Giữa bối cảnh kinh tế không ngừng biến động, doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng các hộ kinh doanh cá thể đang ngày càng đứng trước nhiều cơ hội mở rộng phát triển song song với đó là không ít thách thức quản trị tài chính và tuân thủ chuẩn mực báo cáo. Những con số biết nói trên báo cáo tài chính, câu chuyện cân đối giữa tăng trưởng và kiểm soát rủi ro, cùng yêu cầu minh bạch theo tiêu chuẩn quốc tế,… tất cả đều tác động trực tiếp tới sự ổn định – vững mạnh của doanh nghiệp Việt.
Hãy cùng tôi điểm lại những chuyển động lớn trên thị trường, phân tích các xu hướng nổi bật và rút ra kinh nghiệm thực tiễn, từ đó giúp cho doanh nghiệp SME, hộ cá thể hiểu rõ hơn về vai trò thiết yếu của báo cáo tài chính cũng như nghệ thuật ứng xử với “ngữ pháp” số liệu trong thời đại hiện đại hóa kế toán, tài chính và thuế.
Bức tranh kinh tế qua những con số nổi bật từ báo cáo tài chính
Mỗi bản báo cáo tài chính định kỳ không chỉ phản ánh kết quả kinh doanh của doanh nghiệp mà còn là tấm gương soi chiếu sức khỏe toàn nền kinh tế. Có thể dễ dàng nhận thấy, rất nhiều doanh nghiệp lớn đã có những bứt phá hoặc chuyển mình mạnh mẽ nhờ minh bạch tài chính, biết thích ứng linh hoạt với biến động thị trường:
- Vincom Retail ghi nhận lợi nhuận sau thuế 1.233 tỷ đồng trong quý II/2025, tăng 20,7% so với cùng kỳ năm trước. Điều này đến từ việc quản lý dòng tiền tốt hơn và tối ưu hóa các khoản đầu tư bất động sản thương mại.
- Nam Long đạt doanh thu 2.064 tỷ đồng nửa đầu năm 2025, lợi nhuận sau thuế 207 tỷ đồng, gấp 3 lần cùng kỳ 2024. Sự tăng trưởng này minh chứng cho khả năng thích ứng chiến lược và tận dụng cơ hội trên thị trường bất động sản linh hoạt.
- EVNFinance hoàn thành 62% kế hoạch lợi nhuận năm chỉ sau 6 tháng đầu 2025. Các số liệu sau soát xét khẳng định độ minh bạch và sự chính xác cao của doanh nghiệp tài chính chuyên nghiệp.
- Sabeco dù lợi nhuận “đi lùi”, nhưng vẫn giữ vững nền tảng tài chính với hơn 22.000 tỷ đồng gửi ngân hàng – một giải pháp ứng phó rủi ro tốt trong bối cảnh thị trường bia gặp nhiều khó khăn.
Đằng sau các con số lợi nhuận ấn tượng, không thể thiếu vai trò của một hệ thống kế toán, tài chính chuẩn hóa và sự chủ động cập nhật chính sách, chuẩn mực mới nhất – đặc biệt ở khối doanh nghiệp vừa và nhỏ, nơi mọi quyết định hôm nay đều ảnh hưởng rõ rệt tới vận mệnh doanh nghiệp ngày mai.
Xu hướng minh bạch hóa – Chuẩn mực quốc tế IFRS và tác động tới doanh nghiệp Việt
Minh bạch tài chính từ lâu đã trở thành “kim chỉ nam” sống còn đối với mọi tổ chức kinh doanh. Gần đây, Việt Nam cũng đang đẩy mạnh lộ trình áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế – IFRS, từng bước chuyển đổi từ hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) sang IFRS nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập.
Điểm mới của IFRS so với VAS
- Đề cao tính trung thực, hợp lý và phản ánh sát thực các giao dịch kinh tế.
