Khởi sự và vận hành một doanh nghiệp, dù ở quy mô nhỏ nhất, luôn gắn liền với hàng loạt thách thức: từ việc tổ chức sản xuất, quản trị dòng tiền, cho đến cập nhật các chính sách pháp luật mới. Trong hành trình ấy, không ít chủ doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể từng “đau đầu” trước những thay đổi liên tục của các quy định quản lý tài chính, kế toán, và đặc biệt là chính sách thuế cũng như các văn bản điều hành liên quan. Việc hiểu đúng, thực hiện đúng các quy trình, chính sách không chỉ giúp doanh nghiệp vận hành an toàn mà còn mở rộng cơ hội phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh. Vậy, những quy định nào bạn cần quan tâm? Làm sao để chủ động phòng ngừa rủi ro và tận dụng tốt các cơ hội? Bài viết này sẽ “giải mã” những nội dung quan trọng mới nhất từ hệ thống chỉ đạo, điều hành của Chính phủ mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh cá thể cần lưu ý để an tâm “vững lái” trên chặng đường kinh doanh của mình.
Những chính sách nổi bật tác động tới doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh
Khung pháp lý Việt Nam liên tục cập nhật để bắt nhịp với thực tiễn sản xuất kinh doanh và hội nhập quốc tế. Gần đây, nhiều nghị định, thông tư và chỉ đạo của Chính phủ đã trực tiếp hoặc gián tiếp ảnh hưởng tới lĩnh vực tài chính, thuế, quản trị doanh nghiệp. Sau đây là một số điểm nhấn đáng chú ý:
- Thuế nhập khẩu ưu đãi: Các chính sách thuế ưu đãi mới liên tục được Chính phủ điều chỉnh, tập trung ở một số ngành như sản xuất, lắp ráp ô tô, linh kiện, thiết bị công nghệ cao nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nội địa nâng cao sức cạnh tranh.
- Quản lý, thanh lý tài sản công: Chính phủ đã ban hành quy định mới về bán, thanh lý tài sản công, góp phần nâng cao tính minh bạch, hiệu quả trong quản lý nguồn lực quốc gia.
- Quy trình, thủ tục đầu tư công và giải ngân vốn: Các dự án đầu tư công, mở rộng hạ tầng logistics, bến cảng… cũng thường xuyên được cập nhật quy định, tạo động lực thúc đẩy phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
- Kiểm tra, truy xuất nguồn gốc: Nhiều lĩnh vực kinh doanh ngày càng siết chặt hơn về kiểm tra, truy xuất nguồn gốc sản phẩm – tạo áp lực nhưng cũng mở ra cơ hội tạo giá trị bền vững cho doanh nghiệp.
Doanh nghiệp phát triển bền vững nhất chỉ khi đồng thời tuân thủ các quy định pháp lý và chủ động cập nhật kiến thức thực tiễn.
Các văn bản quy phạm pháp luật và chỉ đạo điều hành nổi bật năm 2025
1. Nghị định về phòng thủ dân sự và hỗ trợ doanh nghiệp
Chính phủ vừa ban hành Nghị định 200/2025/NĐ-CP ngày 9/7/2025, quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng thủ dân sự. Nội dung nghị định này liên quan đến việc chuẩn bị lực lượng, phương tiện, tài chính ứng phó sự cố, đặc biệt có sự gắn kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp với chính quyền địa phương.
- Doanh nghiệp được khuyến khích rà soát, xây dựng phương án ứng phó rủi ro, thiên tai, dịch bệnh… phù hợp quy mô sản xuất.
- Tham gia các chương trình, quỹ dự phòng tại địa phương vừa tạo lợi ích về an sinh xã hội, vừa giúp doanh nghiệp được hỗ trợ kịp thời khi xảy ra rủi ro ngoài mong muốn.
Với cơ chế phòng thủ dân sự hiện đại, mỗi doanh nghiệp nhỏ được “bảo vệ kép”: an toàn lao động và an toàn pháp lý nếu chuẩn bị chu đáo.
