Bạn hãy thử nghĩ xem – để chèo lái một con thuyền doanh nghiệp giữa biển lớn kinh tế ngày nay, liệu còn điều gì quan trọng hơn sự chủ động, minh bạch trong quản lý tài chính, kế toán và thuế? Mỗi con số, mỗi chính sách mới, mỗi quyết định thay đổi nhỏ đều có thể mở ra cơ hội hoặc tiềm ẩn những rủi ro không ngờ. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh, việc hiểu, cập nhật và tuân thủ các quy định tài chính, kế toán, pháp luật thuế không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là “vũ khí” giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, tránh khỏi các rủi ro tiềm ẩn.
Toàn cảnh những biến động mới về tài chính, kế toán, thuế: Điều gì doanh nghiệp cần quan tâm?
- Các thương vụ tài chính lớn mở ra xu hướng mới: Từ sự kiện Aeon Financial rút lại tuyên bố hủy thương vụ mua lại một công ty tài chính từ SeABank, cho đến tiếng vang của các tập đoàn Nhật Bản và doanh nghiệp trong nước như FLC tăng tốc tái cấu trúc. Những biến động này không chỉ tạo chuyển động mạnh trên thị trường mà còn ảnh hưởng đến tư duy quản trị tài chính, quản trị rủi ro của doanh nghiệp Việt.
- Năng lượng xanh – Câu hỏi về ưu đãi thuế TNDN: Ngày càng nhiều doanh nghiệp hoạt động trong ngành sản xuất điện, lắp đặt pin năng lượng mặt trời đặt câu hỏi: “Liệu có được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp theo Nghị quyết 68-NQ/TW?” Đây chính là minh chứng cho xu hướng chuyển mình theo hướng xanh hóa và số hóa của các doanh nghiệp Việt thời hiện đại.
- Chuyển đổi số – Cuộc cách mạng trong quản trị tài chính: Từ hội thảo quốc gia về kế toán, kiểm toán cho đến chủ đề nóng “phòng ngừa rủi ro thuế”, chuyển đổi số đã thực sự chạm đến từng ngõ ngách của nghiệp vụ tài chính, kế toán doanh nghiệp, thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mới vào thực tiễn hàng ngày.
- “Cơn lốc” chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS): Trong kỷ nguyên hội nhập, IFRS trở thành chuẩn mực toàn cầu thúc đẩy sự minh bạch, nâng cao khả năng tiếp cận vốn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế.
“Trong thời đại dữ liệu và minh bạch hóa tài chính, ưu thế cạnh tranh của doanh nghiệp không còn nằm ở quy mô mà ở khả năng nhận biết và thích ứng nhanh các thay đổi chính sách, công nghệ và chuẩn mực kế toán quốc tế.”
Chuyển đổi số tài chính & kế toán: Tất yếu và những điều cần lưu ý
Tại Việt Nam, làn sóng chuyển đổi số đang tạo môi trường cho các doanh nghiệp từ nhỏ đến lớn thay đổi cách tiếp cận quản trị tài chính. Công nghệ AI, dữ liệu lớn và tự động hóa (RPA) đã không còn là khái niệm chỉ dành riêng cho các “đại gia” ngân hàng hay công ty đa quốc gia. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể hiện cũng cần lưu ý:
- Tiếp cận công nghệ dễ dàng hơn bao giờ hết: Hiện nay có rất nhiều ứng dụng kế toán, phần mềm quản lý tài chính có chi phí hợp lý, giao diện dễ sử dụng phù hợp cho cả chủ doanh nghiệp không chuyên sâu công nghệ.
- Chú trọng bảo mật dữ liệu: Việc lưu trữ hồ sơ trên đám mây hay quản lý hóa đơn điện tử đem lại sự tiện lợi nhưng phải đảm bảo quy trình sao lưu, phân quyền truy cập và bảo mật thông tin khách hàng, đối tác.
- Đào tạo lại, liên tục cập nhật kiến thức: Không chỉ người làm kế toán, chủ doanh nghiệp cũng cần chủ động học hỏi, cập nhật kỹ năng mới để sử dụng công cụ số hiệu quả và phù hợp xu hướng phát triển.
Mẹo nhỏ:
Nếu bạn là doanh nghiệp nhỏ, hãy bắt đầu với một phần mềm quản lý hóa đơn điện tử hoặc một giải pháp quản trị tài chính miễn phí có thể nâng cấp. Điều quan trọng nhất là tạo được thói quen số hóa từ những bước đơn giản nhất!
IFRS – Chuẩn mực vàng trên hành trình hội nhập và minh bạch tài chính
Một trong những chủ đề “nóng” tại các hội thảo kế toán quốc gia, lĩnh vực IFRS (chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế) đang dần trở thành yêu cầu tất yếu, không chỉ cho những công ty niêm yết mà cả doanh nghiệp vừa và nhỏ có định hướng phát triển lâu dài.
