khai thuế. Đây là thời điểm mà mọi hộ kinh doanh cần sẵn sàng về kiến thức, kỹ năng và thói quen quản trị tài chính, kế toán hiện đại.
Mẹo nhỏ để chuyển đổi mượt mà
- Đầu tư ngay vào giải pháp hóa đơn điện tử, cập nhật các phần mềm kế toán phù hợp với quy mô kinh doanh.
- Hãy tìm hiểu các gói dịch vụ kế toán online dành riêng cho hộ cá thể, doanh nghiệp nhỏ để tiết kiệm chi phí và dễ dàng tuân thủ quy định.
- Chủ động tham gia các lớp tập huấn, nhóm cộng đồng hoặc hỏi đáp về Thuế-Kế toán để cập nhật thường xuyên các chính sách mới nhất.
Lộ trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai
Theo quy định tại Thông tư số 40/2021/TT-BTC và Thông tư 88/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính, hộ kinh doanh khoán khi chuyển sang phương pháp kê khai cần thực hiện các bước sau:
- Điều chỉnh, bổ sung tờ khai thuế khoán: Sử dụng Mẫu 01/CNKD (ban hành kèm Thông tư 40), tại mục “Hộ khoán chuyển đổi phương pháp tính thuế” để cơ quan thuế điều chỉnh giảm mức thuế khoán cho thời gian chuyển đổi.
- Thời hạn nộp tờ khai điều chỉnh: Chậm nhất là ngày thứ 10 kể từ ngày bắt đầu chuyển đổi sang phương pháp kê khai.
- Thực hiện chế độ kế toán, ghi sổ sách và hóa đơn điện tử theo hướng dẫn tại Thông tư 88/2021/TT-BTC. Đây là cơ sở pháp lý để hộ kinh doanh chủ động hơn trong quản lý và tuân thủ nghĩa vụ thuế.
Việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, nắm chắc các mốc thời gian và làm quen với quy trình mới sẽ giúp bạn không bị động, tiết kiệm thời gian, công sức khi chuyển sang khai thuế theo phương pháp kê khai.
Hồ sơ, thủ tục và lưu ý khi nộp thuế theo phương pháp kê khai
1. Hồ sơ khai thuế
Theo Phụ lục I Nghị định 126/2020/NĐ-CP và Thông tư 40/2021/TT-BTC:
- Tờ khai thuế (Mẫu 01/CNKD)
- Phụ lục Bảng kê hoạt động kinh doanh trong kỳ (Mẫu 01-2/BK-HĐKD)
- Nếu doanh thu đã được cơ quan chức năng xác thực, hộ kinh doanh không phải nộp phụ lục này, chỉ cần kèm xác nhận tương ứng.
2. Hình thức nộp hồ sơ khai thuế
- Nộp online tại https://thuedientu.gdt.gov.vn (phân hệ “CÁ NHÂN”)
- Nộp qua https://dichvucong.gov.vn
- Nếu không nộp được trực tuyến, thì nộp tại bộ phận một cửa của Chi cục Thuế hoặc qua bưu điện.
3. Nơi nộp hồ sơ
Theo khoản 1 Điều 45 Luật Quản lý thuế, hồ sơ khai thuế nộp tại Đội Thuế quản lý trực tiếp nơi hộ, cá nhân kinh doanh hoạt động.
4. Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế
- Kê khai theo tháng: Chậm nhất ngày 20 tháng tiếp theo tháng phát sinh nghĩa vụ thuế.
- Kê khai theo quý: Chậm nhất ngày cuối cùng của tháng đầu quý tiếp theo liền kề quý phát sinh nghĩa vụ thuế.
5. Thời hạn nộp thuế
- Chậm nhất là ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế.
- Nếu bổ sung hồ sơ kê khai, thời hạn nộp thuế là thời hạn nộp hồ sơ của kỳ tính thuế có sai sót.
6. Hình thức nộp thuế
- Qua ứng dụng eTax Mobile.
- Trực tuyến tại https://thuedientu.gdt.gov.vn.
- Qua https://dichvucong.gov.vn.
Mẹo nhanh từ thực tế:
Để tránh sai sót và phạt nộp chậm, hãy chủ động thiết lập nhắc việc (reminder) trên điện thoại hoặc phần mềm quản lý lịch cá nhân vào các mốc nộp thuế quan trọng.
7. Nghĩa vụ khai thuế khi tạm ngừng kinh doanh
- Thông báo tạm ngừng hoạt động tới cơ quan thuế (theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, Nghị định 126/2020/NĐ-CP, Thông tư 86/2024/TT-BTC).
- Không cần nộp hồ sơ khai thuế trong thời gian tạm ngừng, trừ trường hợp tạm ngừng không trọn tháng (nếu khai tháng), hoặc không trọn quý (nếu khai quý).