- Chuẩn hóa cách trình bày, so sánh và minh bạch khoản mục, giúp nhà đầu tư, cổ đông dễ dàng đọc hiểu, đối chiếu dữ liệu doanh nghiệp quốc tế.
- Yêu cầu đánh giá lại tài sản, công nợ, dự phòng, ghi nhận doanh thu – chi phí đối với hợp đồng phức tạp, tránh “làm đẹp” sổ sách.
- Dễ tiếp cận nguồn vốn ngoại, tăng uy tín khi làm việc với ngân hàng, đối tác nước ngoài.
Lộ trình và khuyến nghị cho doanh nghiệp SME
- Chủ động nâng cấp hệ thống kế toán, đào tạo bộ phận tài chính theo định hướng IFRS.
- Tận dụng các đợt tập huấn miễn phí, hội thảo chuyên ngành trực tuyến để cập nhật kiến thức.
- Nên thử nghiệm xây dựng báo cáo tài chính song song giữa VAS và IFRS trên một kỳ báo cáo nhất định, kiểm tra mức độ tương thích – đây là cách làm thực tiễn nhưng rất hiệu quả.
- Tận dụng các phần mềm kế toán, quản trị tài chính chuyên nghiệp trên nền tảng điện toán đám mây giúp tiết kiệm thời gian, đảm bảo tuân thủ các chuẩn mực mới.
“Chuyển đổi sang IFRS không chỉ là chuyện của doanh nghiệp lớn – các SME, hộ kinh doanh cá thể sẽ buộc phải thích ứng nếu muốn phát triển bền vững, mở rộng hợp tác trong tương lai gần.” – Nhận định từ nhiều chuyên gia tại tọa đàm trực tuyến IFRS 2025.
Học hỏi kinh nghiệm thực tiễn từ các doanh nghiệp điển hình
Mỗi doanh nghiệp đều có những bài học riêng về quản trị tài chính hiệu quả. Hãy nhìn lại cách một số doanh nghiệp đã lựa chọn hướng đi đặc biệt trong quản lý tài chính:
- EVNFinance công bố chính xác các chỉ số sau kiểm toán, minh chứng sự tin cậy, để lại dấu ấn tích cực với đối tác và thị trường vốn.
- Sabeco giữ vững lượng tiền gửi ngân hàng lớn như một “quỹ dự phòng”, giúp doanh nghiệp chống đỡ tốt với sụt giảm sản lượng tiêu thụ, biến động thị trường nguyên liệu.
- OCB, ABBANK, LPBank liên tục công bố báo cáo tài chính minh bạch, tạo niềm tin cho cổ đông và là “đòn bẩy” để thực hiện các chiến lược huy động vốn, đầu tư dài hạn.
- FPT Retail chuyển lỗ thành lãi nhờ đồng bộ hóa kiểm soát chi phí, linh hoạt phân bổ nguồn lực, đồng thời tăng tốc chuyển đổi số trong kiểm soát dòng tiền.
Đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc hộ kinh doanh cá thể, kinh nghiệm rút ra là:
- Không cần phải “bắt đầu từ lớn”, chỉ cần trung thực, tỉ mỉ và đều đặn trong quản trị số liệu – chính điều này tạo dựng nền tảng bền vững.
- Nên chủ động lập kế hoạch tài chính định kỳ thay vì làm “chạy deal” sát kỳ công bố – như vậy sẽ hạn chế sai sót, tránh rủi ro vi phạm pháp luật về kế toán, thuế.
- Khéo léo tận dụng các quyền audit, tư vấn định kỳ từ đơn vị kiểm toán hoặc dịch vụ kế toán thuê ngoài, giúp kiểm tra lại các “điểm mù” trên sổ sách.
So sánh: Lợi ích thực tế của doanh nghiệp minh bạch báo cáo tài chính
Nhiều doanh nghiệp SME vẫn còn tâm lý lo ngại về chi phí, e dè trước sự “phức tạp giấy tờ”. Tuy nhiên, minh bạch hóa tài chính không chỉ giúp tránh rủi ro phạt vi phạm mà còn mang lại nhiều lợi ích lâu dài:
- Dễ tiếp cận các nguồn vốn ngân hàng & đối tác lớn: Ngân hàng ưu tiên cho vay với doanh nghiệp có số liệu rõ ràng, kiểm toán định kỳ. Đối tác cũng xem xét kỹ báo cáo trước khi chốt hợp đồng lớn.