- Minh bạch & Tiếp cận vốn quốc tế: IFRS giúp các báo cáo tài chính doanh nghiệp dễ dàng được các nhà đầu tư quốc tế, ngân hàng tín dụng lớn chấp nhận, qua đó tạo thêm cơ hội huy động vốn, mở rộng hợp tác.
- Bí quyết áp dụng IFRS thành công: Đừng nghĩ IFRS là “câu chuyện lớn”, hãy bắt đầu bằng việc chuẩn hóa các quy trình ghi nhận, lưu trữ chứng từ, minh bạch hóa các khoản mục trong báo cáo tài chính theo hướng quốc tế. Quan trọng là nhận thức và quyết tâm của lãnh đạo doanh nghiệp.
“Thành bại khi chuyển đổi IFRS nằm ở sự chủ động cập nhật tri thức và tinh thần sẵn sàng thay đổi của mỗi doanh nghiệp, chứ không nằm ở quy mô vốn đầu tư.”
So sánh nhanh kế toán theo VAS và IFRS
- VAS (Việt Nam): Nghiêng nhiều về tuân thủ, chú trọng quy trình, chi tiết các khoản mục thuế, giảm rủi ro thanh tra nhưng đôi khi hạn chế tính linh động minh bạch.
- IFRS (Quốc tế): Đề cao bản chất kinh tế của giao dịch, cho phép linh hoạt xử lý các trường hợp nghiệp vụ phức tạp, ưu tiên thông tin phục vụ nhà đầu tư, đối tác quốc tế.
Phòng ngừa rủi ro thuế – Chiếc “phao cứu sinh” cho doanh nghiệp nhỏ
Cập nhật liên tục các chính sách thuế mới và chủ động phòng ngừa rủi ro là “chìa khóa” giúp doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể an tâm kinh doanh và phát triển bền vững. Một số nguyên tắc vàng bạn nhất định không thể bỏ qua:
- Lưu giữ đầy đủ hóa đơn, chứng từ: Đảm bảo mọi giao dịch đều có hồ sơ rõ ràng, từ hợp đồng, phiếu thu – chi tới hóa đơn điện tử, chuyển khoản ngân hàng.
- Minh bạch dòng tiền: Luôn tách bạch tài khoản doanh nghiệp, cá nhân, tránh nhầm lẫn làm phát sinh nghĩa vụ thuế không mong muốn (“Tiền chuyển khoản nào không bị đánh thuế?” là câu hỏi rất nhiều doanh nghiệp đặt ra).
- Chủ động kiểm tra, rà soát trước khi quyết toán thuế: Đừng ngồi chờ cơ quan thuế kiểm tra mới đi “giật gấu vá vai” – càng chủ động, càng giảm thiểu rủi ro phạt và truy thu.
- Thường xuyên cập nhật chính sách: Chính sách thuế thay đổi liên tục. Các đợt đào tạo, hội thảo về phòng ngừa rủi ro thuế, tư vấn từ chuyên gia hay tổ chức như Kế toán Thuế Online (KTO) rất hữu ích, nên chủ động tham gia.
“Phòng ngừa rủi ro về thuế, chỉ cần một lần sơ suất có thể để lại hậu quả nặng nề về tài chính và danh tiếng cho doanh nghiệp. Chủ động hiểu đúng và làm đúng ngay từ đầu giúp bạn an tâm phát triển dài hạn.”
Quản trị tài chính – kế toán trong bối cảnh tổ chức bộ máy mới: Bài học từ thực tiễn
Gần đây, sự chuyển đổi tổ chức “chính quyền địa phương 2 cấp” đã xảy ra một số sự cố: chậm chi trả lương, thiếu tài khoản ngân hàng, thiếu người ký kế toán… Dù đại đa số xảy ra ở khối Nhà nước, những bài học cho doanh nghiệp tư nhân, hộ gia đình kinh doanh là vô cùng quý giá:
- Sắp xếp nhân sự kế toán/thủ quỹ là ưu tiên số 1, đặc biệt với doanh nghiệp mới thành lập, tránh để thiếu người duyệt chi – đối soát.
- Chủ động mở tài khoản ngân hàng doanh nghiệp, đăng ký con dấu và hồ sơ pháp lý sớm ngay khi thành lập hoặc chuyển đổi mô hình.
- Bố trí bộ máy quản lý tài chính minh bạch, linh hoạt: Đừng để thiếu hụt bộ phận này khiến hoạt động kinh doanh bị gián đoạn.
Tư vấn thực tế:
“Nếu bạn vừa chuyển đổi mô hình hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, đừng quên lập tức mở tài khoản riêng, đăng ký con dấu, phân định rõ ai phụ trách tài chính và chịu trách nhiệm pháp lý. Chủ động bao giờ cũng an toàn hơn thụ động!”