So sánh: Thuế khoán và thuế kê khai—bạn hợp với phương án nào?
| Tiêu chí | Phương pháp khoán | Phương pháp kê khai |
|---|---|---|
| Nộp thuế | Áp mức khoán, cố định (thường dựa trên kinh nghiệm, ước tính của cơ quan thuế) | Kê khai theo sổ sách, doanh thu-thực tế, chủ động hơn |
| Chứng từ, hóa đơn | Ít sử dụng, thường không bắt buộc hóa đơn điện tử | Bắt buộc hóa đơn điện tử (nhiều trường hợp), minh bạch, dễ kiểm chứng |
| Khả năng tiếp cận tín dụng | Khó chứng minh dòng tiền, gặp khó khi vay vốn/ngân hàng | Dễ chứng minh, dễ vay vốn, hợp tác, mở rộng |
| Nguy cơ bị ấn định thuế | Dễ bị áp mức cao, không sát doanh thu thực | Hạn chế tối đa, thuế nộp sát thực tế |
| Khả năng mở rộng quy mô | Khó kiểm soát | Dễ xây dựng hệ thống quản trị tài chính, kế toán chuyên nghiệp |
Những lưu ý và mẹo dành cho hộ kinh doanh vừa và nhỏ
- Luôn giữ chứng từ, hóa đơn đầy đủ cho tất cả giao dịch bán hàng, nhập hàng và chi phí.
- Quản lý dòng tiền qua tài khoản ngân hàng sẽ giúp bạn chứng minh nguồn gốc giao dịch dễ dàng với cơ quan thuế hoặc ngân hàng.
- Thường xuyên kiểm tra các thông báo từ Chi cục Thuế địa phương, không bỏ lỡ các thay đổi về chính sách áp dụng.
- Bao giờ cũng nên tham vấn ý kiến chuyên gia hoặc sử dụng dịch vụ Kế toán Thuế Online (KTO) nếu cần; vừa tiết kiệm thời gian, vừa hạn chế rủi ro không mong muốn.
“Kinh doanh ngày càng hiện đại, nghĩa vụ với nhà nước không chỉ là trách nhiệm mà còn mở ra cơ hội kinh doanh mới nếu bạn biết vận dụng đúng hướng.”
Cập nhật các thay đổi mới nhất: Từ số định danh cá nhân đến triển khai hóa đơn điện tử
- Kể từ 1/7/2025, cá nhân sẽ sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế, giúp liên thông dữ liệu quản lý minh bạch, dễ dàng xác thực thông tin khi giao dịch thuế hoặc vay vốn.
- Hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền là bắt buộc với hộ kinh doanh đạt doanh thu 1 tỷ đồng/năm trở lên từ 1/6/2025. Hãy triển khai sớm để tránh bị động.
- Hướng dẫn khai báo, báo cáo trên nền tảng thương mại điện tử—bạn có thể tra cứu nhiều tài liệu hướng dẫn chi tiết trên cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế, hoặc qua các hội thảo, lớp tập huấn miễn phí của cơ quan chức năng.
Mẹo thực tế:
Đừng quên lưu trữ file hóa đơn điện tử đúng chuẩn trên máy tính và sao lưu trên cloud/USB; phòng khi cần kiểm tra đột xuất hoặc gửi lại cho khách hàng khi phát sinh.
Làm thế nào để tuân thủ và hưởng lợi tối đa?
- Xây dựng quy trình quản lý kế toán-nội bộ hợp lý, phù hợp quy mô kinh doanh.
- Áp dụng công nghệ—kế toán điện tử, hóa đơn điện tử, lưu trữ số hóa—sẽ tiết kiệm chi phí, dễ dàng kiểm soát hoạt động, và giảm thiểu rủi ro mất mát dữ liệu.
- Tham khảo ý kiến các tổ chức tư vấn chuyên nghiệp như KTO, hoặc cộng đồng kế toán thuế uy tín để kịp thời giải đáp, hỗ trợ trong quá trình chuyển đổi.
Tin cậy vào hành trình lớn mạnh từ từng bước nhỏ
Mỗi thay đổi trong chính sách thuế đều hướng tới xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, hiệu quả và bền vững. Nếu là hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ, tôi tin rằng đầu tư cho sự minh bạch tài chính là khoản đầu tư quan trọng nhất cho tương lai—dù có thể bạn sẽ gặp những bỡ ngỡ ban đầu, nhưng từng hóa đơn, từng dòng sổ sách được ghi chép chính xác sẽ là “tấm hộ chiếu” đưa bạn đến những cơ hội lớn hơn.
Bạn đừng lo lắng trước thử thách chuyển đổi. Chọn lối đi hiện đại, kết hợp công nghệ với kiến thức thực tế và chủ động học hỏi, chắc chắn bạn sẽ trở thành một mắt xích vững chắc trong nền kinh tế số mới của Việt Nam.
Để nắm bắt các thông tin mới nhất, các bí quyết và cập nhật chính sách, đừng quên theo dõi tư vấn chuyên sâu từ Kế toán Thuế Online cũng như các kênh mạng xã hội, cộng đồng chia sẻ kinh nghiệm kế toán, thuế cho doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh cá thể!
Nguồn tham khảo hữu ích
- Cổng Thuế điện tử (Tổng cục Thuế)
- Kế toán Thuế Online (KTO)
- Thông tư số 40/2021/TT-BTC và Thông tư 88/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính
- Nghị định 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ
Chúc các bạn kinh doanh thành công và luôn vững vàng trên hành trình chuyên nghiệp hóa hoạt động, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, phát triển cùng đất nước!