- Giảm thiểu rủi ro thuế: Minh bạch sổ sách, đối chiếu hợp lý giúp tự tin hơn khi cơ quan thuế kiểm tra, tạo ra cái nhìn thiện cảm từ phía quản lý nhà nước.
- Có nền tảng ra quyết định nhanh – chính xác: Chủ doanh nghiệp khi có số liệu chặt chẽ, sẽ đưa ra phương án đầu tư, tiết kiệm chi phí, mở rộng đúng thời điểm hơn.
- Bảo vệ uy tín thương hiệu: Trong kỷ nguyên số, mọi thông tin đều có thể lan tỏa rất nhanh – công khai số liệu tốt giúp nâng tầm doanh nghiệp trên thị trường.
“Chỉ khi thực sự làm chủ số liệu, doanh nghiệp mới làm chủ được vận mệnh phát triển bền vững, dù quy mô nhỏ hay lớn.” – Chia sẻ từ chuyên gia kế toán thuế cấp cao tại KTO.
Mẹo – Bí quyết cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể về báo cáo tài chính
Bí quyết đơn giản hóa quy trình quản lý số liệu tài chính
- Hãy lập bảng kế hoạch thu – chi tuần, tháng, quý ngay cả khi chưa dùng phần mềm chuyên dụng.
- Luôn giữ hóa đơn, chứng từ gốc và scan lại vào email, drive hoặc phần mềm lưu trữ. Mỗi quý, thử kiểm tra đối chiếu ngẫu nhiên giữa tệp cứng và tệp mềm.
- Cứ cuối mỗi kỳ (tuần/ tháng), hãy tự đặt ra 3-5 câu hỏi “tại sao” cho các khoản thu, chi lớn – điều này giúp phát hiện kịp thời những khoản chi bất thường.
Mẹo ứng dụng nhanh dành cho hộ kinh doanh cá thể
Chỉ cần lấy sổ chi tiêu hằng ngày, tổng hợp thành bảng excel đơn giản: Ngày, khoản thu/chi, lý do, ghi chú. Không cần phức tạp. Khi tổng kết, sẽ phát hiện ra dòng tiền vận động – tối ưu nhanh các khoản chi tiêu dư thừa.
- Nếu không có nghiệp vụ kế toán, hãy cân nhắc thuê dịch vụ kế toán thuế online định kỳ. Khoản đầu tư nhỏ này sẽ giúp bạn yên tâm hơn mỗi mùa quyết toán.
- Chủ động hỏi ý kiến tư vấn từ những cộng đồng kế toán doanh nghiệp SME trên Facebook, Zalo,… để cập nhật các chính sách, mẹo xử lý tình huống thực tiễn.
Chính sách mới, vấn đề nổi bật và góc nhìn chuyên gia 2025
Năm 2025 tiếp tục chứng kiến nhiều chuyển động mới của chính sách tài chính, kế toán và thuế:
- Nhiều doanh nghiệp công bố báo cáo tài chính sau kiểm toán sớm hơn, minh bạch hơn. Ngay cả các ngân hàng như OCB, ABBANK, LPBank chủ động “hoàn tất” chỉ tiêu kế hoạch trước khi tổ chức đại hội cổ đông.
- Khung pháp lý quỹ cho vay SMEs mở rộng: Ngân hàng Nhà nước đẩy mạnh giải ngân vốn ưu đãi cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, tạo điều kiện “cởi trói” dòng vốn phục vụ sản xuất kinh doanh.