Đào tạo nhân lực kế toán – kiểm toán trong “cơn lốc” chuyển đổi số và hội nhập
Kỷ nguyên số đòi hỏi nguồn nhân lực trình độ cao, không chỉ ở kỹ năng nghiệp vụ thuần túy mà còn hiểu biết công nghệ, chuẩn mực quốc tế. Các trường đại học, hiệp hội nghề nghiệp, doanh nghiệp lớn đã và đang bắt tay tổ chức các chương trình thực tập, đào tạo theo chuẩn quốc tế từ rất sớm. Tuy nhiên, ngay cả doanh nghiệp nhỏ, hộ cá thể cũng không nên “đứng ngoài cuộc”.
- Luôn tạo điều kiện cho nhân viên kế toán cập nhật kiến thức mới thông qua các khóa học online, offline.
- Khuyến khích tinh thần học hỏi, chủ động tìm hiểu các kỹ năng về phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử, chuẩn mực báo cáo mới… – có thể bắt đầu từ những điều đơn giản nhất.
- Chủ doanh nghiệp cũng cần nắm được các nguyên lý tài chính, kế toán cơ bản để dễ dàng phối hợp với bộ phận chuyên môn và đánh giá hiệu quả kinh doanh.
“Nguồn nhân lực là yếu tố sống còn khiến doanh nghiệp thích nghi nhanh hay bị tụt hậu trong thời đại chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.”
Những trường hợp chuyển khoản không phải nộp thuế – Thông tin cần biết để tránh rủi ro
Một trong các vấn đề “nóng” trong cộng đồng doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh hiện nay là việc nhận tiền chuyển khoản cá nhân có bị đánh thuế hay không. Theo các chuyên gia, có ít nhất 9 trường hợp chuyển khoản phổ biến được miễn thuế hoàn toàn nếu giao dịch minh bạch, chứng minh được nguồn gốc và mục đích cụ thể (ví dụ: chuyển tiền giữa các thành viên hộ gia đình, trả lương nhân viên, hoàn trả khoản vay cá nhân,…) Điều này giúp người kinh doanh tránh tâm lý hoang mang và bình tĩnh chuẩn bị chứng từ hợp lý.
Mẹo ứng dụng:
Luôn ghi chú rõ ràng nội dung khi gửi – nhận chuyển khoản: “Trả lương tháng 7/2025”, “hoàn trả tiền vay hợp đồng…”, “đặt cọc mua hàng hợp pháp”… Lưu lại các giao dịch chứng minh nguồn gốc rõ ràng, vừa an toàn pháp lý vừa dễ giải trình với ngân hàng/thuế!
Làm thế nào để cập nhật thông tin tài chính – kế toán, thuế nhanh chóng và đúng đắn?
- Chủ động theo dõi các kênh chính thống như Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính, thông tin cập nhật từ các hội nghị, hội thảo ngành kế toán – kiểm toán.
- Kết nối, tham gia nhóm, hội doanh nghiệp địa phương để chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm thực tế, nhận tư vấn và cảnh báo kịp thời.
- Không quên thường xuyên tham khảo các tư vấn thực tế, các tình huống chia sẻ từ chuyên gia và đơn vị tư vấn độc lập, có uy tín lâu năm trong ngành.
- Luôn đối chiếu chính sách – thông tư – nghị định mới nhất, đặc biệt là thời điểm quyết toán thuế hoặc có biến động lớn về nhân sự, quy mô hoạt động.
Bạn có thể chủ động theo dõi các cập nhật mới nhất, những bài viết phân tích chuyên sâu, lời khuyên giá trị và tư vấn thực tiễn từ Kế toán Thuế Online (KTO) tại website Kế toán Thuế Online và trên Facebook KTO. Việc duy trì động thái chủ động cập nhật không chỉ giúp bạn yên tâm vận hành mà còn tiết kiệm rất nhiều chi phí, tránh rủi ro bất ngờ trong kinh doanh.
Bạn đã sẵn sàng cho bước chuyển mình tiếp theo?
Trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động, chính sách thay đổi liên tục, mỗi doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh đều đứng trước muôn vàn thách thức. Tuy nhiên, chỉ cần từng bước chủ động, không ngừng học hỏi, cập nhật các quy định về tài chính, kế toán, bảo vệ lợi ích và xây dựng hệ thống minh bạch – chắc chắn bạn sẽ có “la bàn” vững vàng để đưa doanh nghiệp phát triển bền vững. Hãy xem mỗi thay đổi là một dấu hiệu tích cực cho sự trưởng thành, là thời cơ để bứt phá chứ không phải rào cản. Cộng đồng doanh nghiệp Việt luôn đồng hành, trao đổi – sẻ chia, và mọi khó khăn chắc chắn sẽ nhẹ nhàng hơn rất nhiều!
Nguồn tham khảo – Tài liệu hữu ích
- Thông tư, nghị định mới nhất của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế
- Website và ấn phẩm của Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA)
- Thông tin hội nghị, đào tạo ngành do VCCI, các đại học, hiệp hội ngành nghề tổ chức
- Các nguồn tư vấn và cập nhật thực tiễn tại Kế toán Thuế Online