2. Chính sách ưu đãi về thuế nhập khẩu dành cho doanh nghiệp sản xuất – lắp ráp
Cập nhật mới nhất về thuế nhập khẩu ưu đãi nhắm tới mục tiêu:
- Khuyến khích doanh nghiệp trong nước đầu tư vào sản xuất, lắp ráp, giảm phụ thuộc nhập khẩu nguyên liệu hoàn thiện;
- Thu hút vốn FDI chất lượng cao, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp phụ trợ;
- Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ giảm gánh nặng thuế, tăng sức cạnh tranh giá bán.
Nổi bật là việc áp dụng mức thuế suất ưu đãi cho các linh kiện, bán thành phẩm, thiết bị nhập về dùng cho sản xuất trong nước bằng thủ tục công khai, minh bạch.
Bí quyết dành cho các doanh nghiệp, hộ cá thể muốn hưởng chính sách ưu đãi này là:
- Chủ động cập nhật văn bản pháp lý: Tránh rủi ro do áp dụng nhầm chính sách hoặc hồ sơ không hợp lệ.
- Lưu trữ hồ sơ điện tử: Quản lý giấy tờ xuất xứ, hợp đồng…, thuận tiện khi chứng minh xuất xứ và xin hoàn thuế.
Mẹo nhanh: Tận dụng các hệ thống dịch vụ công trực tuyến, khai báo điện tử để giảm thiểu thời gian và sai sót hành chính.
3. Quy định xử lý tài sản công và các chính sách liên quan tài sản doanh nghiệp
Nghị định số 186/2025/NĐ-CP vừa ban hành đã bổ sung quy định rõ ràng về bán tài sản công, thanh lý tài sản công. Điều này đặc biệt quan trọng bởi nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ kinh doanh hay gặp vướng mắc khi chuyển nhượng tài sản, máy móc, thiết bị đã qua sử dụng.
- Công khai quy trình bán, thanh lý tài sản: Hạn chế tiêu cực, bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp nhỏ.
- Ưu tiên cho đối tượng hợp lệ: Tạo điều kiện cho doanh nghiệp địa phương tham gia đấu giá tài sản công minh bạch.
Việc thanh lý, mua bán tài sản công minh bạch tạo nguồn vốn tái đầu tư, đồng thời giữ vững niềm tin thị trường.
Thực tiễn doanh nghiệp nhỏ: Một số kinh nghiệm quan trọng
Đừng để “nước đến chân mới nhảy” – Chủ động phòng ngừa, cập nhật quy định liên tục
Làm việc với hàng trăm doanh nghiệp vừa và nhỏ, tôi nhận thấy:
- Nhiều chủ doanh nghiệp chỉ chạy vạy cập nhật văn bản mới mỗi khi chuẩn bị thanh tra, kiểm tra hoặc phát sinh sự cố.
- Thiếu nhận diện các kênh thông tin chính thống – dẫn đến lãng phí thời gian, nhiều lúc áp dụng sai văn bản (đã hết hiệu lực).
- Chưa tận dụng tối ưu dịch vụ công trực tuyến, phần mềm kế toán – thuế, dẫn đến bộ máy cồng kềnh, tốn chi phí quản trị.
“Khi chuẩn bị thực hiện quy trình kiểm tra, truy xuất nguồn gốc, doanh nghiệp nên lưu trữ hồ sơ điện tử, lập checklist dữ liệu cần thiết và cập nhật phần mềm quản lý – việc này tiết kiệm đến 70% thời gian báo cáo định kỳ!”
Mẹo nhỏ giúp doanh nghiệp nhỏ tuân thủ quy định và tối ưu vận hành
- Lập lịch kiểm tra, rà soát hồ sơ giấy tờ hàng tháng/quý: Chủ động bổ sung kịp thời, giảm sai sót khi quyết toán.
- Đầu tư phần mềm kế toán – thuế phù hợp: Tận dụng các gói dịch vụ/giải pháp số hóa hợp lý vừa túi tiền doanh nghiệp nhỏ.
- Tìm hiểu các chỉ đạo, nghị định mới tại nguồn chính thống: Tránh dựa vào tin đồn trên mạng xã hội không xác thực.