- Yêu cầu chuẩn hóa chuẩn mực quốc tế: Doanh nghiệp cũng cần dần làm quen với việc trình bày báo cáo song ngữ – đặc biệt nếu có ý định hợp tác với nhà đầu tư nước ngoài, các sàn thương mại điện tử xuyên quốc gia.
“Doanh nghiệp và hộ kinh doanh chỉ thực sự trưởng thành khi chủ động cập nhật chính sách mới, mạnh dạn đổi mới sổ sách – đơn giản nhưng kiên trì – chính là chìa khóa sinh tồn trong thời đại số hóa quản trị tài chính.” – Trích nhận xét của Giám đốc Tư vấn Tài chính KTO.
Sự đồng hành cần thiết giữa ngân hàng và doanh nghiệp nhỏ – vừa
Không chỉ đơn giản là vấn đề vay vốn, chiến lược hợp tác giữa hệ thống ngân hàng và khu vực doanh nghiệp SME còn nằm ở việc cùng nhau xây dựng “ngôn ngữ số liệu chung”, tương tác cởi mở và hỗ trợ lẫn nhau. Ngân hàng giờ đây không đơn thuần chỉ cung cấp vốn, mà còn đồng hành tư vấn, hỗ trợ đánh giá rủi ro, kiểm soát các chỉ số tài chính – đặc biệt với nhóm doanh nghiệp nhỏ, Hộ kinh doanh cá thể ở những ngành hàng mới, sáng tạo.
- Định kỳ, các ngân hàng thường tổ chức hội thảo, tọa đàm trực tuyến nhằm chia sẻ kinh nghiệm quản lý tài chính, trao đổi về chính sách tín dụng mới nhất phù hợp với SME.
- Chú trọng phân tích, đánh giá các chỉ số tài chính cốt lõi giúp doanh nghiệp xây dựng năng lực quản trị nội bộ vượt qua sóng gió.
- Khuyến khích doanh nghiệp áp dụng công nghệ mới, số hóa báo cáo tài chính, giảm thiểu thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí vận hành.
Lời nhắn gửi & chia sẻ dành cho doanh nghiệp SME, hộ doanh nhân cá thể
Mỗi con số trên báo cáo tài chính đều là kết quả lao động, sáng tạo bền bỉ của cả tập thể. Trong giai đoạn hội nhập và chuyển đổi số, sự chủ động minh bạch, ý thức tự giác tuân thủ chuẩn mực mới sẽ là “lá chắn” an toàn vững chắc cho sự phát triển dài hạn.
Dù là doanh nghiệp lớn, SME hay hộ kinh doanh cá thể, chỉ cần bạn kiên trì hoàn thiện từng khâu nhỏ – trung thực dữ liệu, chủ động học hỏi, đón nhận kiến thức mới về tài chính kế toán, bạn sẽ tự xây nền tảng cho sự bứt phá ổn định và bền vững.
Bạn có thể tham khảo thêm các bài phân tích, thông tin và tư vấn cập nhật nhất từ KTO tại website Kế toán Thuế Online hoặc theo dõi các chia sẻ thực tiễn và mẹo hữu ích trên Facebook KTO – đồng hành cùng cộng đồng SME vững vàng qua từng bước chuyển đổi tài chính.
Hãy luôn nhớ, trở thành “minh bạch tài chính” không phải là mục tiêu quá tầm với – chỉ cần quý doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể chủ động thay đổi tư duy, kiên trì thực hiện tự kiểm tra sổ sách, chọn lựa công cụ phù hợp và không ngừng cập nhật thông tin chính sách mới, tương lai phát triển sẽ ở trong tầm tay bạn.
Nguồn tham khảo
- Báo cáo tài chính các doanh nghiệp niêm yết năm/quý 2024-2025
- Cổng thông tin của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế Việt Nam
- Thông tin, sự kiện từ các hội thảo chuyên đề IFRS, SME, các chương trình phối hợp giữa ngân hàng & doanh nghiệp nhỏ vừa
- Tư vấn, bài viết chuyên sâu từ đội ngũ kế toán – kiểm toán viên KTO