- Khai thác tối đa hệ thống dịch vụ công trực tuyến: Đăng ký, tra cứu, nộp thuế, nhận thông báo… tiết kiệm nhân lực, thời gian.
Tip ứng dụng: Tra cứu thông tin pháp luật, văn bản mới tại cổng thông tin của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế hoặc các dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp.
Đổi mới quản trị tài chính – thuế trong doanh nghiệp nhỏ: So sánh trước và sau chuyển đổi số
| Trước khi áp dụng số hóa | Sau khi áp dụng số hóa |
|---|---|
|
|
Lời khuyên: Doanh nghiệp nhỏ không nhất thiết đầu tư phần mềm phức tạp, chỉ cần chọn giải pháp phù hợp quy mô, dễ dùng và có hỗ trợ cập nhật chính sách tự động.
Nâng cao năng lực tuân thủ pháp lý: Đầu tư bền vững cho doanh nghiệp nhỏ
“Trong môi trường pháp lý luôn đổi thay, chủ động tuân thủ đúng quy định là khoản đầu tư có lãi nhất dành cho doanh nghiệp dù nhỏ nhất.” – Nhận định của chuyên gia tư vấn thuế và kế toán KTO.
Một trong những sai lầm phổ biến nhất mà các doanh nghiệp nhỏ thường mắc phải là tâm lý “đợi có chuyện rồi mới sửa”. Trong khi đó, việc chủ động nâng cao năng lực tuân thủ pháp lý từ đầu – không chỉ về thuế mà còn về các trách nhiệm xã hội, pháp luật lao động, bảo hiểm, phòng chống rủi ro – giúp doanh nghiệp:
- Tiết kiệm chi phí kiểm tra xử phạt, phí phạt chậm nộp, lãi truy thu, v.v.
- Dễ dàng tiếp cận các khoản vay, nguồn vốn ưu đãi nhờ bộ hồ sơ tuân thủ sạch sẽ.
- Tăng uy tín trong cộng đồng kinh doanh, dễ kết nối khách hàng – đối tác lớn.
Bí quyết là gì? Hãy xây dựng “bộ dữ liệu” văn bản pháp lý liên quan trực tiếp đến lĩnh vực của doanh nghiệp mình. Lập danh sách kiểm tra nhanh mỗi khi có chỉ đạo mới của Chính phủ/chính quyền địa phương. Chủ động hỏi ý kiến chuyên gia khi gặp vấn đề phức tạp.
Bạn có thể sử dụng Google Drive, Dropbox… lưu trữ các văn bản, biểu mẫu, lịch kiểm tra – dễ dàng truy cập từ bất cứ đâu.
Làm thế nào để không bỏ sót các quy định mới?
Đầu tiên, hãy nắm rõ những kênh thông tin mà doanh nghiệp nhỏ nhất cần thuộc nằm lòng:
- Cổng Thông tin điện tử Chính phủ – Kênh chính thống tổng hợp mọi chỉ đạo, điều hành, nghị quyết…
- Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế – Cập nhật văn bản thuế, lệ phí, biểu mẫu mới nhất.
- Các trang dịch vụ công quốc gia – Hỗ trợ đăng ký, tra cứu thủ tục, quyết toán online.
- Báo chí tài chính uy tín và các website tư vấn chuyên ngành.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp nên xây dựng thói quen kiểm tra định kỳ các cập nhật trên những kênh này, đặc biệt là vào đầu mỗi quý – khi thường xuất hiện hàng loạt văn bản điều chỉnh.
Nếu cảm thấy việc đọc hiểu văn bản pháp luật còn bỡ ngỡ, hãy tận dụng dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp hoặc tham khảo các bài phân tích, chia sẻ kinh nghiệm thực tế từ chuyên gia kế toán – thuế.
“Hỏi người có kinh nghiệm hoặc thuê tư vấn có thể tiết kiệm cho bạn cả hàng triệu đồng tiền phạt, chậm nộp.”
Tham khảo chuyên gia – chủ động thích nghi, không lo “tụt hậu”
Trong thời đại số, việc cập nhật luật, chính sách mới đã trở nên thuận tiện hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là phải biết chọn lọc thông tin chính xác, phù hợp và chủ động áp dụng vào thực tiễn doanh nghiệp của mình. Không ai hiểu rõ doanh nghiệp nhỏ bằng chính người trong cuộc, nhưng không phải chủ doanh nghiệp nào cũng có thời gian, kiến thức để đọc hiểu hết các nghị định hay thông tư phức tạp.
- Lập nhóm chia sẻ kinh nghiệm giữa các chủ doanh nghiệp cùng lĩnh vực.
- Tham gia các diễn đàn chuyên ngành về tài chính, kế toán, thuế.
- Lắng nghe khuyến nghị từ chuyên gia tư vấn.
Nhiều doanh nghiệp đặt lịch cố định hàng tháng để trao đổi với tư vấn pháp lý về những điểm còn vướng mắc hoặc “kiểm tra sức khỏe” pháp lý – kế toán của doanh nghiệp mình.
Chủ động hỏi, chủ động học là “vaccine” miễn dịch cho doanh nghiệp trước rủi ro bị phạt hành chính, mất cơ hội kinh doanh.
Chủ động nắm bắt, tận dụng chính sách mới – Cơ hội tăng trưởng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ
Khác với xu hướng chỉ né tránh rủi ro, các doanh nghiệp nhỏ “tinh ý” còn biết biến chính sách mới thành cơ hội – tận dụng các ưu đãi về thuế, tiếp cận nguồn vốn rẻ hơn, tận dụng quy trình số hóa để tiết kiệm nhân lực, tăng năng suất lao động.
- Chủ động hoàn thiện hồ sơ vay vốn, tiếp cận các quỹ phát triển do Chính phủ hỗ trợ.
- Bám sát lộ trình đổi mới thuế – phí để không bị động khi tính toán giá thành, chiến lược kinh doanh.
- Sớm áp dụng chuẩn mực kế toán mới, tạo lợi thế khi kết nối với đối tác nước ngoài hoặc gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu.
Khi đã hiểu và chuẩn bị tốt với các thay đổi chính sách, mọi quyết định đầu tư, mở rộng, chuyển đổi mô hình đều vững vàng, ít rủi ro hơn rất nhiều.
Bạn không đơn độc – Đồng hành cùng chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp
Mỗi chặng đường kinh doanh dẫu khác biệt, nhưng điểm chung của các chủ doanh nghiệp nhỏ là không ngừng học hỏi, thích nghi và dũng cảm thay đổi. Dù hành trình hội nhập số hoặc áp dụng những chính sách pháp luật mới có thể choáng ngợp, chỉ cần bạn chủ động, mọi khó khăn đều sẽ trở thành bước đệm vững chắc cho sự phát triển bền vững.
Những chia sẻ, kinh nghiệm từ cộng đồng, lời khuyên từ chuyên gia hay cập nhật trực tiếp từ các kênh chính thống chính là “vũ khí” giúp bạn vững tâm trong mọi quyết định. Nếu cần nguồn thông tin, lời khuyên chuyên sâu về kế toán, thuế hoặc các quy định pháp lý mới nhất, bạn hãy theo dõi các tư vấn giá trị từ Kế toán Thuế Online (KTO) tại website Kế toán Thuế Online và Facebook KTO. Cập nhật liên tục, chia sẻ thực tế từ cộng đồng và chuyên gia tại đây sẽ là “người bạn đồng hành” tin cậy cho mọi chủ doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể.
Hãy tin rằng, sự chủ động nắm bắt, áp dụng đúng quy định chính là nền tảng để doanh nghiệp của bạn phát triển mạnh mẽ, bền vững – cho dù phía trước vẫn còn nhiều thử thách mới. Chúc bạn luôn vững vàng – tự tin vươn xa cùng doanh nghiệp của mình trên hành trình hội nhập, phát triển!
Nguồn tham khảo
- Cổng Thông tin điện tử Chính phủ
- Bộ Tài chính
- Tổng cục Thuế
- Website chuyên ngành, báo chí tài chính/kế toán/thuế cập nhật